Ψήφος των εκτός Επικρατείας Πολιτών: Ένα χρόνιο αίτημα περιμένει την λύση του

Παναγιώτης Μαντζούφας, Αν. Καθηγητής Νομικής ΑΠΘ
Λέξεις-Κλειδιά:

Σύμφωνα με σχετική ανάρτηση στην προσωπική του σελίδα στο fb ο νέος Υπουργός Εσωτερικών Τ.Θεοδωρικάκος θεωρεί ότι μια βασική προτεραιότητα του Υπουργείου του είναι ένας νέος εκλογικός νόμος που  «..να υλοποιήσει και την ψήφο των Ελλήνων του εξωτερικού».

Το ζήτημα επανέρχεται σταθερά, συχνά ενόψει εκλογικών αναμετρήσεων, και αποτελεί πάγιο αίτημα τόσο των απόδημων Ελλήνων και των περισσοτέρων πολιτικών δυνάμεων, όσο και συνταγματική επιταγή που μέχρι σήμερα δεν έχει εκπληρωθεί. Πρόσφατα με το νόμο 4555/2018 είχε συσταθεί ειδική επιτροπή του Υπουργείου Εσωτερικών  η οποία κατέληξε σε πόρισμα χωρίς να υπάρχουν όμως τα χρονικά περιθώρια συζήτησης και υιοθέτησής του στις επικείμενες εκλογές, ενώ κατά καιρούς έχουν κατατεθεί προτάσεις από επιστημονικούς φορείς και πολιτικά κόμματα. Το ζήτημα είναι φλέγον διότι αφορά δυνητικά σε ορισμένα εκατομμύρια πολιτών(παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχουν αξιόπιστα στατιστικά στοιχεία καταγραφής της Ελλήνων του εξωτερικού) και ανάλογα με την λύση που θα δοθεί θα επηρεαστεί το εκλογικό αποτέλεσμα, άρα αγγίζει τον ίδιο τον πυρήνα της δημοκρατίας. Συχνά οι πολιτικές δυνάμεις επικαλούνται ρητορικά την δύναμη της ομογένειας ωστόσο στην πράξη στερούν από τους Έλληνες του εξωτερικού το ελάχιστο που είναι η δυνατότητα ψήφου και ουσιαστικά ενός αποτελεσματικού τρόπου να συνδεθούν στενότερα με την χώρα καταγωγής τους.

Είναι σαφές, ότι προκειμένου να διευκολυνθούν να ψηφίζουν στον τόπο διαμονής τους με τρόπο αξιόπιστο, συνταγματικά ορθό και δημοκρατικά αποτελεσματικό τρόπο οι Έλληνες του εξωτερικού πρέπει να λυθούν σημαντικά προβλήματα νομικού και πρακτικού χαρακτήρα και πρέπει να υπάρχει συμφωνία των πολιτικών δυνάμεων για τον τρόπο που θα οριστεί το πολιτικό υποκείμενο της ψήφου. Με άλλα λόγια με ποια κριτήρια θα οριστούν οι Έλληνες κάτοικοι εξωτερικού που θα έχουν το δικαίωμα της ψήφου(π.χ τι συνέπειες θα μπορούσε να έχει η μακροχρόνια απουσία ιδίως για τους υπερατλαντικούς αποδήμους), ποιοι θα εκλέγονται ως αντιπρόσωποι τους(βουλευτές από τους νομούς στους οποίους είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους, βουλευτές από τους ομογενείς) και πως θα ψηφίζουν(αυτοπρόσωπη παρουσία, επιστολική ψήφος, ηλεκτρονική ψηφοφορία) προκειμένου να γίνει σεβαστή η αρχή της λαϊκής κυριαρχίας και της ισότητας της ψήφου.

Με βάση τα παραπάνω το ζήτημα αποτελεί μια χρόνια πληγή της μεταπολίτευσης η οποία ποτέ δεν επιχειρήθηκε σοβαρά να επουλωθεί, παρά την συνταγματική υποχρέωση(άρθρο 51 παρ. 4 που απαιτεί πλειοψηφία δύο τρίτων για την αναγνώριση δικαιώματος ψήφου στους πολίτες εκτός επικράτειας με ειδικό νόμο και άρθρο 54 Σ) και παρά το γεγονός ότι οι περισσότερες φιλελεύθερες δημοκρατίες παγκοσμίως αναγνωρίζουν και διευκολύνουν με βάση ποικίλα κριτήρια την άσκηση του δικαιώματος ψήφου στους πολίτες τους που ζουν εκτός της επικράτειάς τους. Το θέμα αποκτά πρόσθετη σημασία διότι έχουν μεταναστεύσει την περίοδο της κρίσης πολλοί νέοι άνθρωποι στο εξωτερικό που στερούνται την δυνατότητα να ασκήσουν το δικαίωμα του εκλέγειν με πρακτικά εφαρμόσιμους όρους.

Στο μέτρο αυτό μας εκπλήσσει θετικά η δήλωση του νέου Υπουργού καθώς αναγνωρίζει -για αυτό προφανώς το θέτει στην αρχή της θητείας του-, ότι πρέπει να υπάρξει σοβαρή προετοιμασία και να ξεπεραστούν σημαντικά εμπόδια προκειμένου να επιλεχθεί ένας συναινετικός τρόπος ψηφοφορίας των Ελλήνων του εξωτερικού που να εφαρμοστεί στις επόμενες εκλογές.

Aναδημοσίευση από ΤΑ ΝΕΑ, Πέμπτη 11/07/2019