Category Archives: Ευρωπαϊκό Σύνταγμα

«Αλλαγή σκυτάλης» μεταξύ του Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου της Γερμανίας και του Συμβουλίου της Επικρατείας της Γαλλίας στην «διαδρομή» αμφισβήτησης της κανονιστικής υπεροχής του Ευρωπαϊκού Δικαίου Σχόλιο στην απόφαση Conseil d’ État 21.4.2021, «French Data Network et autres»

Προκόπιος Παυλόπουλος, τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Επίτιμος Καθηγητής της Νομικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Τα «καταιγιδοφόρα νέφη» αμφισβήτησης της υπεροχής του Ευρωπαϊκού Δικαίου έναντι του Εθνικού Δικαίου όχι μόνο δεν φαίνεται να «διαλύονται» αλλά, όλως αντιθέτως, «πυκνώνουν» επικίνδυνα στο θεσμικό «στερέωμα» της Ευρωπαϊκής Ένωσης, απειλώντας ευθέως πλέον την κανονιστική «στατική και δυναμική ευστάθεια» του όλου οικοδομήματος της Ευρωπαϊκής Έννομης Τάξης, αρχής γενομένης από αυτό τούτο το «θεμέλιό» της: Ήτοι… Read More »

Η εθνική συνταγματική ταυτότητα και ο «κλεφτοπόλεμος» των δικαστών

Κωνσταντίνος Γιαννακόπουλος, Καθηγητής Νομικής Σχολή ΕΚΠΑ

Σκέψεις με αφορμή την απόφαση του Conseil d’État στην υπόθεση «French Data Network et autres». … Πριν περάσει ένας χρόνος από την απόφαση του Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου της Γερμανίας στην υπόθεση «Weiss»[1] κι ενώ αναμένεται η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Πολωνίας επί της προσφυγής του Πρωθυπουργού της τελευταίας σχετικά με την υπεροχή ή μη… Read More »

Προστασία της συνταγματικής ταυτότητας χωρίς έλεγχο ultra vires: μαθήματα Europafreundlichkeit από το Conseil d’Etat

Ευγενία Πρεβεδούρου, Καθηγήτρια Νομικής Σχολής ΑΠΘ

Με την ευκαιρία σημαντικών υποθέσεων προστασίας προσωπικών δεδομένων, το γαλλικό Conseil d’Etat αρνήθηκε να προβεί σε έλεγχο ultra vires απόφασης του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την οποία, πάντως, με συνέπεια και εντός των ορίων της αρμοδιότητάς του, «προσάρμοσε» στις επιταγές της γαλλικής συνταγματικής τάξης. Επιβεβαιώνοντας τη φιλοευρωπαϊκή στάση που ακολουθεί τις τελευταίες δύο δεκαετίες, εξέδωσε,… Read More »

Tο τέλος της εθνοκεντρικής προσέγγισης του πολυεπίπεδου συνταγματισμού στην Ε.Ε. ως αδήριτη αναγκαιότητα

Χρήστος Ράμμος, Αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας ε.τ., Πρόεδρος της Αρχής Διασφαλίσεως του Απορρήτου των Επικοινωνιών

Σκέψεις με αφορμή το βιβλίο του Αντώνη Μεταξά «Η ποιοτική ιδιαιτερότητα της Ενωσιακής Έννομης Τάξης – Αλληλένθεση, Κρίση, Εξαίρεση», Εκδόσεις Σάκκουλα, Αθήνα-Θεσσαλονίκη, 2020 – Eίχε τελειώσει η συγγραφή του παρόντος κειμένου, όταν το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας (ΟΣΔΓ) «απαγόρευσε» στις 26.3.2021  με προσωρινή διαταγή του στον Ομοσπονδιακό Πρόεδρο της Γερμανίας να υπογράψει τον ψηφισθέντα… Read More »

Τα ελληνικά δικαστήρια και το δίκαιο του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων

Ιωσήφ Κτενίδης, Αναπληρωτής καθηγητής Νομικής Σχολής ΑΠΘ

Όπως επισήμανε ο Πρόεδρος του ΔΕΕ, η πρόκληση που τίθεται σε όσους επιφορτίζονται με την εφαρμογή του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων κατά τη δεύτερη δεκαετία ισχύος του, είναι να συμβάλλουν στην εξέλιξή του Χάρτη σε μια «πραγματικότητα για όλους» («a reality for all»), ώστε να διασφαλισθεί η ωφέλεια όλων των υποκειμένων του δικαίου από την πολυεπίπεδη… Read More »

Η απόφαση Weiss II του Γερμανικού Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου: Η ερμηνευτική προσέγγιση του δικαστηρίου και το μέλλον της Ευρωζώνης

Μενέλαος Μαρκάκης, Επίκουρος Καθηγητής, Erasmus University Rotterdam Λέκτορας, Worcester College, Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης⃰

Η παρούσα συμβολή εστιάζει στην απόφαση Weiss II του Γερμανικού Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου (ΓΟΣΔ), με την οποία το δικαστήριο έκρινε ότι τόσο οι πράξεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) αναφορικά με το πρόγραμμα PSPP όσο και η απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ενώσεως (ΔΕΕ) με την οποία κρίθηκε ότι το πρόγραμμα είναι νόμιμο ήταν ultra… Read More »

Ο νέος πρόεδρος του ΕΔΔΑ Robert Spano και η Τουρκία

Αικατερίνα Παπανικολάου, Dr. Νομικής, Δικηγόρος, Μέλος στην ​Αρχή Διασφάλισης Απορρήτου των Επικοινωνιών​.

Στις 20 Απριλίου 2020, η Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (εφεξής: ΕΔΔΑ) εξέλεξε τον Rοbert Ragnar Spanο ως νέο Πρόεδρό του. Ο Spanó διαδέχτηκε τον  Λίνο – Αλέξανδρο Σισιλιάνο, μετά τη λήξη της θητείας του τελευταίου, στις 17 Μαϊου. Η νέα προεδρία ξεκινούσε με τους καλύτερους οιωνούς και με πολλαπλώς αξιοσημείωτους συμβολισμούς: προερχόμενος ο… Read More »

Καρλσρούη κατά Λουξεμβούργου και Φραγκφούρτης: Γερμανία κατά Ευρώπης; Σκέψεις με αφορμή την απόφαση του γερμανικού Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου της 5ης Μαΐου 2020

Τζούλια Ηλιοπούλου-Στράγγα, Ομότιμη Καθηγήτρια Νομικής Σχολής Αθηνών

Με τη συγκρουσιακή και πρωτόγνωρη για τη μέχρι σήμερα στάση του απέναντι στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) απόφαση της 5ης Μαΐου 2020, η οποία αφορούσε τη νομιμότητα αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) σχετικά με πρόγραμμα για αγορά κρατικών ομολόγων στις δευτερογενείς αγορές, το γερμανικό Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο (Bundesverfassungsgericht = BVerfG) αρνούμενο για πρώτη… Read More »

Ευρωπαϊκό δίκαιο και το Πολιτικό: η απόφαση Weiss του Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου της Γερμανίας

Αντώνης Μεταξάς, Επικ. Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Επισκ. Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Βερολίνου

Tο Δικαστήριο της Καρλσρούης υπορρήτως διατυπώνει ή μάλλον κατ’ αποτέλεσμα εξασκεί στην Weiss, μια διττή κυριαρχική αξίωση: α) την αξίωση μιας δεσμευτικής πολιτειακής αποτίμησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και β) την εξουσία της επίσης δεσμευτικής αποτύπωσης της πολιτικής αυτοσυνειδησίας του ενωσιακού πολίτη.  Ο κριτικός ψόγος που διατυπώνει το Δικαστήριο έναντι του ΔΕΕ εμπεριέχει, αν ιδωθεί με… Read More »

Πέρα από την «υπεροχή»: ο έλεγχος «ultra vires» και συνταγματικής ταυτότητας των πράξεων ενωσιακών οργάνων εκ μέρους των εθνικών δικαστηρίων – Σχόλιο στην απόφαση PSPP της 5ης Μαΐου 2020 του Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου της Γερμανίας

Λίνα Παπαδοπούλου, Αν. Καθηγήτρια, Έδρα Jean Monnet Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου και Πολιτισμού, Νομική Σχολή, ΑΠΘ

Η απόφαση του Γερμανικού Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου (Bundesverfassungsgericht) της 5ης Μαΐου 2020 έχει ήδη δεχτεί πολλά πυρά από τους μετέχοντες στην «ανοικτή κοινωνία των ερμηνευτών του Συντάγματος», που πλέον είναι και πανευρωπαϊκή, αν όχι οικουμενική, ανάλογα, εξάλλου, με εκείνα που το ίδιο το γερμανικό δικαστήριο εξαπέλυσε εναντίον του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ). Πώς όμως… Read More »

Σχετικά με το καθεστώς της Αγίας Σοφίας με βάση το ισχύον Διεθνές Δίκαιο

Δημήτρης Κούρτης, υποψ. Δρ Διεθνούς Δικαίου στη Νομική Σχολή του ΑΠΘ, Ερευνητικός Συνεργάτης και Μέλος ΣΕΠ της Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Λευκωσίας, Επιμελητής Έκδοσης (Publications Editor) του κυπρολογικού περιοδικού κοινωνικών επιστημών The Cyprus Review

Ο βυζαντινός Ναός της του Θεού Σοφίας, γνωστός και ως Μεγάλη Εκκλησία, Sancta Sapientia και Ayasofya, αποτέλεσε μήλον της έριδος για τις δυνάμεις του κοσμικού τουρκισμού και του πολιτικού Ισλάμ εδώ και αρκετές δεκαετίες. Η απόφαση του Κεμάλ Ατατούρκ να αποσύρει το μνημείο από τη σφαίρα της θρησκευτικής λατρείας, καθιστώντας αυτό μουσείο (Ayasofya Müzesi) στα… Read More »

Η αντίληψη περί δημοκρατίας Πίσω από την απόφαση του Γερμανικού Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου της 5ης Μαΐου 2020

Λίνα Παπαδοπούλου, Αν. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου, Νομική Σχολή ΑΠΘ

 1.           Ο διάλογος μεταξύ Καρλσρούης και Λουξεμβούργου Στις 5 Μαΐου του 1955 η Δυτική Γερμανία ανέκτησε την κυριαρχία της από τις Μεγάλες Δυνάμεις, τις ΗΠΑ, τη Μεγάλη Βρετανία και τη Γαλλία. Εξήντα πέντε χρόνια αργότερα, στις 5 Μαΐου 2020 το Γερμανικό Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο (ΓΟΣΔ) εξέδωσε μία απόφαση, με την οποία, κατά μία έννοια, προσπαθεί… Read More »

Το 16ο Πρωτόκολλο στη Σύμβαση για την Προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών και ο διάλογος των δικαστών

Βαρβάρα Μπουκουβάλα, Πρωτοδίκης Δ.Δ.-Δ.Ν.

Στη μελέτη αυτή, αφού, προεισαγωγικά, προσεγγίζεται η έννοια του συνταγματικού πλουραλισμού και του διαλόγου των δικαστών, αλλά και της υπεροχής του ενωσιακού δικαίου και της συνταγματικής ταυτότητας των κρατών μελών, εξετάζονται οι προϋποθέσεις εφαρμογής του 16ου Πρωτοκόλλου στη Σύμβαση για την Προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών και ο διάλογος των δικαστών,… Read More »

Το διακύβευμα της αμοιβαιοποίησης και οι σχέσεις ενωσιακών-εθνικών οργάνων

Απόστολος Παπατόλιας, Δρ Συνταγματικού Δικαίου, Σύμβουλος ΑΣΕΠ

Το ισχυρό αίτημα εν μέσω πανδημίας για δράσεις αμοιβαιοποίησης και έμπρακτης αλληλεγγύης που θα εκπορεύονται από τους θεσμούς της ΕΕ επαναφέρει στο προσκήνιο του προβληματισμού τη σχέση μεταξύ εθνικής και ευρωπαϊκής διακυβέρνησης. Η σχέση αυτή, σε αμιγώς νομικό επίπεδο, αποτυπώνεται στη γνωστή κατασκευή της «υπεροχής του ενωσιακού δικαίου» έναντι του εθνικού και τις ποικίλες ερμηνείες… Read More »

Κοινή δήλωση ευρωπαίων δημοσιολόγων για την απόφαση του BVerfG της 5/5/2020

Τα εθνικά δικαστήρια δεν μπορούν να παρακάμπτουν τις αποφάσεις του ΔΕΕ. Κοινή δήλωση για την υπεράσπιση της ευρωπαϊκής έννομης τάξης (πρωτοδημοσιεύτηκε στα αγγλικά σε: https://verfassungsblog.de/national-courts-cannot-override-cjeu-judgments/). Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μια κοινότητα που βασίζεται στην αρχή του κράτους δικαίου. Η ευρωπαϊκή έννομη τάξη είναι η ραχοκοκαλιά που συνέχει την Ευρωπαϊκή Ένωση και η απόφαση του Γερμανικού… Read More »