Το ισχυρό αίτημα εν μέσω πανδημίας για δράσεις αμοιβαιοποίησης και έμπρακτης αλληλεγγύης που θα εκπορεύονται από τους θεσμούς της ΕΕ επαναφέρει στο προσκήνιο του προβληματισμού τη σχέση μεταξύ εθνικής και ευρωπαϊκής διακυβέρνησης. Η σχέση αυτή, σε αμιγώς νομικό επίπεδο, αποτυπώνεται στη γνωστή κατασκευή της «υπεροχής του ενωσιακού δικαίου» έναντι του εθνικού και τις ποικίλες ερμηνείες αυτής της αρχής. Σε θεσμικό επίπεδο, από την άλλη πλευρά, εκφράζεται μέσα από τον ιδιότυπο ανταγωνισμό που αναπτύσσεται μεταξύ ενωσιακών και εθνικών οργάνων με επίδικο τον προσανατολισμό για την «επόμενη μέρα» της Ένωσης. Αυτός ο ανταγωνισμός με τη σειρά του βρίσκεται στη ρίζα του φαινομένου του «ακτιβισμού» των ενωσιακών οργάνων (ΕΚΤ, ΔΕΕ), ιδίως όταν αυτά υιοθετούν παραδοχές και μεθόδους που τα αποδεσμεύουν, έστω και περιστασιακά, από την καταθλιπτική επιρροή των ερμηνευτικών σχημάτων του πλεονασματικού Βορρά. Τέλος, ο θεσμικός ανταγωνισμός αποκτά εκρηκτικές διαστάσεις όταν αγγίζει τη δικαιοδοτική λειτουργία στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο, προκαλώντας τη σύγκρουση «ισοϋψών θεσμών», όπως το ΓΟΣΔ και το ΔΕΕ, με διακύβευμα την ίδια την πορεία και την ταυτότητα της ευρωπαϊκής ενοποίησης.
(Προδημοσίευση από το υπό έκδοση βιβλίο του συγγραφέα με τίτλο «Η επόμενη μέρα για τον εθνικό και ευρωπαϊκό συνταγματισμό. Ερμηνευτικοί (ανα)στοχασμοί μετά την πανδημία», εκδόσεις Παπαζήση)