Category Archives: Πανδημία και Σύνταγμα

Η ζωή μου και η ζωή των άλλων

Αντώνης Μανιτάκης, Ομότιμος καθηγητής του Α.Π.Θ., Επικεφαλής του επιστημονικού συμβουλίου της Νομικής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας

Δική μου είναι η ζωή και ό,τι θέλω την κάνω. Εγώ την ορίζω, την διαφεντεύω  και την ζώ, όπως επιθυμώ και μου επιβάλλει η συνείδησή μου. Είμαι ελεύθερος να την καταστρέψω χρησιμοποιώντας ναρκωτικά και άλλες επιβλαβείς ουσίες, ακόμη και να αυτοκτονήσω. Ως κύριος της ζωής και της υγείας μου, δικαιούμαι   να αρνούμαι τη θεραπεία που… Read More »

Υπάρχουν εν τέλει συνταγματικά όρια; Σκέψεις, προβληματισμοί και επιφυλάξεις για τον υποχρεωτικό εμβολιασμό των άνω των εξήντα ετών

Γιώργος Χ. Σωτηρέλης, καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Ι. Το μέτρο του  υποχρεωτικού εμβολιασμού στην ηλικιακή κατηγορία των άνω των εξήντα ετών έχει εγείρει, ευλόγως, πολλά ζητήματα, σε όλα τα πεδία που συνδέονται, άμεσα ή έμμεσα, με την πανδημία. Αναμφισβήτητα, όμως, τα πλέον ακανθώδη είναι αυτά που αφορούν την συνταγματικότητά του (βλ. ενδεικτικά τα –εν εξελίξει– αφιερώματα των ιστοσελίδων Constitutionalism.gr και Syntagma Watch,… Read More »

Πόσο πάει; Τρεις σκέψεις για την υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού

Γιάννης Ζ. Δρόσος, Ομότιμος Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στη Νομική Σχολή Αθηνών

Με τον κόμπο να έχει φτάσει στο χτένι («ελιγμοί, ελιγμοί, σύντροφοι, στο τέλος γινήκαμε κόμπος», κατά φράση που αποδίδεται στον Νίκο Ζαχαριάδη), το ζήτημα της υποχρεωτικής επιβολής του εμβολιασμού κατά της Covid-19 απέκτησε οδυνηρή, για κάποιους ίσως και δραματική αμεσότητα. Πέραν των ειδικών γιατρών, απασχολεί κυβερνήσεις, πολιτικές δυνάμεις, φυσικά πρόσωπα και δικαστήρια. Σε όλον τον… Read More »

Το καθήκον εμβολιασμού

Χαράλαμπος Ανθόπουλος, Καθηγητής Δικαίου και Διοίκησης ΕΑΠ

Τι ωραία που θα ήταν αν αρκούσαν οι συστάσεις για τον εμβολιασμό! Ώστε να φτάσουμε διά της πειθούς σε ένα ποσοστό εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού γύρω στο 90% προκειμένου να γίνει ενδημική η πανδημία της COVID-19, αφού όπως φαίνεται δεν θα εξαφανιστεί ποτέ πλήρως. Ο στόχος αυτός δεν επιτεύχθηκε πουθενά ούτε μέσω του ψηφιακού πιστοποιητικού… Read More »

Η «ολισθηρή πλαγιά» και ο υποχρεωτικός εμβολιασμός

Τάκης Βιδάλης, Δρ. Συνταγματικού Δικαίου, Επιστημονικός Συνεργάτης Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής

Στη βιοηθική είναι γνωστό και δημοφιλές το επιχείρημα της λεγόμενης «ολισθηρής πλαγιάς» (slippery slope)[1]. Σύμφωνα με αυτό, δεν αρκεί να εξετάζουμε το αν μια τεχνολογική εφαρμογή είναι θεμιτή με βάση τις αξίες μας, πρέπει να αξιολογούμε ηθικά και τις μελλοντικές της συνέπειες. Αν διαπιστώνουμε ότι τεχνολογίες που θα βασιστούν στην αρχική εφαρμογή, παραβιάζουν θεμελιώδεις αρχές… Read More »

To Σύνταγμα, η λογική και η υποχρέωση

Γιώργος Ν. Καραβοκύρης, επίκουρος καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στη Νομική Σχολή του ΑΠΘ

Στην πανδημία, οι μεταλλάξεις του ιού μπορεί να πληθαίνουν και τα επιδημιολογικά δεδομένα να μεταβάλλονται, αλλά οι νομικές αρχές παραμένουν σταθερές. Οπως έχει ήδη υποστηριχθεί στη θεωρία και τη νομολογία (βλ. ΣτΕ 2387/2020, ΕΔΔΑ, Vavricka και λοιποί κατά Τσέχικης Δημοκρατίας, 8/4/2021), η επιβολή υποχρεωτικού εμβολιασμού (βλ. ν. 4675/2020), είναι σύμφωνη με το Σύνταγμα, εφόσον τεκμηριώνεται… Read More »

Απρόσφορο και δυσανάλογο, και γι’ αυτό αναποτελεσματικό

Ακρίτας Καϊδατζής, Επίκ. καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου Α.Π.Θ.

Η πράξη του εμβολιασμού συνιστά παρέμβαση στο ανθρώπινο σώμα. Ήδη για το λόγο αυτόν, όταν το κράτος επιβάλλει σε κάποιον την υποχρέωση εμβολιασμού, περιορίζει συνταγματικό δικαίωμά του: την αυτοδιάθεση του προσώπου με την πιο κυριολεκτική έννοια, πάνω στο ίδιο του το σώμα. Παρόλα αυτά, πρόκειται για μια σχετικά ήπια παρέμβαση. Και, το σημαντικότερο, σκοπός της… Read More »

Υποχρεωτικοί εμβολιασμοί: η συνταγματικότητα της τροπολογίας

Τάκης Βιδάλης, Δρ. Συνταγματικού Δικαίου, Επιστημονικός Συνεργάτης Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής

Ύστερα από αρκετά χρόνια μάταιων προσπαθειών (ιδίως σε σχέση με τους εμβολιασμούς για το σχολείο), οι οπαδοί της υποχρεωτικότητας των εμβολίων κατάφεραν επιτέλους στη χώρα μας μια μεγάλη νίκη: έπεισαν το κράτος να καθιερώσει νομοθετικά τον καταναγκασμό για τα εμβόλια του κορωνοιού. Στο εξής, για ορισμένες κατηγορίες συμπολιτών μας το δικαίωμα να ελέγχουν το σώμα… Read More »

Σύνταγμα, εμβολιασμός και Covid- 19

Σπύρος Βλαχόπουλος, Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ

Α. Η πανδημία του Covid-19 έθεσε μια σειρά από σημαντικά συνταγματικά ζητήματα, κυρίως όσον αφορά τη συμφωνία των περιοριστικών μέτρων με τα ατομικά δικαιώματα της ελευθερίας της κίνησης, της θρησκευτικής ελευθερίας, της οικονομικής ελευθερίας και της ελευθερίας της συνάθροισης. Ύστερα από την άρση των περισσότερων από τα περιοριστικά μέτρα, η προβληματική μετατοπίσθηκε στο ζήτημα της… Read More »

Εμβολιασμός και Επαγγελματική Ευθύνη

Νίκος Παπασπύρου, Επ. Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ

Τυχόν θέσπιση υποχρεωτικού εμβολιασμού συγκεκριμένων κατηγοριών επαγγελματιών (π.χ. στον τομέα της υγείας) είναι σύμφωνη με το σύνταγμα. Δύο προϋποθέσεις τίθενται: Πρώτον, βάσει τεκμηριωμένων επιστημονικών δεδομένων ο εμβολιασμός να είναι αναγκαίος για την ασφαλή επιτέλεση της οικείας υπηρεσίας ή έργου, ιδίως προς αποτροπή μετάδοσης επικίνδυνης νόσου. Δεύτερον, το εμβόλιο να είναι αντικειμενικά ασφαλές, δηλαδή να μην… Read More »

Η ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΟΧΥΡΩΣΗ ΤΗΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ. Η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (Τμ. Α΄) 622/2021 για την αστική ευθύνη του Δημοσίου από βλάβη λόγω νόμιμου εμβολιασμού

Προκόπιος Παυλόπουλος, τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Επίτιμος Καθηγητής της Νομικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Πρόλογος: Με την απόφασή του 622/2021, το Συμβούλιο της Επικρατείας (Τμ.Α΄) αναδεικνύει, με τρόπο εξαιρετικά επίκαιρο λόγω και της πανδημίας του Covid-19, τις έννομες συνέπειες της συνταγματικής κατοχύρωσης της αστικής ευθύνης του Δημοσίου στο ειδικότερο πεδίο της ευθύνης του Δημοσίου γι’ αποζημίωση λόγω βλάβης στην υγεία, η οποία επέρχεται εξαιτίας εμβολιασμού που προβλέπεται από ειδικές… Read More »

Η πανδημία του πατερναλισμού

Τ. Κ. Βιδάλης

Η πανδημία του πατερναλισμού1Του Τ. Κ. ΒιδάληΟ πατερναλισμός χαρακτήριζε επί αιώνες την Ιατρική, ειδικά τις σχέσεις ασθενούς/γιατρού. Τον συναντάμε τόσο στην ιπποκρατική όσο και σε άλλες παραδόσεις (την εβραϊκή, την ινδική, την κινεζική κ.λπ.). Έχοντας θεολογικές ή και μυστικιστικές καταβολές, εννοούσε τον ασθενή σαν το «παθητικό» μέρος της σχέσης με τον γιατρό. Ο γιατρός ήταν… Read More »

Η σχέση πολίτη-Διοίκησης την εποχή της πανδημίας: το ζήτημα της προτεραιότητας των ελευθεριών του πνεύματος

Βασιλική Χρήστου, επίκουρη Kαθηγήτρια συνταγματικού δικαίου Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ

Η αιφνίδια και ριζική αναδιάταξη του τρόπου ζωής, που προκάλεσε η πανδημία, έφερε στο προσκήνιο τη διοικητική λειτουργία, την επιτελεστική χείρα του κράτους, που καλείται να επιβλέψει και να εφαρμόσει τα νέα μέτρα. Θα προσπαθήσω να συνοψίσω σε τρία σημεία το πως επαναπροσδιορίστηκε η σχέση πολίτη και διοίκησης την εποχή της πανδημίας. Πρώτον, διευρύνθηκε και… Read More »

COVID 19: Η προτεραιότητα ασθενών στη νοσοκομειακή περίθαλψη (triage)

Τάκης Βιδάλης, Δρ. Συνταγματικού Δικαίου, Επιστημονικός Συνεργάτης Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής

Tο σύστημα της προτεραιοποίησης πρέπει να βασίζεται και να εξασφαλίζει ανά πάσα στιγμή τη διαφάνεια. Απαραίτητο είναι να ζητείται και να λαμβάνεται η συναίνεση του ίδιου του ασθενούς, εφόσον αυτό είναι δυνατόν, ή αλλιώς των οικείων του, για οποιαδήποτε ιατρική πράξη επείγουσας περίθαλψης. Η υπεύθυνη ομάδα των ιατρών πρέπει να επικοινωνεί με τους οικείους των… Read More »

Ουδέν δεινότερον της πανδημίας, όταν συγκατοικεί με τη βία

Αντώνης Μανιτάκης, Ομότιμος καθηγητής ΑΠΘ, πρόεδρος του επιστημονικού συμβουλίου της Νομικής στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας

Δεν μας έφθαναν ο τρόμος και η απελπισία της θανατηφόρας πανδημίας, μας προέκυψε και η βία. Βία και κακοποίηση σεξουαλική, ενδοοικογενειακή, έμφυλη, διαδεδομένη και συγκαλυμμένη σε χώρους κυρίως αθλητικούς και θεατρικούς. Βία στους δρόμους, στις πλατείες, στα πανεπιστήμια. Βία αστυνομική, περιττή και αδικαιολόγητη, βία από οργισμένους νέους, ανεξέλεγκτη και τυφλή. Βία σωματική και βία λεκτική.… Read More »