Category Archives: Αναθεωρητική πρωτοβουλία 2018

Εισαγωγή, σε: Η τέταρτη αναθεώρηση του Συντάγματος του 1975 (2014-2019)

Γιώργος Σωτηρέλης, Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Η αναθεώρηση του 2019 αποτέλεσε, δυστυχώς, μια ακόμη χαμένη ευκαιρία για μια γενναία και νομικοπολιτικά πρόσφορη ανανέωση των συνταγματικών μας θεσμών. Στην πραγματικότητα, αυτό που παρακολουθήσαμε στις δύο Βουλές (προτείνουσα και αναθεωρητική), που διεκπεραίωσαν την όλη διαδικασία, δεν ήταν τίποτε άλλο από το χρονικό μιας προεξαγγελθείσας  αποτυχίας: το όλο εγχείρημα ξεκίνησε σε λάθος κατεύθυνση, εξελίχθηκε… Read More »

Πέντε παρατηρήσεις για τη συνταγματική αναθεώρηση

Ακρίτας Καϊδατζής, επίκουρος καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου ΑΠΘ

Πρώτη παρατήρηση. Αυτή είναι η πρώτη συνταγματική αναθεώρηση που την ολοκλήρωσε διαφορετική πλειοψηφία απ’ αυτήν που την ξεκίνησε. Στις τρεις προηγούμενες αναθεωρήσεις το ίδιο κόμμα είχε πλειοψηφία πριν και μετά τις εκλογές για την αναθεωρητική Βουλή (ΠΑΣΟΚ το 1986 και το 2001, Νέα Δημοκρατία το 2008). Δεν πρέπει να υποτιμούμε τη θεσμική σημασία αυτού του… Read More »

Η άγονη αναθεώρηση

Γιώργος Χ. Σωτηρέλης, Kαθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Μια ακόμη κολοβή και εν πολλοίς ανούσια αναθεώρηση είναι πλέον επί θύραις, για να επιβεβαιώσει, με τον πλέον χαρακτηριστικό τρόπο, ότι τα δύο μεγάλα κόμματα ήταν τελικά όχι μόνον ανέτοιμα αλλά και απρόθυμα για έναν ώριμο, απροκατάληπτο και εποικοδομητικό συνταγματικό αναστοχασμό. Αντί να ξεκινήσουν από τις θεσμικές δυσλειτουργίες που ανέδειξε ή μεγέθυνε η κρίση –παρά… Read More »

Ζητείται αξιόπιστη συνταγματική πολιτική

Γιώργος Χ. Σωτηρέλης καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Η δρομολογημένη πλέον ολοκλήρωση της διαδικασίας συνταγματικής αναθεώρησης θέτει και πάλι επί τάπητος το ζήτημα της αξιοπιστίας της συνταγματικής πολιτικής της σημερινής κυβέρνησης.  Στο παρόν άρθρο θα αποτιμηθεί αυτή η πολιτική με κριτήριο τον σεβασμό του Συντάγματος στις έως τώρα θεσμικές παρεμβάσεις της, ενώ σε επόμενο θα αξιολογηθούν τα αποτελέσματα του εν εξελίξει αναθεωρητικού διαβήματος.… Read More »

Το εκλογικό σύστημα και το ύψος των αναθεωρητικών περιστάσεων

Γιώργος Πινακίδης, Δρ. Συνταγματικού Δικαίου ΑΠΘ, Δικηγόρος

Η πρόθεση της κυβέρνησης να αλλάξει το εκλογικό σύστημα αποκτά μια κρίσιμη συνταγματική πτυχή, επειδή διασταυρώνεται με την εν εξελίξει διαδικασία αναθεώρησης του Συντάγματος. Η προηγούμενη Βουλή διαπίστωσε την ανάγκη αναθεώρησης του άρθρου 54 παρ. 1 του Συντάγματος, «προς την κατεύθυνση», σύμφωνα με τη σχετική πρόταση της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, «καθιέρωσης αναλογικού εκλογικού συστήματος».… Read More »

Η αναθεώρηση του Συντάγματος ως ανάχωμα στην άνοδο του φασισμού

Ιφιγένεια Καμτσίδου, Αναπληρώτρια καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου του ΑΠΘ

Η αναθεώρηση του Συντάγματος ξεκίνησε με αφορμή τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης στην λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών  στην χώρα μας και εξελίσσεται σε κλίμα έντονης πολιτικής ανησυχίας που γεννά η άνοδος της ακροδεξιάς στην Ευρώπη. Τούτη η συνθήκη υπογραμμίζει την ευθύνη των πρωταγωνιστών της αναθεωρητικής διαδικασίας, καθώς με αυτή αναμένεται να εξαλειφθούν οι δυσλειτουργίες του… Read More »

Πού βαδίζει η συνταγματική αναθεώρηση;

Γιώργος Χ. Σωτηρέληςκαθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Τα αποτελέσματα της δεύτερης ψηφοφορίας για την συνταγματική αναθεώρηση δεν έκρυβαν τελικά εκπλήξεις. Επιβεβαίωσαν απλώς ότι η επόμενη Βουλή θα κληθεί να διεκπεραιώσει μια αναθεώρηση μειωμένων προσδοκιών, η οποία κάθε άλλο παρά δικαίωσε τις πομπώδεις διακηρύξεις για μια «ριζική» και «τολμηρή» αναθεώρηση με «προοδευτικό» πρόσημο. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι εξ ορισμού δεν νοείται μια… Read More »

Η μελαγχολική ελαφρότητα της Αναθεώρησης

Αντώνης Μανιτάκης, ομότιμος καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Στραβά ξεκίνησε, στρεβλά βαδίζει, ανόρεχτα πορεύεται προς άγνωστες κατευθύνσεις. Οι αναθεωρητέες διατάξεις που εγκρίθηκαν στην πρώτη ψηφοφορία της Βουλής, οι περισσότερες δεν προοιωνίζονται αίσια έκβαση, είτε διότι έχουν συγκεντρώσει ισχνή μονοκομματική πλειοψηφία είτε διότι δεν θίγουν, ούτε κατ’ ελάχιστον, τα κακώς συνταγματικά κείμενα και πολύ περισσότερο, τα πολιτικά. Με το εναρκτήριο λάκτισμα η Αναθεώρηση χάθηκε… Read More »

Αναθεώρηση του Συντάγματος: συναινέσεις και δεσμεύσεις

Νίκος Ι. Παπασπύρου, Επ. Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ

Ι. Στην εξελισσόμενη διαδικασία αναθεώρησης του Συντάγματος έχει διαμορφωθεί ευρεία συναίνεση για ορισμένα θεσμικής φύσης ζητήματα (εκλογή ΠτΔ, ποινική ευθύνη Υπουργών, βουλευτικές ασυλίες). Από την άλλη πλευρά, οι εμβληματικές προτάσεις των μεγάλων κομμάτων (θρησκευτική ουδετερότητα, ανώτατη εκπαίδευση) δεν έτυχαν αντίστοιχης αμοιβαίας αποδοχής. Έτσι, καθίσταται εφικτή μία περιορισμένης έκτασης αναθεώρηση για την αλλαγή οργανωτικών διατάξεων που… Read More »

Αναθεώρηση “χαμηλής πτήσης”

Λίνα Παπαδοπούλου, Αν. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου, Νομική Σχολή ΑΠΘ

  [Τι σημαίνει σύνταγμα] Μιλούμε για την αναθεώρηση του τυπικού Συντάγματος. Πλέον όμως έχει πρωτόγνωρα διευρυνθεί η ύλη του μη τυπικού, ουσιαστικού συντάγματος, και δη του «εξωγενούς», ορθότερα υπερεθνικού, αυτού δηλαδή που εμπεριέχεται και απορρέει ιδίως από τις συνταγματικού χαρακτήρα διατάξεις του ευρωπαϊκού ενωσιακού δικαίου καθώς και από τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων… Read More »

Η Αναθεώρηση των μειωμένων προσδοκιών

Γιώργος Χ. Σωτηρέλης, Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Αυτό που παρακολουθήσαμε να διαδραματίζεται στην πρώτη από τις δύο προβλεπόμενες κοινοβουλευτικές διαδικασίες για την συνταγματική αναθεώρηση, δεν ήταν τίποτε άλλο από το χρονικό μιας προεξαγγελθείσας αποτυχίας. Το όλο εγχείρημα ξεκίνησε με λάθος τρόπο, εξελίχθηκε σε λάθος κατεύθυνση και κατέληξε σε φτωχά αποτελέσματα, τα οποία πλέον ελάχιστες πιθανότητες έχουν να βελτιωθούν στην επόμενη (αναθεωρητική) Βουλή.… Read More »

Αναθεωρητική Βουλή και λαϊκή κυριαρχία

Χαράλαμπος Ανθόπουλος, Καθηγητής Δικαίου και Διοίκησης ΕΑΠ

Κατά τη παρεμπίπτουσα συζήτηση στη Βουλή για το νόημα του άρθρου 110 Συντ. επαληθεύθηκε η νομική ματαιότητα οποιουδήποτε περιορισμού της εξουσίας της Αναθεωρητικής Βουλής ως προς τον προσδιορισμό του περιεχομένου των αναθεωρητέων διατάξεων. Όλοι οι αγορητές της αντιπολίτευσης, αλλά και ο πρώην Υπουργός Δικαιοσύνης της Κυβέρνησης, κ. Σταύρος Κοντονής, στην εμπεριστατωμένη τοποθέτησή του το βράδυ… Read More »

Τα όρια της Αναθεωρητικής Βουλής – Η επικίνδυνη πολιτική «εργαλειοποίηση» μιας ενδιαφέρουσας θεωρητικής συζήτησης

Γιώργος Χ. Σωτηρέλης, Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Μέσα στην ερχόμενη βδομάδα θα διεξαχθεί η πρώτη συζήτηση στην Ολομέλεια για τον καθορισμό των αναθεωρητέων διατάξεων, με βάση την σχετική πρόταση της Επιτροπής Αναθεώρησης. Η πρόταση αυτή επιβεβαιώνει τελικά τις προβλέψεις ότι το όλο εγχείρημα ήταν εξ αρχής υπονομευμένο, όχι μόνον διότι εντασσόταν σε ένα διχαστικό κλίμα, που δεν ευνοούσε ευρύτερες συναινέσεις και συγκλίσεις,… Read More »

Η ελευθερία της Αναθεωρητικής Βουλής

Χαράλαμπος Ανθόπουλος, Καθηγητής Δικαίου και Διοίκησης ΕΑΠ

Το ζήτημα της κατανομής των αναθεωρητικών αρμοδιοτήτων μεταξύ των δύο διαδοχικών Βουλών που συμπράττουν στην αναθεώρηση του Συντάγματος κατά το άρθρο 110 Συντ., αποτελεί αντικείμενο ενός εν εξελίξει θεωρητικού, νομικού και πολιτικού διαλόγου. Στη μελέτη του αυτή ο Καθηγητής Χαράλαμπος Ανθόπουλος επιχειρεί μια πολύπλευρη συγκριτική, ιστορική και δογματική έρευνα του εριζόμενου αυτού ζητήματος, υπογραμμίζοντας ειδικότερα… Read More »

Η αξιοπρεπής διαβίωση εντός του διαλόγου για τη συνταγματική αναθεώρηση

Στέλλα Χριστοφορίδου, Υποψήφια διδάκτωρ Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ, Ερευνήτρια στο ΑΠΘ

Η έννοια της αξιοπρεπούς διαβίωσης παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια μεγάλη δυναμική. Συγκεκριμένα, η έννοια αυτή έκανε αισθητή την εμφάνισή της στον νομικό διάλογο μόλις λίγα χρόνια πριν, -με την εμφάνιση της οικονομικής κρίσης- και ήδη, σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, προτείνεται και από τα δύο μεγάλα κόμματα η ρητή κατοχύρωσή της στο Σύνταγμα. Όπως προκύπτει… Read More »