Ηράκλειο, 8.5.2025 Ομιλία στο πλαίσιο του 11ου Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου του Ινστιτούτου Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών με τίτλο «Κοινότητες Δημιουργίας- Συμμετοχή και πρωτοβουλία στις θεσμικές συλλογικότητες: Κοινωνία, εκπαίδευση, πολιτική διαβούλευση» * «Πρόλογος Ανταποκρινόμενος με αισθήματα τιμής στην πρόσκληση των οργανωτών του Ετήσιου Διεθνούς Συνεδρίου του Ινστιτούτου Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών, και λαμβάνοντας υπόψη την ειδικότερη… Read More »

Διάγραμμα Ι. Εισαγωγικά: το κράτος δικαίου μεταξύ ευρωπαϊκής …σφύρας (οικονομικής διακυβέρνησης) και άκμονος (πολιτικής) ΙΙ. Η θέση της εξίσωσης «κράτος δικαίου-δικαστικό σύστημα» εντός της Ευρώπης των αριθμών ΙΙΙ. Η ενωσιακή συμβολή στην «οικονομικοποίηση» του κράτους δικαίου: από τη ρητορεία στην πράξη IV. H επιβεβαίωση από το ΔΕΕ της «οικονομικοποίησης» του κράτους δικαίου και η εισαγωγή… Read More »

Την Πέμπτη 13 Μαρτίου αναπτύχθηκε στο φύλλο της εφημερίδας Τα Νέα ένας ενδιαφέρων διάλογος ανάμεσα στον καθηγητή Νίκο Αλιβιζάτο και στον έμπειρο δημοσιογράφο Γιάννη Πρετεντέρη για τον ρόλο του Προέδρου της Δημοκρατίας. Μια παλαιά συζήτηση, θα έλεγε κανείς, στην οποία δράττομαι της ευκαιρίας να συνεισφέρω. Γιατί το ερώτημα του ρόλου του Προέδρου εξακολουθεί να μας… Read More »

Πρόλογος Είναι, και μάλιστα διαχρονικώς, ευρέως αποδεκτό ότι ορισμένες από τις ρίζες της σύγχρονης επιστημονικής έρευνας ανάγονται και στο έργο του Αριστοτέλους, γεγονός το οποίο επιστηρίζει πολλαπλώς την άποψη περί της αδιάλειπτης επικαιρότητας της σκέψης του, έστω και εν μέρει. Και τούτο διότι από την μια πλευρά πτυχές της σκέψης αυτής -διόλου ευκαταφρόνητες σε ποσότητα… Read More »

Ι. Εισαγωγικές σκέψεις Η ποινική είναι η μία από τις τρεις μορφές ευθύνης που υπέχουν όσοι είναι ή υπήρξαν μέλη της κυβέρνησης και υφυπουργοί για αξιόποινες πράξεις, πλημμελήματα ή κακουργήματα, που τελούν και, αντιστοίχως, τέλεσαν κατά την άσκηση των καθηκόντων τους. Η διερεύνηση, η διαπίστωση της συνδρομής και ο καταλογισμός της αποτελούν σύνθετη ενέργεια. Εξελίσσεται… Read More »

H χώρα μας υπό το Σύνταγμα του 1975 γνώρισε έναν αυτορρυθμιζόμενο δικομματισμό. Απόλαυσε σταθερότητα και, έως το 2010, κοινωνική συμπερίληψη. Αυτό το μοντέλο πολιτικής σταθεροποίησης όμως δεν ανέχθηκε θεσμούς συναινετικής άσκησης της εξουσίας, ενώ καλλιέργησε την ασυνέχεια στη δημόσια πολιτική. Κυρίαρχο μοτίβο ήταν η συγκέντρωση της εξουσίας στην πλειοψηφία. Έτσι, με την αναθεώρηση του Συντάγματος… Read More »

1. Με την αναθεώρηση αλλάζει το συνταγματικό κείμενο, όχι (απαραιτήτως) το Σύνταγμα. Δεν είναι το ίδιο. 2. Το Σύνταγμα αλλάζει και χωρίς αναθεώρηση. Ενίοτε κατά τρόπο πολύ δραστικότερο από οποιαδήποτε αναθεώρηση. 3. Τις αναθεωρήσεις τις κάνουν βουλευτές που είναι σε θέση να συγκροτήσουν πλειοψηφίες, κατά περίπτωση αυξημένες. Δηλαδή τις κάνει το πολιτικό σύστημα. Ένα κρίσιμο… Read More »

Η ισχύουσα συνταγματική ρύθμιση περί της ποινικής ευθύνης των υπουργών υιοθετεί ένα δαιδαλώδες μικτό σύστημα, το οποίο εμπλέκει και τη Βουλή και ειδικά δικαστικά όργανα. Καταρχάς, τριάντα τουλάχιστον βουλευτές μπορούν να ζητήσουν την ποινική δίωξη υπουργού και, εάν η πρότασή τους υπερψηφιστεί από 151 βουλευτές, συγκροτείται κοινοβουλευτική επιτροπή για τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης. Η επιτροπή… Read More »

Τον Αύγουστο του 2019 παρακολουθήσαμε έκπληκτοι τον βρετανό πρωθυπουργό Μπόρις Τζόνσον να αναστέλλει εσπευσμένα τις εργασίες της Βουλής, για να αποφύγει την κοινοβουλευτική κριτική ως προς τη συμφωνία αποχώρησης της Βρετανίας από την ΕΕ. Ευτυχώς λίγο αργότερα το Ανώτατο Δικαστήριο επανέφερε τη Βουλή σε λειτουργία μην αναγνωρίζοντας το κύρος του διατάγματος αναστολής και διασώζοντας το… Read More »

Με απόφαση της ολομέλειας, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 86 του Συντάγματος και του νόμου περί ευθύνης υπουργών (ν. 3126/2003), η Βουλή συγκρότησε ειδική κοινοβουλευτική επιτροπή για τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης της πρότασης άσκησης δίωξης κατά του πρώην υφυπουργού κ. Τριαντόπουλου. Αποστολή της επιτροπής είναι να εξετάσει αν συντρέχουν ενδείξεις ενοχής του κ. Τριαντόπουλου και να… Read More »

Σε ένα κοινοβουλευτικό σύστημα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν πρέπει να είναι ούτε πολύ ισχυρός ούτε πολύ αδύναμος. Διότι, αν είναι πολύ ισχυρός, θα διεκδικεί έναν πρωταγωνιστικό ρόλο στη διαδικασία λήψης των πολιτικών αποφάσεων, λειτουργώντας στην πράξη ως ένας ημι-προεδρικός Πρόεδρος και όχι ως Πρόεδρος μίας κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Ενώ, αν είναι πολύ αδύναμος, θα λειτουργεί… Read More »

Το φαινόμενο Τραμπ δεν δείχνει να είναι παροδικό, ούτε συγκυριακό. Δεν είναι ένα ατύχημα της ιστορίας, αλλά το πιο ακραίο, το πιο κυνικό και πιο ωμό σύμπτωμα μιας εποχής που καταρρέει, παραζαλισμένης και ανήμπορης να αντιδράσει, και μιας νέας εποχής, απρόβλεπτης και άγνωστης, που κυοφορείται με πολέμους, οδύνες και με ανείπωτη βιαιότητα. Αν το δούμε… Read More »

Πρόλογος Γίνεται, και πάλι, λόγος για την ανάγκη αναθεώρησης του ισχύοντος Συντάγματος. Δίχως να υποτιμώ την ανάγκη αναθεώρησης ορισμένων διατάξεών του -και κατ’ εξοχήν εκείνων του άρθρου 16 για την ίδρυση, επιτέλους, μη κρατικών μη κερδοσκοπικών ΑΕΙ με συνταγματικώς ρητώς θεσπισμένους κανόνες δικαίου- θεωρώ ότι σήμερα, ίσως περισσότερο από πριν, πρέπει να επικεντρωθούμε πολύ περισσότερο… Read More »

1. Στη δημοκρατία θεμελιώδης αρχή και οργανωτική βάση του πολιτεύματος είναι η διάκριση των λειτουργιών, ήτοι η κατανομή του πολιτειακού έργου μεταξύ νομοθετικής, εκτελεστικής και δικαστικής εξουσίας. 2. Η νομοθετική λειτουργία ασκείται κυρίως από το κοινοβούλιο το οποίο τελεί σε υπερέχουσα θέση στο πλαίσιο του δημοκρατικού πολιτεύματος δεδομένου ότι θεσπίζει τους κανόνες δικαίου που ρυθμίζουν… Read More »

Α. Η μόνιμη επωδός του πρωθυπουργού και των κυβερνητικών στελεχών, για όλα τα μεγάλα σκάνδαλα στα οποία έχει εμπλακεί η σημερινή κυβέρνηση, είναι ένας αξιωματικά προβαλλόμενος ισχυρισμός, που συνοδεύεται από ένα συναφές ερώτημα. Ο ισχυρισμός, με το οποίο κάθε τόσο κουνάει το δάχτυλο ο πρωθυπουργός στους αντιδρώντες, συνοψίζεται στο ότι από την στιγμή που έχει… Read More »