Ανομία στα Σύνορα και Κράτος Δικαίου

Παύλος Ελευθεριάδης, καθηγητής Δημοσίου Δικαίου στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης

Τον Μάιο του 2021 η Επίτροπος για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του Συμβουλίου της Ευρώπης, Dunja Mijatović, εξέφρασε με επιστολή της προς την ελληνική κυβέρνηση τις βαθύτατες ανησυχίες της για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ελλάδα, με αφορμή τις συχνές αναφορές για παράνομες και βίαιες επαναπρωθήσεις στα σύνορα και τα μέτρα εναντίον της δράσης μη κυβερνητικών οργανώσεων. Η ελληνική κυβέρνηση αρνήθηκε να διατάξει ειδική έρευνα, όπως ζητούσε η Επίτροπος, και απάντησε ότι όλες οι σχετικές καταγγελίες είναι προπαγάνδα της Τουρκίας.

Εξέφρασα τότε την γνώμη («Πιστεύει η Κυβέρνηση στα Ανθρώπινα Δικαιώματα;» Athens Voice, 15.5.21)  ότι η στάση αυτή έδειχνε ελλιπή σεβασμό προς το ελεγκτικό έργο του Συμβουλίου της Ευρώπης και δεν ήταν η αρμόζουσα στάση μιας κυβέρνησης που έχει ως προτεραιότητα το κράτος δικαίου.  Έκτοτε άλλοι διεθνείς οργανισμοί, έγκυρα διεθνή μέσα ενημέρωσης και οργανισμοί ανθρωπίνων δικαιωμάτων όπως η Διεθνής Αμνηστία έχουν εκφράσει αντίστοιχες ανησυχίες για την κατάσταση στα σύνορα και την ανυπαρξία λογοδοσίας για αναφερόμενα σοβαρότατα εγκλήματα από Έλληνες συνοριοφύλακες και λιμενικούς. Το ίδιο έκανε και ο Συνήγορος του Πολίτη σε μια «ενδιάμεση έκθεσή» του στην μόνη ελληνική διερεύνηση των σχετικών καταγγελιών.

Η γενική εντύπωση στο εξωτερικό (και ίσως και στο εσωτερικό) είναι ότι η ανομία στα σύνορα και η συγκάλυψή της είναι κεντρική πολιτική επιλογή της σημερινής κυβέρνησης. Η εικόνα αυτή δεν αρμόζει φυσικά σε μια σύγχρονη Ευρωπαϊκή πολιτεία και έχει βλάψει πολύ σημαντικά την εικόνα της Ελλάδας στην Ευρώπη. H φερόμενη ως κατάσταση ανομίας στα σύνορα είναι επίσης ευθέως αντίθετη προς τις Ευρωπαικές υποχρεώσεις της χώρας και παραβιάζει ευθέως τα άρθρα 2, 3 και 13 της ΕΣΔΑ, ανακαλώντας τις προηγούμενες περιπτώσεις των κρατών μελών που σε συνεργασία με τις ΗΠΑ δημιούργησαν ζώνες ανομίας στο εσωτερικό τους ώστε να ασκήσουν βασανιστήρια σε υπόπτους τρομοκρατίας, όπως πχ στην υπόθεση Abu Zubaydah v Lithuania, Application No. 4654/11 (βλ. Eleftheriadis, ‘Pushbacks and Lawlessness’, EJIL Talk 25.03.22).

Η ελληνική κυβέρνηση αρνείται σθεναρά ότι η ανομία στα σύνορα είναι επίσημη πολιτική της. Δυστυχώς όμως οι διαβεβαιώσεις αυτές δεν συνοδεύονται από απτά βήματα δικαστικής ή άλλης ανεξάρτητης διερεύνησης των σχετικών καταγγελιών. Αντίθετα, οι δικαστικές αρχές έχουν ασκήσει διώξεις όχι σε αστυνομικές αρχές ή λιμενικούς αλλά μόνο στις μη κυβερνητικές οργανώσεις που καταγγέλουν τις εικαζόμενες εγκληματικές πράξεις εναντίον προσφύγων. Επανέλαβα τις ανησυχίες μου  με άρθρο μου στο περιοδικό Politico (‘The Rule of Law is Sinking in European Waters’, Politico, 14.06.2022), καλώντας την κυβέρνηση να λάβει συγκεκριμένα μέτρα, όπως πχ να προστατεύσει τους μάρτυρες δημοσίου συμφέρονατος (‘whistleblowers’).

Η στάση της κυβέρνησης δυστυχώς δεν έχει αλλάξει στον χρόνο που πέρασε από την επιστολή της κ. Mijatović, ενώ καθώς φαίνεται η «σκληρή» στάση στο «μεταναστευτικό» σύμφωνα με την οποία κάθε μετάβαση οποιουδήποτε πρόσφυγα από την Τουρκία προς την Ελλάδα είναι κίνδυνος για την εθνική ασφάλεια, φαίνεται να επικροτείται από μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης (και να έχει καθαρά εκλογικά οφέλη για το κυβερνών κόμμα).

Πρόσφατα, η υπόθεση της ύπαρξης ή όχι της μικρής «Μαρίας» που δήθεν πέθανε από δάγκωμα σκορπιού ενώ ήταν αποκλεισμένη σε νησίδα του Έβρου, έδωσε για πρώτη ίσως φορά πειστικότητα στους ισχυρισμούς της ελληνικής κυβέρνησης ότι οι αναφορές για βιαιότητες στα σύνορα είναι έργο περίπλοκης και ικανότατης προπαγανδιστικής εκστρατείας από την Τουρκία ή άλλες μυστικές υπηρεσίες. Αυτό έγινε γιατί το περιοδικό Spiegel παραδέχτηκε ότι ο δήθεν θάνατος του μικρού κοριτσιού ίσως ήταν μια εξαπάτηση, που οργανώθηκε από μια μυστηριώδη «εκπρόσωπο» των μεταναστών που τελικά ζει μονίμως στην Γερμανία.

Η παραδοχή του Spiegel ότι έκανε λάθος δημοσιεύοντας τα σχετικά άρθρα προβλήθηκε πάρα πολύ τόσο από την ελληνική κυβέρνηση όσο και από τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης. Το περιστατικό αυτό έφερε ξανά στην δημοσιότητα κάτι που τα περισσότερα μέσα ενημέρωσης αποφεύγουν να σχολιάσουν, δηλαδή τις διεθνείς επικρίσεις κατά της Ελλάδας για την κατάσταση στα σύνορα. Δυστυχώς όμως η κάλυψη έχει γίνει με μεγάλη μονομέρεια, εστιάζοντας μόνο στο επεισόδιο της μικρής «Μαριας» και όχι στην γενικότερη εικόνα. Στο παρόν σύντομο σχόλιο θα ήθελα να τοποθετήσω το περισταστικό αυτό στην γενικότερη εικόνα για το κράτος δικαίου στα ελληνικά σύνορα. Ξεκινώ από την ίσως προφανή διαπίστωση ότι δεν νοείται στην ελληνική έννομη τάξη «άτυπος» θάνατος.

ΤΟ ΚΑΘΗΚΟΝ ΕΚΔΟΣΗΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ

Χρησιμοποιούμε την φράση ότι κάποιος κατάφερε κάτι έχοντας «πατήσει επί πτωμάτων» όταν εννοούμε ότι αυτό τον κάνει παλιάνθρωπο ή κάθαρμα. Είναι μια σοφή παρομοίωση. Η φράση στηρίζεται στην φυσική μας έφεση να σεβόμαστε την μνήμη του νεκρού και να τιμούμε το άψυχο σώμα που αφήνει πίσω του. Κάθε ανθρώπινο σώμα έχει μια – ίσως ανεξήγητη – ιερότητα. Δεν μπορούμε να το δούμε μόνο σαν ένα βιολογικό απόβλητο. Ο σεβασμός προς τον νεκρό είναι όμως και νομική υποχρέωση.

Όπως η γέννηση και ο γάμος, έτσι και η δημόσια αναγνώριση του θανάτου είναι ένα από τα θεμελιώδη έργα της έννομης τάξης, έργο με το οποίο στην χώρα μας βαρύνεται το ληξιαρχείο. Ο νόμος 344/76 ρυθμίζει την νομική αναγνώριση του θανάτου οποιουδήποτε πεθάνει στην ελληνική επικράτεια, επιβάλοντας την έκδοση ληξιαρχικής πράξης θανάτου «εντός εικοσιτεσσάρων ωρών από τον θάνατο, αφού προσαχθεί έγγραφη πιστοποίηση θανάτου, που εκδίδεται από τον ιατρό που νοσήλευσε τον θανόντα ή, αν δεν υπάρχει τέτοιος ιατρός, από τον ιατροδικαστή ή τον ιατρό πραγματογνώμονα που ορίζεται από την οικεία αστυνομική ή δικαστική αρχή». Σε μια ώριμη έννομη τάξη δεν νοείται άτυπος θάνατος.

Ο ίδιος νόμος επιβάλει ότι δεν επιτρέπεται η ταφή ή αποτέφρωση του θανόντος «χωρίς την προσκόμιση της ληξιαρχικής πράξης αυτού», εκτός αν συντρέχουν οι περιστάσεις του άρθρου 36, οπότε με άδεια του δημάρχου μπορεί να επιτρέπεται η ταφή χωρίς πιστοποίηση του ληξιάρχου.  Το άρθρο 38 προβλέπει ότι ληξιαρχική πράξη θανάτου μπορεί να εκδοθεί ακόμα και αν δεν έχει ευρεθεί το πτώμα, ή αν βρεθεί πτώμα «του οποίου η ταυτότης είναι δυσδιάγνωστος». Το άρθρο 48 προβλέπει ποινικές κυρώσεις για όσους, συμπεριλαμβανομένων δημοσίων υπαλλήλων, ιατρών και ληξιάρχων, παραλείπουν τα καθήκοντα του νόμου για την δήλωση του θανάτου.

Το θέμα λοιπόν αν πράγματι πέθανε η μικρή «Μαρία» από την Συρία σε μια νησίδα του Έβρου είναι ένα στενά διοικητικό ερώτημα.  Δεν είναι πολιτικό ζήτημα.

Δεν είναι νοητό να γίνονται τηλεοπτικοί διαξιφισμοί μεταξύ πολιτικών για το αν κάποιος πέθανε ή όχι. Η διερεύνησή του αφορά τον τοπικό ληξίαρχο, καθώς και τις ιατρικές και δικαστικές αρχές της περιοχής, αφού ο νόμος τις υποχρεώνει να ερευνήσουν. Είναι λοιπόν άξιο απορίας γιατί οι τοπικές αρχές έχουν μείνει σιωπηλές εδώ και πάνω από έξι μήνες από το επεισόδιο του αποκλεισμού των 38 Σύρων προσφύγων σε νησίδα του Έβρου.

Η ΕΡΕΥΝΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ SPIEGEL

Η έρευνα για το επεισόδιο αυτό έγινε από το γερμανικό περιοδικό Spiegel στα πλαίσια ειδικού ελέγχου για την τήρηση της δημοσιογραφική δεοντολογίας. Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι η εσωτερική αυτή διαδικασία είναι κάτι άγνωστο στην Ελλάδα. Το περιοδικό έχει εκδώσει έναν κώδικα δεοντολογίας 76 σελίδων (εδώ, στα γερμανικά) μετά από ένα μεγάλο σκάνδαλο με ψευδή ρεπορτάζ του μέχρι τότε διακεκριμένου δημοσιογράφου Claas Relotius το 2018 . Το Spiegel έχει ορίσει παράλληλα έναν εσωτερικό επίτροπο (Ombudstelle) που ερευνά αναφορές για ανακρίβειες στα ρεπορτάζ του.

Η εσωτερική έρευνα του περιοδικού έγινε μετά από επιστoλή του έλληνα Υπουργού Μετανάστευσης με ημερομηνία 19 Σεπτεμβρίου, στην οποία ισχυρίστηκε ότι «οι μετανάστες δεν βρέθηκαν σε ελληνικό έδαφος και ότι δεν υπήρχε νεκρό παιδί». To περιοδικό δημοσίευσε το πόρισμά του στις 30 Δεκεμβρίου 2022 (παρατηρώντας όμως ότι κάποια σημεία της έρευνας παραμένουν μυστικά αφού η προστασία της εμπιστευτικότητας των πηγών του περιοδικού παραμένει πρώτη του προτεραιότητα).

H έρευνα απέρριψε την πρώτη ένσταση του Υπουργού, αφού βρήκε ότι οι πρόσφυγες πράγματι βρέθηκαν σε ελληνικό έδαφος. Το περιοδικό σημείωσε έτσι ότι η Ελλάδα είχε νομική υποχρέωση συνδρομής σύμφωνα με το διθενές και Ευρωπαϊκό δίκαιο. H υποτιθέμενη αδυναμία των ελληνικών αρχών να εντοπίσουν την ομάδα των προσφύγων στην νησίδα Κισσάρι την 25η Ιουλίου «δεν μπορεί να γίνει ιδιαιτέρως πιστευτή» (Besonders glaubhaft ist das nicht). Το περιοδικό επίσης σημειώνει ότι η άρνηση σεβασμού των δικαιωμάτων των προσφύγων από τις Ελληνικές αρχές δεν ήταν ένα μεμονωμένο περιστατικό, αλλά έχει συμβεί επανειλημένως στα ελληνο-τουρκικά σύνορα στο πρόσφατο παρελθόν. («Dies ist entlang der griechisch-türkischen Grenze in der jüngeren Vergangenheit immer wieder geschehen»). Το πόρισμα του Spiegel είναι συνεπώς ευθέως αντίθετο προς τα λεγόμενα της ελληνικής κυβέρνησης.

Όσον αφορά τον θάνατο του μικρού κοριτσιού, το περιοδικό συμπεραίνει ότι κακώς οι δημοσιογράφοι που μετέφρασαν από τα αγγλικά παρέλειψαν να αναφέρουν τη φράση του έλληνα ανταποκριτή περί «φερόμενου» θανάτου, εργαζόμενοι υπό την πίεση του χρόνου, ώστε να δημοσιεύσουν την είδηση κατ’ αποκλειστικότητα. Το περιοδικό επίσης αναφέρει πως οι πρόσφυγες κατέθεσαν στις ελληνικές αρχές ότι υπήρξε η Μαρία και ότι πέθανε και θάφτηκε πρόχειρα στη νησίδα. Το περιοδικό επικοινώνησε με δύο μάρτυρες – ο ένας ζει στην Ολλανδία και ο άλλος στην Γερμανία – οι οποίοι επιβεβαίωσαν τον θάνατο του παιδιού. Το ίδιο είπαν και οι γονείς, με τους οποίους το περιοδικό κατάφερε να επικοινωνήσει στην Δράμα.

Το περιοδικό όμως διαπιστώνει ότι η οικογένεια δεν έχει φωτογραφίες του παιδιού αυτού και ότι το πιστοποιητικό γέννησης από την Συρία που την αναφέρει, είναι ούτως ή άλλως αναξιόπιστο λόγω του εμφυλίου πολέμου αλλά και έχει ημερομηνία Νοεμβρίου 2022, δηλαδή εκδόθηκε μετά τα επίμαχα γεγονότα. Το περιοδικό δεν συνάγει οριστικό συμπέρασμα για την αλήθεια ή όχι του θανάτου του παιδιού, αλλά θεωρεί ότι η ύπαρξή του δεν έχει αποδειχθεί. Θεωρεί πιθανό ότι οι πρόσφυγες επινοησαν τον θάνατο αυτό μέσα στην απελπισία τους, για να καταφέρουν να διασωθούν – κάτι που, άλλωστε, τελικά πέτυχαν.

Συνεπώς, το περιοδικό δεν ζητά «συγνώμη»  από την ελληνική κυβέρνηση, κάτι που κακώς ανέφεραν κάποιες ιστοσελίδες. Το Spiegel συνεχίζει να πιστεύει ότι η ελληνική κυβέρνηση ψεύδεται για τα όσα συμβαίνουν στα σύνορα. Όμως,  το περιοδικό  αποδέχθηκε την δεύτερη ένσταση του Υπουργού αφού συμφώνησε μαζί του ότι κάποια από τα γεγονότα στο δημοσίευμα δεν είχαν αποδειχθεί και ιδίως η ύπαρξη της μικρής «Μαρίας». Γι αυτό και απέσυρε τα άρθρα που αναφέρονταν στο σχετικό περιστατικό.

Ο Υπουργός Μετανάστευσης χαιρέτισε τα συμπεράσματα του Spiegel με ανάρτησή του στο Twitter. Το ίδιο έκανε και ο αρμόδιος για την συνοριοφυλακή Υπουργός Προστασίας του Πολίτη κ. Τάκης Θεοδωρικάκος σε μια πρωτοχρονιάτικη δήλωσή του όπου υιοθέτησε  τα ευρήματα του Spiegel, κατηγορώντας όμως την αντιπολίτευση που δεν είχε το θάρρος να αναγνωρίσει το σφάλμα της.

Είναι θετικό ότι οι Υπουργοί  λαμβάνουν υπ’ οψη τους ένα ποιοτικό ξένο μέσο. Αν, όμως, οι Υπουργοί αξιολογούν αυτά τα ευρήματα ως αξιόπιστα τότε ίσως θα πρέπει να λάβουν υπ’ όψη τους και άλλα ευρήματα του περιοδικού για αντίστοιχα περιστατικά στα ελληνικά σύνορα τα οποία δεν έχουν αποσυρθεί. Θα εστιάσω το σχόλιό μου  μόνο σε δύο που αφορούν τον πιθανό θάνατο μεταναστών.

Το Spiegel δημοσίευσε άρθρο στις 30 Ιουνίου 2022 (το οποίο υπογράφουν εννέα δημοσιογράφοι) στο οποίο διατυπώνεται ο ισχυρισμός ότι οι ελληνικές αρχές έχουν παράνομα παγιδεύσει πρόσφυγες,  ώστε να εργάζονται ως βαρκάρηδες Έλλήνων συνοριοφυλάκων. Οι συνοριοφύλακες απαγάγουν πρόσφυγες σε ελληνικό έδαφος και αφού τους ληστεύσουν τους μεταφέρουν με την βία στην τουρκική πλευρά, χωρίς να τηρούν καμμία από τις εγγυήσεις του ελληνικού δικάιου. Επειδή οι βαρκάρηδες δεν φορούν στολή και δεν είναι Έλληνες, δεν κινδυνεύουν να στοχοποιηθούν από την Τουρκική συνοριοφυλακή. Αν το άρθρο αυτό του Spiegel είναι αληθές, τότε έλληνες αξιωματικοί είναι όχι μόνο απαγωγείς και ληστές αλλά και ένοχοι παράνομης διακίνησης ανθρώπων στα σύνορα. Ακόμα χειρότερα, κατά το άρθρο αυτό, ένας φερόμενος ως δέσμιος της ελληνικής αστυνομίας με το όνομα «Bassel M» ισχυρίζεται ότι ήταν μάρτυρας του πνιγμού κάποιων προσφύγων κατά τη διαδικασία της βίαιης μεταφοράς τους στην άλλη όχθη του Έβρου. Καθόσον γνωρίζω καμμία έρευνα δεν έχει γίνει στην Ελλάδα για τις συγκεκριμένες αυτές καταγγελίες.

Το Spiegel επίσης δημοσίευσε άρθρο στις 17 Φεβρουαρίου 2022, το οποίο υπογράφουν επτά δημοσιογράφοι, στο οποίο ισχυρίστηκε ότι στις 15 Σεπτεμβρίου 2021 περίπου 30 πρόσφυγες από την Αφρική επαναπροωθήθηκαν από τη Σάμο προς τα Τουρκικά χωρικά ύδατα. Την επόμενη ημέρα τρια μέλη της ομάδας αυτής, γνωστοί ώς Ιμπραήμ από το Καμερούν, Σίντυ Κέιτα, 36 ετών, και Ντιντιέ Κουάμου, 33 ετών, που είχαν μέχρι τότε διαφύγει την σύλληψη, συνελήφθησαν στην Σάμο. Το περιοδικό αναφέρει ότι Έλληνες λιμενικοί τους μετέφεραν στα τουρκικά ύδατα και τους πέταξαν στην θάλασσα, με αποτέλεσμα να πνιγούν οι Κέιτα και Κουάμε, αλλά να διασωθεί ο Ιμπραήμ, ο οποίος μίλησε στο περιοδικό.

Το Spiegel αναφέρεται στο άρθρο αυτό στις διαψεύσεις του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη για τις φερόμενες ως αγριότητες του λιμενικού στο Αιγαίο, αλλά το περιοδικό καταλήγει ότι οι διαψεύσεις αυτές είναι «αναληθείς».

Η ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΟLAF

Οι διαπιστώσεις του Spiegel έχουν γίνει ακόμα πιο πειστικές μετά τη διαρροή στον τύπο της εμπιστευτικής έκθεσης της υπηρεσίας απάτης της ΕΕ, της γνωστής ΟLAF, για σχετικές παρανομίες της Frontex, συμπεριλαμβανομένων της συγκάλυψης περιστατικών παράνομης επαναπροώθησης στο Αιγαίο, που οδήγησε στην παραίτηση τον μέχρι τότε Διευθυντή της, Φαμπρίς Λετζερί. Οι αποκαλύψεις οδήγησαν και σε μια μυστηριώδη αναφορά της νέας διοίκησης της Frontex στις 14 Οκτωβριου (εδώ) σύμφωνα με την οποία η Ελλάδα έχει δηλώσει ότι θα «αλλάξει» στο μέλλον συμπεριφορά- χωρίς να διευκρινίζεται σε σχέση με ποια συμπεριφορά του παρελθόντος (η ακριβής φράση είναι: «the Greek authorities have together with the Agency over the course of the late summer of 2022 established an action plan to right the wrongs of the past»).

H έκθεση αυτή είναι πάρα πολύ σημαντική γιατί είναι η μοναδική φορά που μια κρατική υπηρεσία με σχετικούς πόρους και εμπειρία έχει εξετάσει το θέμα των επαναπροωθήσεων στην Ελλάδα. Τουλάχιστον από όσο γνωρίζω, καμμία ελληνική αρχή και κανένα δικαστήριο δεν έχει εξετάσει τις σχετικές καταγγελίες στην Ελλάδα. Το γεγονός ότι η υπηρεσία απάτης της ΕΕ δικαιώνει τους επικριτές της Frontex, και άρα επιβεβαιώνει τις ανησυχίες του διεθνούς τύπου αλλά και της Επιτρόπου ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης, θα είχε προκαλέσει πολιτικό σεισμό σε μια χώρα που η κοινή γνώμη έχει ευαισθησία για το κράτος δικαίου.

Η έκθεση υποννοεί ότι η ελληνική κυβέρνηση όχι μόνο οργάνωσε τις επαπαναπροωθήσεις, αλλά έχει επίσης οργανώσει και την συγκάλυψή τους, ασκώντας αθέμιτες πιέσεις προς την Frontex. Ακριβώς επειδή ο Φαμπρις Λετζερί υπέκυψε στις παράνομες αυτές πιέσεις αναγκάστηκε να παραιτηθεί από το αξίωμά του. Αυτήν την εικόνα έχει παρουσιάσει το περιοδικό Spiegel, αλλά και άλλα διεθνή έντυπα. Την ίδια αυτή εικόνα έχει παρουσιάσει και η αναλυτική έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας τον Ιούνιο του 2021 και ο ερευνητικός οργανισμός Lighthouse Reports με αναλυτική έρευνα που δημοσιεύτηκε τον Oκτώβριο του 2021, μεταξύ πολλών άλλων αναφορών στον διεθνή τύπο.

Δυστυχώς τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης στην μεγάλη τους πλειοψηφία δεν έδωσαν την δέουσα σημασία στα ευρήματα της έκθεσης της ΟLAF αλλά και στην δεινή εικόνα που σχηματίζεται για το κράτος δικαίου στην Ελλάδα.  Η έκθεση δικαίωσε όχι μόνο το Spiegel αλλα και τις μη κυβερνητικές οργανώσεις, όπως το Παρατηρητήριο του Ελσίνκι και το Νορβηγικό Aegean Boat Report που συστηματικά ασκούν κριτική στην κυβέρνηση για τις φερόμενες ως παράνομες πράξεις του λιμενικού στο Αιγαίο.

ΟΙ ΔΙΑΒΕΒΑΙΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ

Στην πρωτοχρονιάτικη δήλωση του ο αρμόδιος Υπουργός Προστασίας του Πολίτη δεν έκανε καμμία νύξη για τις σκιές αυτές που υπάρχουν για τις ευθύνες της ελληνικής κυβέρνησης. Αντίθετα, χρησιμοποίησε την κατάσταση στα σύνορα σαν ένα επίτευγμά των σωμάτων ασφαλείας των οποίων ηγείται. Δήλωσε ότι: « … η αλήθεια είναι πως η Ελληνική Αστυνομία την χρονιά που μας αποχαιρετά απέτρεψε την είσοδο 250.000 παράνομων μεταναστών» και ότι το έκανε αυτό «προσηλωμένη στις αρχές του Διεθνούς Δικαίου και με απόλυτο σεβασμό στην ανθρώπινη ζωή».  Δεν έδωσε στην ανακοίνωση αυτή περισσότερες πληροφορίες για το πώς προκύπτουν οι διαβεβαιώσεις αυτές ή ο αριθμός τον «αποτροπών» εισόδου. Δυστυχώς, τα δημοσιεύματα του Spiegel και η έρευνα της ΟLAF οδηγούν σε ένα διαφορετικό συμπέρασμα από αυτό το οποίο συνάγει ο αρμόδιος Υπουργός.

Μέρος της πολιτικής της κυβέρνησης φαίνεται να είναι όχι μόνο η «αποτροπή» εισόδου στη χώρα (κάτι, κατ΄αρχήν νόμιμο, εφόσον γίνεται χωρίς βία και αφορά πρόσωπα που βρίσκονται εκτός των συνόρων), αλλά η εκδίωξη όσων ήδη έχουν βρεθεί σε ελληνικό έδαφος ή ελληνικά ύδατα και οι οποίοι προστατεύονται από την ελληνική έννομη τάξη, χωρίς να τηρούνται στο ελάχιστο οι όροι του νόμου. Οι επαναπροωθήσεις αυτές ενδέχεται να γίνονται με βία και αγριότητα που απαγορεύεται ρητά από το Ελληνικό και Ευρωπαϊκό δίκαιο και με πράξεις που στην καλύτερη περίπτωση είναι ατυχήματα και στην χειρότερη συνιστούν βαρύτατα κακουργήματα, αφού οδηγούν σε κίνδυνο για την ζωή ανυπεράσπιστων ανθρώπων. Μια μικρή αλλά όχι ασήμαντη πτυχή των καταγγελιών αυτών αφορά και Τούρκους αντικαθεστωτικούς, ο οποίοι αντί να τους δοθεί άσυλο στην Ελλάδα κατέληξαν μετά την βίιαιη επαναπροώθησή τους έγκλειστοι στις Τουρκικές φυλακές ως δήθεν «τρομοκράτες» στη βάση φαιδρών κατηγοριών από τα Τουρκικά ποινικά δικαστήρια και το καθεστώς Ερντογάν. Η θριαμβολογία για την πολιτική της κυβέρνησης στα σύνορα ενώ υπάρχουν αυτές οι εύλογες υποψίες για βαρύτατες παρανομίες είναι τουλάχιστον πρώιμη.

ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΔΙΚΑΙΟΥ ΑΠΑΙΤΕΙ ΕΞΑΝΤΛΗΤΙΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ 

Η εξαντλητική διερεύνηση κάθε καταγγελίας και η δημόσια και αξιόπιστη απόδοση ευθυνών όπου αρμόζει, θα έπρεπε να ήταν η πρώτη προτεραιότητα της δικαιοσύνης αλλά και της διοίκησης. Αυτό απαιτεί το Σύνταγμά μας. Δεν νοείται εξαίρεση από τον νόμο, επειδή οι εικαζόμενες παράνομες πράξεις λαμβάνουν χώρα στα σύνορα με την Τουρκία.

Δυστυχώς, μέχρι σήμερα δεν φαίνεται να υπάρχει τέτοια προτεραιότητα. Όσα συμβαίνουν στα σύνορα καλύπτονται από πέπλο μυστικότητας. Αυτό ίσως συμφέρει την κυβέρνηση, αφού υπαινίσσεται «σκληρή» στάση έναντι των «εισβολέων» εξ Ανατολών, αλλά και την αντιπολίτευση, που υπαινίσσεται την «απανθρωπιά» των κυβερνώντων. Ο πολιτικός κόσμος μας δεν φαίνεται να αντιλαμβάνεται έτσι την ανάγκη να μην υπάρχουν σκιές για το κράτος δικαίου στην Ελλάδα, είτε στα σύνορα, είτε αλλού. Δεν είναι κάτι που προσφέρεται για κομματική εκμετάλλευση, ή για αντεγκλήσεις μεταξύ πολιτικών. Αφορά την ουσία της συνταγματικής μας ταξης. Οι υποψίες ότι η κυβέρνηση ή η αντιπολίτευση κυριολεκτικά πατούν επί πτωμάτων για να ωφεληθούν πολιτικά, καταστρέφουν την αξιοπιστία τους τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό.

Η ανεξάρτητη έρευνα από την ελληνική δικαιοσύνη αλλά και τον Ευρωπαίο Γενικό Εισαγγελέα (European Public Proscutors Office), στον βαθμό που οι καταγγελίες αφορούν πράξεις οργάνων της ΕΕ όπως η Frontex, και  η απόδοση ευθυνών στους ενόχους οιουδήποτε ποινικού αδικήματος που έχει διαπραχθεί στην ελληνική επικράτεια όσο ψηλά και αν βρίσκονται αυτοί, είναι ο μόνος τρόπος να προστατευεθει το κράτος δικαίου στην Ελλάδα.

Οι αόριστες διαβεβαιώσεις της κυβέρνησης όχι μόνον δεν αρκούν, αλλά βλάπτουν σοβαρά όχι μόνο την εικόνα της χώρας στο εξωτερικό αλλά και την ποιότητα της δημοκρατίας μας στο εσωτερικό.

 

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

14 − thirteen =