Διατυπώθηκε κάποια επιφύλαξη για το γεγονός ότι ο αρχηγός και άλλοι πέντε βουλευτές της Χρυσής Αυγής συνελήφθησαν χωρίς άδεια της Βουλής. Ομως μια τέτοια άδεια δεν απαιτείτο, αφού η σύλληψη έγινε για το έγκλημα της συγκρότησης εγκληματικής οργάνωσης (άρθρο 187 ΠΚ), το οποίο αποτελεί «διαρκές έγκλημα», δηλαδή διαρκεί για όσο χρόνο ο δράστης εξακολουθεί να συμμετέχει στην εγκληματική οργάνωση. Αρα, ο δράστης ενός τέτοιου εγκλήματος καταλαμβάνεται πάντοτε «εν τω πράττεσθαι», τελεί δηλαδή ένα συνεχές αυτόφωρο κακούργημα, για το οποίο δεν απαιτείται άδεια της Βουλής (άρθρο 62 Συντ.).
Το ενδεχόμενο των ομαδικών παραιτήσεων των βουλευτών της Χρυσής Αυγής και όλων των αναπληρωματικών τους έθεσε το ζήτημα αν ο νομοθέτης του εκλογικού νόμου μπορεί να ρυθμίσει το θέμα των αναπληρωματικών εκλογών με διαφορετικό τρόπο εν σχέσει προς το άρθρο 104 του ισχύοντος εκλογικού νόμου.
Ας σημειωθεί ότι τα σχετικά με τις αναπληρωματικές εκλογές δεν αποτελούν στοιχείο του εκλογικού συστήματος, το οποίο περιλαμβάνει τις ρυθμίσεις που αφορούν τη μετατροπή των ψήφων σε έδρες, και συνεπώς τυχόν καινούργια ρύθμιση θα ίσχυε άμεσα χωρίς να χρειάζεται την πλειοψηφία των δύο τρίτων (βλ. άρθρο 54 παρ. 1 Συντ.). Και επίσης, ότι το άρθρο 53 παρ. 2 Συντ. κάνει λόγο για αναπληρωματική εκλογή «όταν απαιτείται κατά τον νόμο». Η ισχύουσα ρύθμιση, που προβλέπει αναπληρωματική εκλογή αν δεν υπάρχουν αναπληρωματικοί ή έχει εξαντληθεί ο αριθμός τους, δεν είναι η μόνη συνταγματικά δυνατή.
Η πρόταση του Ν. Αλιβιζάτου να μη γίνεται αναπληρωματική εκλογή σε περίπτωση οργανωμένης ομαδικής παραίτησης, η οποία ενέχει χαρακτήρα «κατάχρησης δικαιώματος» και αποτελεί αντιθεσμική συμπεριφορά, είναι επίσης συνταγματικά δυνατή. Θα μπορούσε ακόμη να συζητηθεί η πρόβλεψη ότι κατά τα τρία πρώτα έτη της βουλευτικής περιόδου δεν γίνεται αναπληρωματική εκλογή εφόσον οι κενές έδρες δεν είναι περισσότερες από έναν συγκεκριμένο αριθμό, για παράδειγμα 25 ή 30. Εξάλλου, το ίδιο το άρθρο 53 παρ. 2 Συντ. ήδη προβλέπει ότι στο τελευταίο έτος της βουλευτικής περιόδου δεν γίνεται αναπληρωματική εκλογή εφόσον οι κενές έδρες δεν είναι περισσότερες από 60.
ΕΘΝΟΣ «E» 2/10,
http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22788&subid=2&pubid=63896487
Προφυλακισμένοι βουλευτές
Χαράλαμπος Ανθόπουλος, Αναπληρωτής καθηγητής ΕΑΠ
Οσα ακούγονται σε ορισμένες τηλεοπτικές εκπομπές περί των «δικαιωμάτων» συμμετοχής των προφυλακισθέντων βουλευτών της Χρυσής Αυγής στις κοινοβουλευτικές λειτουργίες και διαδικασίες είναι καινοφανή και παράξενα.
Στο ερώτημα αν η προφυλάκιση βουλευτή είναι συμβατή με την άσκηση των βουλευτικών του καθηκόντων, η ορθή απάντηση είναι μία και την έχει δώσει προ πολλού ο ίδιος ο Νικόλαος Ν. Σαρίπολος: «[Βουλευτής] προφυλακιζόμενος στερείται πράγματι της εξασκήσεως των βουλευτικών του καθηκόντων» (Ελληνικόν Συνταγματικόν Δίκαιον, τόμος Α', 1915, επανέκδοση 1987, σελ. 494, υποσημ.2).
Από τους νεότερους συγγραφείς ασχολήθηκε εγγύτερα με το θέμα αυτό ο Πέτρος Παραράς, ο οποίος αποσαφήνισε περαιτέρω ότι η έδρα του προφυλακισθέντος ή καταδικασθέντος βουλευτή -εφόσον ο τελευταίος δεν έχει στερηθεί των πολιτικών του δικαιωμάτων, οπότε εκπίπτει αυτοδικαίως του βουλευτικού αξιώματος- «δεν θεωρείται ως κενωθείσα? αλλ' απλώς παραμένει υποχρεωτικώς κενή εις βάρος του κόμματός του» (Σύνταγμα 1975 – Corpus II, 1985, σελ. 173).
Σύμφωνα με τα προεκτεθέντα, αποκλείεται η καθ' οιονδήποτε τρόπο συμμετοχή προφυλακισθέντων βουλευτών στις κοινοβουλευτικές λειτουργίες και διαδικασίες, είτε με φυσική τους παρουσία είτε εξ αποστάσεως. Αυτή είναι η παραδοσιακή συνταγματική διδασκαλία για το προκύψαν θέμα με τους προφυλακισθέντες βουλευτές και δεν υπάρχει κανένας λόγος να αποκλίνουμε από αυτήν.
ΕΘΝΟΣ Αρθρογράφοι, «E» 7/10
Τα κόμματα και η δημοκρατία
Γράφει ο Χαράλαμπος Ανθόπουλος, Αναπληρωτής καθηγητής στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο
«E» 30/10
Με αφορμή την περίπτωση της Χρυσής Αυγής βρίσκεται σε εξέλιξη μια νομοθετική επανερμηνεία του συνταγματικού πλαισίου για τα πολιτικά κόμματα, η οποία φαίνεται να παίρνει επιτέλους στα σοβαρά τη συνταγματική επιταγή ότι «Η οργάνωση και η δράση των πολιτικών κομμάτων οφείλει να εξυπηρετεί την ελεύθερη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος» (άρθρο 29 παρ. 1 του Συντάγματος).
Το πρώτο δείγμα προς την κατεύθυνση αυτή είναι η πρόσφατη ρύθμιση που προστέθηκε στον ν. 3023/2002 για τη «χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων από το κράτος», σύμφωνα με την οποία προβλέπεται η αναστολή της κρατικής χρηματοδότησης ενός πολιτικού κόμματος σε περίπτωση άσκησης ποινικής δίωξης κατά του αρχηγού του ή κατά περισσοτέρων του ενός πέμπτου των βουλευτών του για τα εγκλήματα περί τρομοκρατικής δράσης (187Α ΠΚ) ή περί εγκληματικής οργάνωσης (187 ΠΚ).
Με τη ρύθμιση αυτή ο νομοθέτης συνδέει σε κάποιο μέτρο το άρθρο 29 παρ. 1 του Συντάγματος, κατά το μέρος που αναφέρεται στο καθήκον των κομμάτων να υπηρετούν την ελεύθερη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος, το ελάχιστο περιεχόμενο του οποίου είναι η απαγόρευση της χρήσης βίας ως μεθόδου πολιτικής δράσης και τακτικής, με το άρθρο 29 παρ. 2 του Συντάγματος, το οποίο κατοχυρώνει το δικαίωμα των κομμάτων στην οικονομική ενίσχυσή τους από το κράτος. Αποτελεί ένα στοιχειώδες μέτρο άμυνας του δημοκρατικού πολιτεύματος η αναστολή κρατικής χρηματοδότησης πολιτικών κομμάτων των οποίων ο αρχηγός ή ηγετικά στελέχη αντιμετωπίζουν ήδη ασκημένη ποινική δίωξη για τα εγκλήματα των άρθρων 187 και 187Α ΠΚ, υπό την αυτονόητη βέβαια προϋπόθεση της ανάκλησης του μέτρου αυτού σε περίπτωση απαλλαγής ή αθώωσης των κατηγορουμένων.
Υπάρχουν όμως και άλλα ανοιχτά ζητήματα. Η ισχύουσα πρόβλεψη του άρθρου 29 του ν. 3023/2002, σύμφωνα με την οποία για την έναρξη της δραστηριότητας του κόμματος αρκεί μια δήλωση τύπου Ν. 105 στον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, με την οποία το κόμμα διαβεβαιώνει ότι η οργάνωση και η δράση του εξυπηρετεί την ελεύθερη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος, και η διαβεβαίωση αυτή τεκμαίρεται ως ειλικρινής άπαξ διά παντός, μόνο ως δείγμα δημοκρατικής αφέλειας μπορεί πλέον να χαρακτηρισθεί.