Η ελληνική κυβέρνηση έχει θέσει από τις 13 Ιανουαρίου σε δημόσια διαβούλευση το σχέδιο νόμου με τίτλο «Εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, Προστασία της Ακαδημαϊκής Ελευθερίας, Αναβάθμιση του Ακαδημαϊκού Περιβάλλοντος και άλλες διατάξεις»[1]. Το εν λόγω νομοσχέδιο έχει προκαλέσει τις αντιδράσεις σύσσωμης της πανεπιστημιακής κοινότητας, των φοιτητικών συλλόγων, των συλλόγων διδασκόντων, των Συγκλήτων των Ιδρυμάτων, ακόμα… Read More »
Στο πλαίσιο της αντιμετώπισης του κορωνοϊού COVID-19, η καθιέρωση του μέτρου του υποχρεωτικού εμβολιασμού του γενικού πληθυσμού ή συγκεκριμένων (ευπαθών) ομάδων, εφόσον αυτό κριθεί αναγκαίο, είναι καθ’ όλα σύμφωνη με το ελληνικό Σύνταγμα, την ΕΣΔΑ και τη Σύμβαση του Οβιέδο, ενώ δεν προσκρούει ούτε σε διατάξεις του ενωσιακού δικαίου. Αυτό ισχύει τόσο για τις ευθείες… Read More »
Ο σύγχρονος τρόπος διακυβέρνησης δικαίως εξισώνει την προσβασιμότητα στις τεχνικές κρίσεις και στην επιστημονική τους τεκμηρίωση με τα δικαιοκρατικά sine qua non. Για την ακρίβεια και κατά κυριολεξία, οι ανοιχτές πηγές πληροφόρησης συμβάλλουν στη διαμόρφωση της αναγκαίας συνθήκης για τη λογοδοσία της εξουσίας, τόσο κατά τη νομοθετική της λειτουργία, όσο και όταν αυτή υλοποιεί και… Read More »
Εισαγωγή Είναι γεγονός ότι η πανδημία του ιού SARS-CoV-2 και της σχετικής νόσου COVID-19 έχει ως αποτέλεσμα την περιστολή, συνταγματικά κατοχυρωμένων δικαιωμάτων παγκοσμίως, με σκοπό τον περιορισμό μετάδοσης του ιού και την προστασία της δημόσιας υγείας. Η Ελλάδα δεν αποτέλεσε εξαίρεση, θέτοντας αυστηρούς περιορισμούς στα δικαιώματα της ελεύθερης κυκλοφορίας των πολιτών (αρ. 5 Συντάγματος), των… Read More »
Ο ν. 4675/2020 (ΦΕΚ 54/Α/11.3.2020) προβλέπει ρητά ότι «Σε περιπτώσεις εμφάνισης κινδύνου διάδοσης μεταδοτικού νοσήματος, που ενδέχεται να έχει σοβαρές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία, μπορεί να επιβάλλεται, με απόφαση του Υπουργού Υγείας, μετά από γνώμη της ΕΕΔΥ (Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων Δημόσιας Υγείας), υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού με σκοπό την αποτροπή της διάδοσης της νόσου. Με την ανωτέρω… Read More »
Φαίνεται ότι το νέο τοτέμ του ελληνικού συνταγματικού δικαίου είναι η δημόσια υγεία. Η δημόσια υγεία θεωρείται πλέον από πολλούς έγκριτους συνταγματολόγους το υπέρτατο αγαθό, μπροστά στο οποίο υποτάσσονται τα πάντα στο Σύνταγμα, ιδίως τα θεμελιώδη δικαιώματά μας. Τα τελευταία χρόνια η μόδα τέτοιων τοτέμ συνηθίζεται, αν θυμηθούμε λίγο παλιότερα τη «δημόσια ασφάλεια» και, με… Read More »
Δεν γνωρίζουμε ακόμη την αιτιολογία της απόφασης, προσωρινής διαταγής του ΣτΕ, που έκρινε την συνταγματικότητα των συναθροίσεων. Μπορούμε όμως να υποθέσουμε και να διατυπώσουμε κάποιες σκέψεις συνοψίζοντας την επιχειρηματολογία που έχει ήδη αναπτυχθεί στον δημόσιο διάλογο από όσους υποστήριξαν την συνταγματικότητά της. Η απόφαση του Αρχηγού της Αστυνομίας για απαγόρευση τεσσάρων μόνον ημερών λήφθηκε σύμφωνα… Read More »
Ανήκω σε αυτούς που έχουν επανειλημμένα υποστηρίξει ότι η κρισιμότητα της κατάστασης, λόγω της πανδημίας, επιβάλλει όχι μόνον την μέγιστη δυνατή αυτοσυγκράτηση, ως προς την άσκηση δικαιωμάτων που συνεπάγονται κινδύνους για την δημόσια υγεία, αλλά και την επιβολή δραστικών μέτρων από την Πολιτεία, που να αποτρέπουν ή να περιορίζουν μια τέτοια άσκηση (Βλ. ενδεικτικά «Η… Read More »
Στη συγκυρία της πανδημίας αναδείχθηκαν τρεις βασικές συνταγματολογικές τάσεις. Πρώτον, εκείνες που ακολουθούν την παράδοση του «εγγυητισμού» και προβαίνουν στην καταγγελία των αντισυνταγματικών πρακτικών, όταν τα περιοριστικά μέτρα δείχνουν να αγνοούν τα όρια του Συντάγματος. Δεύτερον, οι φορμαλιστικές «νομιμοποιητικές ερμηνείες», που αναζητούν πάση θυσία ρητές συνταγματικές προβλέψεις -ακόμη κι όταν δεν υπάρχουν, ικανές να θεμελιώσουν… Read More »
Όσο και αν φαίνεται παράδοξο, το Σύνταγμα του 1975 είναι λιγότερο φιλελεύθερο ως προς το δικαίωμα της συνάθροισης από το Σύνταγμα του 1952. Πράγματι, το Σύνταγμα του 1975 εισήγαγε για πρώτη φορά στην Ελλάδα τη δυνατότητα προληπτικής γενικής απαγόρευσης των υπαίθριων συναθροίσεων, δηλαδή της απαγόρευσής τους σε μια ολόκληρη περιοχή (π.χ. στον Νομό Αττικής) ή… Read More »
Μέτρα που αγγίζουν τον πυρήνα θεμελιωδών δικαιωμάτων, τα οποία όσο αναγκαία και αν θεωρηθούν, θυμίζουν άλλες εποχές της σύγχρονης ιστορίας μας, που κανείς δεν θέλει να (ξανα)ζήσει, πρέπει να λαμβάνονται κατά τρόπο που, κατά το δυνατόν, θα σέβονται τη φιλελεύθερη και δημοκρατική ευαισθησία ενός λαού, που δεν έχει απωλέσει την ιστορική του μνήμη και έχει… Read More »
Πέραν της υγειονομικής διάστασής της, η πανδημία Covid-19 έφερε στο προσκήνιο εξαιρετικά κρίσιμα ζητήματα για τη συνταγματική δημοκρατία στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Οι κυβερνήσεις, για να αναχαιτίσουν την εξάπλωση της νόσου, συγκέντρωσαν στα χέρια τους την άσκηση της νομοθετικής εξουσίας και έλαβαν μέτρα που επέφεραν σοβαρά πλήγματα στο σύστημα των ελευθεριών και των δικαιωμάτων.… Read More »
Βιβλιοκρισία για: Απόστολος Ι. Παπατόλιας, Η “επόμενη μέρα” του εθνικού και ευρωπαϊκού συνταγματισμού. Ερμηνευτικοί (ανα)στοχασμοί μετά την πανδημία, εκδ. Παπαζήση 2020 Το νέο βιβλίο του Αποστόλου Παπατόλια, που έχει ως θέμα την επίπτωση της υγειονομικής κρίσης στη λειτουργία των πολιτικών και συνταγματικών θεσμών, χαρακτηρίζεται από δύο ιδιαιτερότητες. Κατά πρώτον, είναι γραμμένο από έναν συνταγματολόγο, χωρίς… Read More »
Οι συνταγματικές ερμηνείες που προβλήθηκαν στη συγκυρία της πανδημίας παρουσιάζουν ορισμένα βασικά χαρακτηριστικά, που απηχούν ευδιάκριτες ερμηνευτικές τάσεις και προδιαθέσεις, οι οποίες παγιώνονται στο περιβάλλον της κρίσης και προσδίδουν στα ποικίλα εγχειρήματα μια διακριτή μεθοδολογική ταυτότητα. Δεδομένου ότι υπερβαίνει τις επιδιώξεις της παρούσας συμβολής, η ταξινόμηση και κατηγοριοποίηση των επιχειρηματολογιών σχετικά με την τήρηση ή… Read More »
Για την αντιμετώπιση της πανδημίας, ικανός αριθμός κρατών – μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης προέβη σε επίκληση του άρθρου 15 της ΕΣΔΑ. Η παρούσα συμβολή επιχειρεί μια πρώτη προσέγγιση της διάταξης αυτής υπό την οπτική των μέτρων περιορισμού των κοινωνικών επαφών στα πλαίσια της μάχης κατά του κορωνοϊού εντός του συστήματος της ΕΣΔΑ. Ερωτάται: Ποια… Read More »