Η απόφαση Weiss II του Γερμανικού Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου: Η ερμηνευτική προσέγγιση του δικαστηρίου και το μέλλον της Ευρωζώνης

Μενέλαος Μαρκάκης, Επίκουρος Καθηγητής, Erasmus University Rotterdam Λέκτορας, Worcester College, Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης⃰

Η παρούσα συμβολή εστιάζει στην απόφαση Weiss II του Γερμανικού Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου (ΓΟΣΔ), με την οποία το δικαστήριο έκρινε ότι τόσο οι πράξεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) αναφορικά με το πρόγραμμα PSPP όσο και η απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ενώσεως (ΔΕΕ) με την οποία κρίθηκε ότι το πρόγραμμα είναι νόμιμο ήταν ultra vires. Η ανάλυσή μας εκκινεί με την αρχή της υπεροχής του ενωσιακού δικαίου και τη νομολογία του ΓΟΣΔ επί αυτής της θεματικής (ΙΙ). Ακολούθως, θα εξετάσουμε την νομολογία του ΔΕΕ επί των μέτρων νομισματικής πολιτικής που έχουν έως τώρα αχθεί ενώπιόν του, προκειμένου να αντιληφθούμε τα «εργαλεία» με τα οποία άσκησε τον έλεγχό του το ΓΟΣΔ αλλά και τις βασικές αιτιάσεις του για το πρόγραμμα PSPP (ΙΙΙ). Η ανάλυσή μας για την απόφαση του ΓΟΣΔ (IV) θα εστιάσει σε τρία βασικά σημεία της απόφασης: τον έλεγχο ultra vires (Α), την αρχή της μη νομισματικής χρηματοδότησης των ελλειμμάτων (Β) και το καθεστώς επιμερισμού των ζημιών και την συνολική δημοσιονομική ευθύνη του Bundestag (Γ). Θα επιχειρηματολογήσουμε ότι το ΓΟΣΔ προβαίνει σε μία ιδιάζουσα ερμηνεία της αρχής της αναλογικότητας που δεν έχει θέση στο ενωσιακό δίκαιο και ότι μάλιστα αποτυπώνει τόσο τις οικονομικές επιπτώσεις όσο και τις ασφαλιστικές δικλείδες που συνοδεύουν το πρόγραμμα PSPP από μία καθαρά δυτικοευρωπαϊκή (αν όχι γερμανική) οπτική γωνία. Τέλος, στην ενότητα IV θα αναλύσουμε το διατακτικό της απόφασης και την αντίδραση των ευρωπαϊκών θεσμών (Α), καθώς και το τι συνεπάγεται η απόφαση Weiss II για τις δράσεις της ΕΚΤ για την αντιμετώπιση της πανδημίας (Β). Θα επιχειρηματολογήσουμε ότι η «σύγκρουση» μεταξύ ΓΟΣΔ και ευρωπαϊκών θεσμών φαίνεται προς το παρόν να έχει αποφευχθεί, καθώς και ότι τόσο το ΔΕΕ όσο και το ΓΟΣΔ θα μπορούσαν βάσει της προγενέστερης νομολογίας τους να κρίνουν ότι το έκτακτο πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (πρόγραμμα PEPP) είναι σύμφωνο με το ενωσιακό δίκαιο.

 

προδημοσίευση από το περιοδικό ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ, τεύχος 4/2020