Η περί της λειτουργίας της δικαιοσύνης εικόνα που προκύπτει από τις ρυθμίσεις του ν. 3900/2010. Πραγματικά και συνταγματικά ζητήματα

Εισαγωγή: Το θέμα της εισήγησης και οι διεργασίες που οδήγησαν στην ψήφιση του ν. 3900/2010.

Α. Το σύστημα απονομής της δικαιοσύνης υπό το ισχύον συνταγματικό πλαίσιο. Η παθολογία του συστήματος όπως προκύπτει από τις λύσεις που επιχειρούνται με τις διατάξεις του ν. 3900/2010.

Ι. Η καθυστέρηση στην απονομή της δικαιοσύνης και οι συνέπειές της. Η σημασία της ταχύτητας της διοικητικής δικαιοσύνης ως προς την εξυπηρέτηση των ταμειακών αναγκών του Δημοσίου: «Οι φορολογικές και τελωνειακές εν γένει διαφορές».

ΙΙ. Ο εντοπισμός των αιτίων της καθυστέρησης. Όπως προκύπτει από τις διατάξεις του ν. 3900/2010.

1. Η πρόσβαση στη δικαιοσύνη. Το ύψος του παραβόλου.

2. Οι πολλαπλοί βαθμοί δικαιοδοσίας. Η έφεση. Η αναίρεση ως οιονεί «τρίτος» βαθμός δικαιοδοσίας.

3. Ο διάχυτος έλεγχος της συνταγματικότητας των νόμων. Η ανασφάλεια δικαίου και η διάσπαση της νομολογίας. Η απόπειρα ενοποίησής της μέσω της πρότυπης δίκης.

1. Περιορισμοί της δικαστικής προστασίας (20§1) και της ισότητας (4§1). Η δυνατότητα πρόσβασης στην δικαιοσύνη και το ύψος του παραβόλου. Ο περιορισμός των ενδίκων μέσων για ορισμένες διαφορές.

2. Παραβίαση της αρχής της διάκρισης των εξουσιών (26) και περιορισμός του ελέγχου της συνταγματικότητας των νόμων από τα δικαστήρια (93§4). Η μη ύπαρξη σχετικής ή η ύπαρξη αντίθετης νομολογίας ως προϋπόθεση του παραδεκτού του ενδίκου μέσου.

ΙΙ. Η Συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου

2. Ο χαρακτήρας του Συμβουλίου της Επικρατείας ως «αμερόληπτου» δικαστηρίου κατά την έννοια του άρθρου 6§1 ΕΣΔΑ. Η συμμετοχή του Συμβουλίου της Επικρατείας στην διαμόρφωση του ν. 3900/2010 δια του πρακτικού 4/2010 της Διοικητικής Ολομέλειάς του.

Συμπεράσματα. Η λυσιτέλεια των νέων διατάξεων και το ζήτημα της επιλογής και της εξέλιξης των δικαστικών λειτουργών.