Μακροχρόνια διαμένοντες χωρίς χαρτιά: Το «καταραμένο απόθεμα» των ευρωπαϊκών πολιτικών μετανάστευσης και ασύλου

του Ανδρέα Χ. Τάκη, Επικ. Καθηγητή στον Τομέα Ιστορίας, Φιλοσοφίας & Κοινωνιολογίας του Δικαίου της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ

TakisAndreas Οι κυοφορούμενες εξελίξεις στο εσωτερικό των πολιτικών οργάνων της ΕΕ όσον αφορά τις πολιτικές της Ένωσης για τη μετανάστευση καταδεικνύουν για άλλη μια φορά την απροθυμία των ισχυρότερων κρατών του ευρωπαϊκού βορρά να δώσουν έστω μεσοπρόθεσμες λύσεις στα συσσωρευόμενα προβλήματα. Η απογοήτευση από την απουσία μιας ειλικρινούς αποδοχής των προβλημάτων διασκεδάζεται συνήθως με την ανθρωπιστική έμφαση στην διαδικασία ασύλου και τις συνθήκες υποδοχής και κράτησης των αλλοδαπών έχει απορροφήσει την ενεργητικότητα πολιτικών φορέων και κοινωνίας των πολιτών σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο. Αποτελεί ωστόσο γεγονός ότι αφ' ενός οι μεταναστευτικές ροές εξακολουθούν αμείωτες, παραλλάσσοντας ως προς τα δρομολόγιά τους, αφ' ετέρου ότι οι υφιστάμενοι θεσμικοί δημιουργούν όχι μόνο αύξουσες υπερσυσσωρεύσεις πληθυσμών στα μεθοριακά ευρωπαϊκά κράτη και ιδίως στη χώρα μας, αλλά και εντείνουν τις συνθήκες εξαθλίωσης των πληθυσμών αυτών καθώς και την ανάδυση ανοικτά ρατσιστικών και ξενοφοβικών τάσεων στους γηγενείς ευρωπαίους πολίτες. Ελάχιστο τμήμα όσων εμπλέκονται στη διαδικασία ασύλου πρόκειται εν τέλει λάβει το καθεστώς πρόσφυγα. Λαμβάνοντας υπ' όψιν την εκ των πραγμάτων περιορισμένη εμβέλεια των μηχανισμών ελέγχου και απομάκρυνσης των κρατών μελών ιδίως του νότου, το φαινόμενο των επί μακρόν ήδη διαμενόντων χωρίς χαρτιά μεταναστών (protracted irregularity) καθώς και όσων η απομάκρυνση είναι αδύνατη ή δυσχερής (unremovables) βαίνει αυξητικά και δημιουργεί σοβαρό προβληματισμό για την κοινωνική συνοχή και ασφάλεια σε ευρωπαϊκό επίπεδο αποτελώντας ταυτόχρονα σοβαρή δοκιμασία για τις φιλελεύθερες και δημοκρατικές παραδόσεις της ευρωπαϊκής ηπείρου.