Category Archives: ΜΕΛΕΤΕΣ – ΑΡΘΡΑ

Σύνταγμα και εκλογικό σύστημα: Σε αναζήτηση εγγυήσεων της δημοκρατικής αντοπροσώπευσης

Ιφιγένεια Καμτσίδου, Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου Α.Π.Θ.

Το Σύνταγμα μας σχεδιάζει κανονιστικά τον «φέροντα σκελετό» του εκλογικού συστήματος. Το άρθρο 54 παρ. 1 Συντ. αναθέτει στην Βουλή να το διαρρυθμίσει, μάλιστα με ευρύτερη συναίνεση. Διαφορετικά, αυτό εφαρμόζεται στις μεθεπόμενες εκλογές από την ψήφισή του, ώστε να μην μπορεί καθεμιά κοινοβουλευτική πλειοψηφία να εισάγει ρυθμίσεις που θα εξυπηρετούν τα συγκυριακά της συμφέροντα. Ο… Read More »

Η νέα αξιωματική αντιπολίτευση. Μια μοναδική ιστορικά και αναμενόμενη πολιτικά εξέλιξη δίχως ουσιώδεις νομικές επενέργειες

Θανάσης Γ. Ξηρός, Αναπληρωτής Καθηγητής, Συνταγματικού Δικαίου ΑΣΕΙ-ΣΣΕ

Ι Ο προεδρεύων, Ε΄ Αντιπρόεδρος της Βουλής, στη συνεδρίαση της Ολομέλειάς της την 22α Νοεμβρίου 2024 ανακοίνωσε την αποχώρηση δύο (2) ακόμη βουλευτών από την κοινοβουλευτική ομάδα του «Συνασπισμού της Ριζοσπαστικής Αριστεράς-Προοδευτική Συμμαχία» και την ανεξαρτητοποίησή τους. Έτσι, επισημοποιήθηκε τυπικά η ανατροπή, άραγε προ στιγμής(;), στη σειρά κατάταξης των κοινοβουλευτικών δυνάμεων. Η έως τότε δεύτερη… Read More »

Η Νομική Επιστήμη στην υπηρεσία της υπεράσπισης των Θεσμών. Αντιφώνηση κατά την επίδοση Τιμητικού Τόμου για τον Προκόπιο Παυλόπουλο

Προκόπιος Παυλόπουλος, τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Ακαδημαϊκός, Επίτιμος Καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ

Κύριε Πρύτανη, Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι, Επιτρέψατέ μου ν’ αποφύγω άλλες προσφωνήσεις. Όχι γιατί δεν έχουν σημασία, αλλά γιατί ορισμένες φορές οι προσφωνήσεις χάνουν το ουσιαστικό νόημά τους. Υπό τέτοιες, λοιπόν, συνθήκες είναι καλύτερα να εκφράζεις τα αισθήματά σου δίχως τύπους και τυπικότητες και απευθυνόμενος σε όλους, ανεξαιρέτως, τους συμμετέχοντες, όπως θέλω να πράξω τώρα… Read More »

Ο ρόλος του Συμβουλίου της Επικρατείας στην ενδυνάμωση της σύγχρονης ελληνικής δημοκρατίας (1974-2024)*

Μιχάλης Ν. Πικραμένος, Πρόεδρος Συμβουλίου της Επικρατείας, Καθηγητής Νομικής Σχολής Α.Π.Θ.

Το δημοκρατικό πολίτευμα, όπως κάθε πολίτευμα, είναι σύστημα εξουσίας, η θεμελιώδης όμως διαφορά του, έναντι των άλλων πολιτευμάτων, έγκειται στο ότι βρίσκεται σε διαρκή διαλεκτική αντίθεση με την εξουσία, διότι ενεργεί ανασταλτικά στη σύμφυτη τάση της να καθίσταται αυθαίρετη. Η τήρηση του Συντάγματος εκ μέρους των οργάνων του κράτους συναρτάται με τη λειτουργία θεσμών αμοιβαίου… Read More »

Οι στοιχειώδεις προϋποθέσεις δίκαιης και βιώσιμης επίλυσης του Κυπριακού Ζητήματος κατά το Διεθνές Δίκαιο και κατά το Ευρωπαϊκό Δίκαιο

Προκόπιος Παυλόπουλος, τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Ακαδημαϊκός, Επίτιμος Καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ

Ομιλία στην Ακαδημία Αθηνών κατά την εκδήλωση επίσημης διαμαρτυρίας προς την Διεθνή Κοινότητα και προς την Ευρωπαϊκή Ένωση για τα 50 χρόνια τουρκικής κατοχής μέρους του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας, στις 22.10.2024 Πρόλογος Τους τελευταίους ιδίως μήνες, και παρά την συνεχιζόμενη -ή και εντεινόμενη ενίοτε- προκλητική αδιαλλαξία της Τουρκίας, γίνεται και πάλι λόγος για την… Read More »

H απονομή διεθνούς δικαιοσύνης στην ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση

Πέτρος Στάγκος, Ομότιμος καθηγητής ΑΠΘ, Νομική Σχολή

Καμία δύναμη από εκείνες που οι ειδικοί των διεθνών σχέσεων συγκαταλέγουν στους ισχυρούς «δρώντες» (actors) του διεθνούς συστήματος (οι ΗΠΑ, το G7, η ΕΕ, το ΝΑΤΟ …) δεν φαίνεται εκ πρώτης όψεως να είναι ικανή να εξαναγκάσει τον ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου και τον ηγέτη της Χαμάς Γιαχία Σινουάρ (τον εμπνευστή της μαζικής δολοφονίας και… Read More »

Ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, επιλογή της ηγεσίας των ανωτάτων Δικαστηρίων και Κράτος Δικαίου

Αντώνης Μεταξάς, Αναπληρωτής Καθηγητής Ευρωπαϊκού Δικαίου στο ΕΚΠΑ και επισκ. Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει επανειλημμένα καταγράψει στην ετήσια Έκθεσή της για τη Δικαιοσύνη την πλειοψηφική πεποίθηση που επικρατεί στους πολίτες της χώρας μας περί ύπαρξης παρεμβάσεων στο χώρο της Δικαιοσύνης από την εκάστοτε κυβέρνηση αλλά και ευρύτερα από κέντρα πολιτικής και οικονομικής εξουσίας. Τούτο το γεγονός δεν είναι αποκομμένο: εντάσσεται προφανώς σ’ ένα ευρύτερο πλαίσιο… Read More »

Η προστασία του περιβάλλοντος μέσω της προστασίας της ζωής στη νομολογία του ΕΔΔΑ

Παναγιώτης Γαλάνης, Δικηγόρος, ΔΝ, Μεταδιδάκτωρ Νομικής ΕΚΠΑ

Η παρούσα μελέτη εξετάζει τη νομολογία του ΕΔΔΑ για την προστασία του περιβάλλοντος, μέσω της προστασίας της ανθρώπινης ζωής και φέρει περιπτωσιολογικό χαρακτήρα, επισκοπώντας συστηματικά το σύνολο των επικίνδυνων φαινομένων ανθρωπογενών ή φυσικών που απειλούν τη ζωή και τον τρόπο αντίδρασης του Δικαστηρίου, το οποίο συνέβαλε στη θωράκιση του περιβάλλοντος με τη νομολογία του. Πίνακας… Read More »

Το επικοινωνιακό απόρρητο στο πλαίσιο της κακόβουλης ή ενοχλητικής επικοινωνίας

Μυρτώ Πιλάλη, Δικηγόρος – MSc Δίκαιο και Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών

     Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το ιδιόρρυθμο ζήτημα προστασίας του επικοινωνιακού απορρήτου στο πλαίσιο της κακόβουλης ή ενοχλητικής επικοινωνίας αποτελεί πολύ συχνά αντικείμενο συζήτησης, απασχολώντας τακτικά τη νομική θεωρία, αλλά και τη δικαστηριακή πρακτική. Παρά το γεγονός ότι το ανωτέρω θέμα έχει καταστεί αντικείμενο ευρείας επιστημονικής συζήτησης και επεξεργασίας εντός του σύγχρονου περιβάλλοντος ψηφιοποιημένης επικοινωνίας, εξακολουθεί να… Read More »

Επίκαιρα συμπεράσματα από την πορεία εξέλιξης του Νόμου και της Έννομης Τάξης στην Αρχαία Ρώμη*

Προκόπιος Παυλόπουλος, τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Ακαδημαϊκός, Επίτιμος Καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ

Πρόλογος Συνιστά πλέον κοινώς παραδεδεγμένη θέση η, ιστορικώς πολλαπλώς τεκμηριωμένη στον χώρο της Νομικής Επιστήμης εν γένει,  διαπίστωση ότι ο Νόμος, ως θεσμικό θεμέλιο της οργάνωσης και της λειτουργίας του Κράτους και της ρύθμισης των εντός αυτού κοινωνικοοικονομικών σχέσεων μεταξύ ιδιωτών -φυσικών ή νομικών προσώπων- στο πεδίο της  Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας, υπό το εγγυητικό καθεστώς της… Read More »

Το συνταγματικό πλαίσιο του δικαιώματος επικοινωνίας και οι προϋποθέσεις άρσης του απορρήτου για λόγους εθνικής ασφάλειας

Παναγιώτης Μαντζούφας, Καθηγητής  Συνταγματικού Δικαίου στην Νομική Σχολή του ΑΠΘ

Εισαγωγή Με αφορμή την υπόθεση της παρακολούθησης τηλεφωνικών συνδιαλέξεων του αρχηγού του ΠΑΣΟΚ Ν.Ανδρουλάκη, τέθηκαν σημαντικά νομικά ζητήματα που έχουν συνταγματική διάσταση και αφορούν το απόρρητο των επικοινωνιών. Την τελευταία εικοσαετία, και ιδίως μετά την έξαρση του φαινομένου της διεθνούς τρομοκρατίας, η ένταση ασφάλειας – ελευθερίας αποτελεί ένα νομικό και πολιτικό ζήτημα διαρκούς επικαιρότητας[1]. Ένα… Read More »

Το νομικό καθεστώς της αμυντικής θωράκισης των Ελληνικών Νησιών στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο κατά τις διατάξεις του Διεθνούς και του Ευρωπαϊκού Δικαίου

Προκόπιος Παυλόπουλος, τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Ακαδημαϊκός, Επίτιμος Καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ

Πρόλογος «Συνεπής» στην πάγια τακτική της να προσθέτει διαρκώς προδήλως ανύπαρκτα και νομικώς ανυπόστατα ζητήματα δήθεν προς «διαπραγμάτευση» με την Ελλάδα -και, συνακόλουθα, ν’ αμφισβητεί την αδιαπραγμάτευτη Εθνική μας Θέση ότι μεταξύ μας υφίσταται μια, και μόνη, διαφορά, εκείνη της οριοθέτησης της Νησιωτικής Υφαλοκρηπίδας και της αντίστοιχης Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης- η Τουρκία εγείρει κατά καιρούς… Read More »

Η Ευρώπη και η πολιτική μας ευθύνη

Αντώνης Μεταξάς, καθηγητής Δικαίου της ΕΕ στο ΕΚΠΑ και στο TU Βερολίνου

Η θέαση της Ευρώπης και του ενωσιακού της εγχειρήματος διέπεται συχνά από μια άρρητη πρόσληψη αυτονοήτου και μονιμότητας. Τούτο συνιστά μια φενάκη. Πολλές καθημερινές ευχέρειες, τις οποίες ειδικώς οι νέες γενιές, που δεν έζησαν το “πριν”, προσλαμβάνουν ως αυτονόητες δεν συνιστούν δικαιώματα απορρέοντα από την ανθρώπινη ιδιότητα του εκάστοτε φορέα τους, αλλά από την ιδιότητά… Read More »

Ο δικαστικός έλεγχος της νομιμότητας ατομικών διοικητικών πράξεων εκδιδόμενων μέσω ηλεκτρονικώς αυτοματοποιημένης επεξεργασίας δεδομένων. Σχόλια στην απόφαση ΣτΕ 1206/2024

Προκόπιος Παυλόπουλος, τέως  Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Ακαδημαϊκός, Επίτιμος Καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ

Πρόλογος Με την απόφασή του αρ. 1206/2024 (Δ΄ Τμήμα) το Συμβούλιο της Επικρατείας -σε πενταμελή μάλιστα σύνθεση- χάραξε, χωρίς αμφιβολία, μια εμβληματική, κυριολεκτικώς, «τομή» στην νομολογία του.  «Τομή», η οποία αφορά βεβαίως in concreto τον έλεγχο της νομιμότητας ατομικών διοικητικών πράξεων που εκδίδονται μέσω ηλεκτρονικώς αυτοματοποιημένης επεξεργασίας δεδομένων, πλην όμως κατ’ ουσία επεκτείνεται, μ’ εξαιρετική… Read More »

1937: Δύο επίτιμοι διδάκτορες, δύο κόσμοι.

Σπύρος Βλαχόπουλος, Καθηγητής Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, Δικηγόρος

Βρισκόμαστε  στον Απρίλιο του 1937. Το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών γιορτάζει τα 100 του χρόνια και στο πλαίσιο των εορταστικών εκδηλώσεων απονέμεται ο τίτλος του επίτιμου διδάκτορα σε 162 πρόσωπα. Δύο όμως ξεχωρίζουν, για διαφορετικούς βέβαια λόγους: Ο ένας είναι ο Μπέρνχαρντ Ρουστ, υπουργός Παιδείας της  ναζιστικής Γερμανίας. Ο Ρουστ τυγχάνει επίσημης υποδοχής. Γίνεται… Read More »