Category Archives: ΜΕΛΕΤΕΣ – ΑΡΘΡΑ

Επίκαιρα συμπεράσματα από την πορεία εξέλιξης του Νόμου και της Έννομης Τάξης στην Αρχαία Ρώμη*

Προκόπιος Παυλόπουλος, τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Ακαδημαϊκός, Επίτιμος Καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ

Πρόλογος Συνιστά πλέον κοινώς παραδεδεγμένη θέση η, ιστορικώς πολλαπλώς τεκμηριωμένη στον χώρο της Νομικής Επιστήμης εν γένει,  διαπίστωση ότι ο Νόμος, ως θεσμικό θεμέλιο της οργάνωσης και της λειτουργίας του Κράτους και της ρύθμισης των εντός αυτού κοινωνικοοικονομικών σχέσεων μεταξύ ιδιωτών -φυσικών ή νομικών προσώπων- στο πεδίο της  Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας, υπό το εγγυητικό καθεστώς της… Read More »

Το συνταγματικό πλαίσιο του δικαιώματος επικοινωνίας και οι προϋποθέσεις άρσης του απορρήτου για λόγους εθνικής ασφάλειας

Παναγιώτης Μαντζούφας, Καθηγητής  Συνταγματικού Δικαίου στην Νομική Σχολή του ΑΠΘ

Εισαγωγή Με αφορμή την υπόθεση της παρακολούθησης τηλεφωνικών συνδιαλέξεων του αρχηγού του ΠΑΣΟΚ Ν.Ανδρουλάκη, τέθηκαν σημαντικά νομικά ζητήματα που έχουν συνταγματική διάσταση και αφορούν το απόρρητο των επικοινωνιών. Την τελευταία εικοσαετία, και ιδίως μετά την έξαρση του φαινομένου της διεθνούς τρομοκρατίας, η ένταση ασφάλειας – ελευθερίας αποτελεί ένα νομικό και πολιτικό ζήτημα διαρκούς επικαιρότητας[1]. Ένα… Read More »

Το νομικό καθεστώς της αμυντικής θωράκισης των Ελληνικών Νησιών στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο κατά τις διατάξεις του Διεθνούς και του Ευρωπαϊκού Δικαίου

Προκόπιος Παυλόπουλος, τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Ακαδημαϊκός, Επίτιμος Καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ

Πρόλογος «Συνεπής» στην πάγια τακτική της να προσθέτει διαρκώς προδήλως ανύπαρκτα και νομικώς ανυπόστατα ζητήματα δήθεν προς «διαπραγμάτευση» με την Ελλάδα -και, συνακόλουθα, ν’ αμφισβητεί την αδιαπραγμάτευτη Εθνική μας Θέση ότι μεταξύ μας υφίσταται μια, και μόνη, διαφορά, εκείνη της οριοθέτησης της Νησιωτικής Υφαλοκρηπίδας και της αντίστοιχης Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης- η Τουρκία εγείρει κατά καιρούς… Read More »

Η Ευρώπη και η πολιτική μας ευθύνη

Αντώνης Μεταξάς, καθηγητής Δικαίου της ΕΕ στο ΕΚΠΑ και στο TU Βερολίνου

Η θέαση της Ευρώπης και του ενωσιακού της εγχειρήματος διέπεται συχνά από μια άρρητη πρόσληψη αυτονοήτου και μονιμότητας. Τούτο συνιστά μια φενάκη. Πολλές καθημερινές ευχέρειες, τις οποίες ειδικώς οι νέες γενιές, που δεν έζησαν το “πριν”, προσλαμβάνουν ως αυτονόητες δεν συνιστούν δικαιώματα απορρέοντα από την ανθρώπινη ιδιότητα του εκάστοτε φορέα τους, αλλά από την ιδιότητά… Read More »

Ο δικαστικός έλεγχος της νομιμότητας ατομικών διοικητικών πράξεων εκδιδόμενων μέσω ηλεκτρονικώς αυτοματοποιημένης επεξεργασίας δεδομένων. Σχόλια στην απόφαση ΣτΕ 1206/2024

Προκόπιος Παυλόπουλος, τέως  Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Ακαδημαϊκός, Επίτιμος Καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ

Πρόλογος Με την απόφασή του αρ. 1206/2024 (Δ΄ Τμήμα) το Συμβούλιο της Επικρατείας -σε πενταμελή μάλιστα σύνθεση- χάραξε, χωρίς αμφιβολία, μια εμβληματική, κυριολεκτικώς, «τομή» στην νομολογία του.  «Τομή», η οποία αφορά βεβαίως in concreto τον έλεγχο της νομιμότητας ατομικών διοικητικών πράξεων που εκδίδονται μέσω ηλεκτρονικώς αυτοματοποιημένης επεξεργασίας δεδομένων, πλην όμως κατ’ ουσία επεκτείνεται, μ’ εξαιρετική… Read More »

1937: Δύο επίτιμοι διδάκτορες, δύο κόσμοι.

Σπύρος Βλαχόπουλος, Καθηγητής Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, Δικηγόρος

Βρισκόμαστε  στον Απρίλιο του 1937. Το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών γιορτάζει τα 100 του χρόνια και στο πλαίσιο των εορταστικών εκδηλώσεων απονέμεται ο τίτλος του επίτιμου διδάκτορα σε 162 πρόσωπα. Δύο όμως ξεχωρίζουν, για διαφορετικούς βέβαια λόγους: Ο ένας είναι ο Μπέρνχαρντ Ρουστ, υπουργός Παιδείας της  ναζιστικής Γερμανίας. Ο Ρουστ τυγχάνει επίσημης υποδοχής. Γίνεται… Read More »

Μορφή του Πολιτεύματος και αναθεώρηση του Συντάγματος. Ρυθμίσεις άξιες της ρήτρας αιωνιότητας

Μιχάλης Σταθόπουλος, Επίτιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών, Ακαδημαϊκός

Ι. Η αυστηρότητα του ελληνικού Συντάγματος και οι συνέπειές της – Μη δυνατή πλέον η λειτουργία συντακτικής συνέλευσης Το ελληνικό Σύνταγμα (όπως άλλωστε και τα προγενέστερα ελληνικά Συντάγματα) είναι αυστηρό Σύνταγμα, όχι ήπιο. Ήπιο είναι ένα Σύνταγμα όταν έχει ίση τυπική ισχύ με αυτή των κοινών νόμων και επομένως μπορεί να τροποποιηθεί ή καταργηθεί με… Read More »

Η συνταγματική ρύθμιση του δικαίου της ανάγκης και ο έλεγχος συνταγματικότητας

Κωνσταντίνος Σ. Ρέμελης, Καθηγητής Νομικής Σχολής Δ.Π.Θ.

Προδημοσίευση από τον τόμο Μάνεση   Ι. Έννοια του δικαίου της ανάγκης και οριοθέτηση της μελέτης  Από μια άμορφη κανονιστικά αρχικώς αντίληψη, το δίκαιο της ανάγκης άρχισε κατά την περίοδο της ελληνικής και ιδίως της ρωμαϊκής αρχαιότητας να αποκτά βασικά κανονιστικά χαρακτηριστικά. Με σκοπό την αντιμετώπιση σοβαρών κινδύνων και απειλών από επείγουσες και απρόβλεπτες καταστάσεις… Read More »

Η συγκρότηση του πολιτικο-διοικητικού μηχανισμού της εξεγερμένης Ελλάδας

Απόστολος Ι. Παπατόλιας, Δρ. δημοσίου δικαίου (Paris X- Nanterre)

I. Εισαγωγή: Οθωμανικό μοντέλο διοίκησης, θέσεις εξουσίας και επαναστατικά υποκείμενα   II. «Συνθετικός ορθολογισμός» και οργανωτική συγκρότηση της εξεγερμένης Ελλάδας Ανάδυση και εξέλιξη ενός «συνθετικού ορθολογισμού» Ο συνταγματικός «ιστορικός συμβιβασμός» της Επιδαύρου Τυπικές κρατικές δομές και λειτουργίες Οι ισορροπίες του «συνθετικού ορθολογισμού» στην πορεία προς το Άστρος   III. Η συγκρότηση της νεοελληνικής διοικητικής κουλτούρας… Read More »

Αναγκαία η αναθεώρηση… αλλά υπό το πρίσμα του Δημοκρατικού Συνταγματισμού

Γιώργος Χ. Σωτηρέλης, καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Συνέντευξη στην Μαρίνα Μάνη * – Η δυνατότητα να εκκινεί η διαδικασία Αναθεώρησης του Συντάγματος κάθε πέντε χρόνια σας βρίσκει σύμφωνο; Θα έπρεπε, ίσως, να υπάρχει μεγαλύτερη διάρκεια ισχύος του Καταστατικού Χάρτη της Χώρας και να μην αντιμετωπίζεται, κάποιες φορές, ευκαιριακά;  Για παράδειγμα, η 8η  αναθεωρητική βουλή (2007-2008) κατάργησε το επαγγελματικό ασυμβίβαστο των βουλευτών, το… Read More »

Απαξίωση ή ενίσχυση του ΑΣΕΠ;

Δρ. Απόστολος Ι. Παπατόλιας, Πρ. Νομάρχης Μαγνησίας, πρ. Σύμβουλος ΑΣΕΠ

Πριν από 2 χρόνια σε κοινή παρέμβασή μας με τον Παναγιώτη Καρκατσούλη[1] επισημαίναμε την «εξόχως αντιφατική πρακτική» από τη μια να περιέρχονται στο ΑΣΕΠ ολοένα και περισσότερες εξουσίες για κρίσεις και αξιολογήσεις στο Δημόσιο και από την άλλη να επιχειρείται μια «ριζική αμφισβήτηση της Αρχής» για τον λόγο ότι αυτή αδυνατεί να εκπληρώνει σε εύλογο… Read More »

Η τεχνολογία ως πρόβλημα δημοκρατίας

Τ. Βιδάλης, EGE Member (EC)

Από τα τέλη του 19ου αιώνα ως την έκρηξη του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, η εμπειρία μιας εντυπωσιακής επιστημονικής προόδου σε όλους τους τομείς είχε οδηγήσει την Ανθρωπότητα στην πεποίθηση ότι, χάρη στην τεχνολογία, κάθε κοινωνικό πρόβλημα θα έβρισκε τη λύση του. Το αποτύπωμα των τεχνολογικών επιτευγμάτων εκείνης της εποχής εξακολουθεί να είναι πολύ περισσότερο σημαντικό… Read More »

Παρατηρήσεις αναφορικά με την αστική ευθύνη Κράτους-Μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης για ζημία λόγω παραβίασης κανόνων του Ευρωπαϊκού Δικαίου: Σχόλια στην απόφαση ΣτΕ 2423/2023

Προκόπιος Παυλόπουλος, τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Ακαδημαϊκός, Επίτιμος Καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ

Πρόλογος Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας αρ. 2423/2023, η οποία επιλύει κρίσιμα ζητήματα σχετικά με την αστική ευθύνη Κράτους-Μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης όταν επέρχεται σε φυσικό ή νομικό πρόσωπο ζημία λόγω παραβίασης, εκ μέρους των αρμόδιων οργάνων του Κράτους-Μέλους, κανόνων του Ευρωπαϊκού Δικαίου. Στην συγκεκριμένη περίπτωση επρόκειτο για παραβίαση κανόνων… Read More »

Ποιο Κράτος Δικαίου;

Γιώργος Κουβελάκης, Σύμβουλος της Επικρατείας ε.τ., πρώην Υπουργός Δικαιοσύνης

Είναι περίεργη η εποχή που ζούμε. Σε αυτή διεκδικούνται και αναγνωρίζονται «νέα» δικαιώματα, αλλά το δικαίωμα που εξασφαλίζει να έχεις δικαιώματα, το Κράτος Δικαίου, δεν μας απασχολεί ιδιαίτερα. Άλλα προβλήματα πιέζουν περισσότερο: η ακρίβεια, η κλιματική αλλαγή, τα σχολεία των παιδιών, τα ίδια τα παιδιά, οι πόλεμοι. Η τήρηση του Συντάγματος, ο σεβασμός του κράτους… Read More »

Το παρόν και το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης με αφορμή  τις ευρωπαϊκές εκλογές *

Γιώργος Σταυρόπουλος, Επίτιμος Αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας, πρώην Πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου

Που βρίσκεται σήμερα η Ευρωπαϊκή Ένωση και που πηγαίνει ; Η συγκυρία βοηθά ενόψει των ευρωεκλογών του Ιουνίου 2024 για  αποτίμηση αλλά και για προβληματισμό σχετικά με το άμεσο και το απώτερο μέλλον της. Έχει περάσει ήδη πολύς χρόνος από τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα (το 1951),της Ευρωπαϊκής Κοινότητας(το 1957) και της… Read More »