Category Archives: Studies

Yesterday

by Yiannis Z. Drossos, Professor of Constitutional Law, Athens Law School

Στο “Yesterday” επιχειρείται μία περιγραφή των πολιτικών και θεσμικών εξελίξεων στην Ευρώπη και την Ελλάδα μετά την εκδήλωση της ελληνικής χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης, τον Σεπτέμβριο του 2009, μια κρίση που σύντομα απέβη και θεσμική και πολιτική. Η Ευρώπη μπορούσε να διαθέσει χρήματα, δεν είχε όμως νομικό πλαίσιο και θεσμικά όργανα που θα της επέτρεπαν να το πράξει. Παράλληλα με την διαδικασία λήψης των σχετικών πολιτικών αποφάσεων και της εφαρμογής των μέτρων που η Ευρώπη σχεδίασε και έλαβε, αρχικά για την Ελλάδα, μετά και για άλλους, κινήθηκε και μία διαδικασία παραγωγής θεσμών, οι οποίοι επέτρεψαν την λήψη και εφαρμογή τους. Από θεσμική και νομική άποψη για μας τους Έλληνες τα πράγματα ήταν απλούστερα: διαθέταμε τους αναγκαίους θεσμούς και νόμους για να αναλώνουμε χρήματα –χρήματα δεν είχαμε. Την νέα –καινοφανή για την παρούσα τουλάχιστον γενεά- κατάσταση χαρακτηρίζει κυρίως η παράδοση στους εταίρους μας της Ευρωζώνης, όπως επικουρούνται από το ΔΝΤ, αρχικά της πολιτικής πρωτοβουλίας, ταχύτατα δε και της ουσιαστικής εξουσίας λήψης των αποφάσεων που αφορούν την αντιμετώπιση της κρίσης. Αυτό συνεπάγεται εξαιρετικά μακρόπνοες συνέπειες τόσο όσον αφορά την θεσμική και πολιτική αποτίμηση των τελευταίων 35 ετών όσο και όσον αφορά στρατηγικές επιλογές σχετικά με το μέλλον της χώρας και της κοινωνίας της. Το “Yesterday” προτείνει έναν τρόπο περιγραφής των δύο αυτών παράλληλων δρόμων, του ελληνικού και του ευρωπαϊκού, με έμφαση στον ελληνικό, από τον Σεπτέμβριο του 2009 μέχρι τις αρχές του Μαρτίου του 2012, εμπλουτισμένο με μερικέ αναλυτικές παρατηρήσεις, όχι όμως και θεωρία. Το “Yesterday” είναι το κείμενο που παρουσιάστηκε στο σεμινάριο “The European Legal Project: New Approaches” που οργανώθηκε στην Νομική Σχολή του Χάρβαρντ στις 12 Απριλίου 2012.Κατά βάση, το “Yesterday” είναι μία περαιτέρω επεξεργασία στην κατεύθυνση σκέψεων και παρατηρήσεων που ανέπτυξε ο συγγραφέας στα παλαιότερα κείμενά μου Yiannis Z. Drossos, Greece. The sovereignty of the Debt, the Sovereigns over the Debts and some Reflections on law, IGLP Working paper series, 2011/#7, Συνταγματικός λόγος και οικονομική κρίση, στην Εφημερίδα Διοικητικού Δικαίου, τευχ. 6, 2011, σελ. 764-778 και Το Μνημόνιο ως σημείο στροφής του πολιτεύματος σε The Book’s Journal, τευχ. 6, Απρίλιος 2011, σελ. 41 επ. Tα κείμενα αυτά έχουν αναρτηθεί και στον δικτυακό τόπο www.consitutionalism.gr. Περιλαμβάνει όμως και λαμβάνει υπόψη και νεότερα στοιχεία, όπως το «Μνημόνιο ΙΙ» που περιελήφθη στον ν. 4046 της 14ης Φεβρουαρίου 2012 και η Συνθήκη για την Σταθερότητα, Συντονισμό και Διακυβέρνηση στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση, τη οποία υπέγραψαν στις 2 Μαρτίου 2012 τα 25 από τα 27 Κράτη μέλη της ΕΕ.

Total Freedom: the Morality of Proportionality

Stavros Tsakyrakis

Το άρθρο αυτό αποτελεί συνέχεια της θέσης ότι η αρχή της αναλογικότητας δεν είναι απλώς ασυμβίβαστη με τα δικαιώματα του ανθρώπου αλλά αποτελεί απειλή για την ουσιαστική προστασία τους. Αναζητά τη βαθύτερη ιδέα περί ελευθερίας πάνω στην οποία εδράζεται η αρχή της αναλογικότητας και υποστηρίζει ότι αυτή είναι μία χομπσιανής προέλευσης «πλήρης» ελευθερία, η οποία, διεκδικεί την πραγματοποίησή της εντός της οργανωμένης κοινωνίας. Σύμφωνα με αυτήν κάθε συμφέρον ή επιδίωξη θεωρείται prima facie δικαίωμα, το οποίο πρέπει να σταθμιστεί με το γενικό ή κάθε άλλο αντικρουόμενο συμφέρον, με αποτέλεσμα να εξαφανίζεται η ιδέα των θεμελιωδών δικαιωμάτων άξιων προστασίας πέραν και υπεράνω χρησιμότητας. Στην παραπάνω αντίληψη της ελευθερίας αντιπαραβάλλεται η Καντιανή ιδέα περί ηθικώς δρώντων υποκειμένων, η ιδέα του Dworkin ότι η ελευθερία είναι μια «ερμηνευτική» έννοια, η οποία αποκτά αξία μόνο αν είναι συνδεδεμένη με την αξία (dignity) του ανθρώπου. Αυτή η ελευθερία παραβιάζεται, όταν η κοινωνία αρνείται σε ένα μέλος της ισότιμο με τα άλλα μέλη σεβασμό και φροντίδα, όταν δηλαδή τίθεται σε κίνδυνο η αξιοπρέπειά του ως υπευθύνως δρώντος υποκειμένου και όχι με κάθε περιορισμό της «πλήρους» ελευθερίας του. Τα ατομικά δικαιώματα προστατεύουν την ελευθερία που απορρέει από την αξία του ανθρώπου και αυτή η ελευθερία είναι αδιαπραγμάτευτη για κάθε δίκαιη κοινωνία. Πρόκειται για μια θέση που ταιριάζει με τις σύγχρονες αντιλήψεις για την αντιπροσωπευτική δημοκρατία και τον δικαστικό έλεγχο. Τέλος η ανάλυση μιας συγκεκριμένης απόφασης του ΕΔΔΑ, καταδεικνύει ότι η αρχή της αναλογικότητας δεν κάνει τίποτα άλλο από το αποκρύπτει τον πραγματικό ηθικό διάλογο και συλλογισμό που ούτως ή άλλως ενυπάρχει σε κάθε κρίση για τα δικαιώματα του ανθρώπου.(Το παραπάνω άρθρο είναι ακόμη υπό διαμόρφωση ενόψει της τελικής δημοσίευσης, επομένως, δεν προσφέρεται για επιστημονικές αναφορές)

Who Decides in Last Resort? Elected Officials and Judges

Nicos C. Alivizatos

The recent deficit crisis has posed once again the question who decides in last resort on important matters in modern democracies: the Executive, the bureaucrats, Parliament or the judges? Beyond its institutional aspects, the question raises important philosophical and moral issues. To what extent elected officials may bind the freedom of forthcoming generations to decide on their own welfare? And who are the best fit institutions to stop elected majorities from endangering their country’s future? Based on precedents drawn from modern European and Greek history, the speaker approaches the problem from both a political and an institutional standpoint. His conclusion is that the adoption of a balanced budget constitutional amendment, which would necessarily involve judges in the economic decision making process, is not the best way to face a problem, which remains deeply political.

Who Decides in Last Resort? Elected Officials and Judges

Nicos C. Alivizatos

Proportionality: An Assault on Human Rights?

Stavros Tsakyrakis

Balancing is the main method used by a number of constitutional courts around the world toresolve conflicts of fundamentals rights. The European Court of Human Rights is routinelybalancing human rights against each other and against conflicting public interests and haselevated proportionality to the status of a basic principle of interpretation of the EuropeanConvention on Human Rights. The paper examines the debate on balancing in the context ofAmerican constitutional law and the Convention, and discusses theories which claim that someform of balancing is inherent in human rights adjudication. It argues that proportionalityconstitutes a misguided quest for precision and objectivity in the resolution of human rightsdisputes and suggests that courts should instead focus on the real moral issues underlying suchdisputes.

Is there a general right of non-disclosure?

Stavros Tsakyrakis

What information about ourselves do we owe each other? What information about ourselves are we justified to withhold from others? In an age of revolutionary advances in information technology, when everyone with a simple computer can create databases that were not available even to sophisticated secret services twenty years ago, the old issue regarding the limits of public and private sphere has acquired new prominence.