Τον Δεκέμβριο του 2021, έρευνα του εργαστηρίου Citizen Lab του Πανεπιστημίου του Τορόντο αποκαλύπτει την πιθανή ύπαρξη πελατών του κατασκοπευτικού λογισμικού Predator στην Ελλάδα[1]. Τον Ιούλιο του 2022, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ καταγγέλλει στον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου ότι το κινητό του τηλέφωνο έχει μολυνθεί από το κακόβουλο λογισμικό μετά από ευρήματα της υπηρεσίας πληροφορικής… Read More »

Στην προσπάθεια απάντησης στο ερώτημα εάν το σκάνδαλο των παρακολουθήσεων απηχεί μια υποβάθμιση του Κράτους Δικαίου στη Χώρα μας, γίνεται συχνά επίκληση, ως θέσφατου, της λίστας των κριτηρίων της Επιτροπής της Βενετίας για να στηριχθεί ο ισχυρισμός ότι, παρά τα σοβαρά προβλήματα, η Χώρα μας έχει ανθεκτικούς δικαιοκρατικούς θεσμούς και απέχει παρασάγγας από την κατάσταση… Read More »

Το συνταγματικό δίκαιο είναι μια «κανονιστική» επιστήμη με μια ειδικότερη έννοια που τη διαφοροποιεί από τις άλλες νομικές επιστήμες. Όχι μόνο επειδή -όπως και αυτές- ασχολείται με κανόνες δικαίου, εν προκειμένω τους συνταγματικούς κανόνες, αλλά και γιατί οι κανόνες αυτοί αποτελούν το a priori της νομικής, πολιτικής και κοινωνικής ζωής, προς το οποίο θα πρέπει… Read More »

Α. Η γνωμοδότηση Ντογιάκου αποτελεί αναμφισβήτητα μια από τις πλέον προβληματικές πλευρές της λειτουργίας των θεσμών μας απέναντι στο σκάνδαλο των υποκλοπών. Όχι μόνο διότι πάσχει πολλαπλώς από νομική άποψη αλλά και διότι εντάσσεται  εκ του αποτελέσματος στην προσπάθεια για  συγκάλυψη του σκανδάλου, στην οποία πρωτοστατεί ο φέρων ακέραιη –αλλά μη αναλαβών- την πολιτική ευθύνη… Read More »

Με τη γνωμοδότηση 1/2023 του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου παρέχεται ερμηνεία διατάξεων του νέου νόμου για την άρση του απορρήτου των επικοινωνιών (ν. 5002/2022). Η γνωμοδότηση λαμβάνει θέση ιδίως επί δύο ζητημάτων. Πρώτον, κρίνει ότι η ΑΔΑΕ μόνη δεν επιτρέπεται να επιληφθεί αιτήματος γνωστοποίησης τυχόν παρακολούθησης προσώπου για λόγους εθνικής ασφάλειας, ακόμη κι αν αυτό… Read More »

Η Γνωμοδότηση 1/2023 του κ. Εισαγγελέα του Α.Π. δημιούργησε πολιτική και θεσμική αναταραχή. Καταρχάς, η παρέμβαση του ανώτατου Εισαγγελικού λειτουργού θέτει ερωτήματα για την έκταση των αρμοδιοτήτων του και για τις σχέσεις της Εισαγγελίας με τις ανεξάρτητες αρχές, αλλά και με την εκτελεστική εξουσία. Κυρίως, όμως, η Γνωμοδότηση προκαλεί ανησυχία, επειδή με αυτή επιχειρείται να… Read More »

Οι υπογραφόμενοι, ομότιμοι καθηγητές, εν ενεργεία καθηγητές και λοιποί διδάσκοντες Συνταγματικό  Δίκαιο στις τρεις Νομικές Σχολές και τα άλλα Πανεπιστήμια της χώρας, εκφράζουμε τη ζωηρή μας ανησυχία για την υπ’ αριθμ. 1/2023 Γνωμοδότηση του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, σε ερώτημα τηλεπικοινωνιακού παρόχου. Και τούτο διότι η Γνωμοδότηση αυτή υποπίπτει σε μια σειρά σοβαρών ατοπημάτων: Ο… Read More »

Η γνωμοδότηση του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου ως προς τις αρμοδιότητες της ΑΔΑΕ, η οποία δυστυχώς είχε προεξαγγελθεί εδώ και πολύ καιρό, προκαλεί εύλογους προβληματισμούς τόσο ως προς την σκοπιμότητά της όσο και ως την νομική ορθότητά της. Πολύ δε περισσότερο όταν είναι φανερό ότι εντάσσεται σε μια γενικότερη  προβληματική στάση των εισαγγελικών αρχών απέναντι… Read More »

Σε ακαδημαϊκή του παρέμβαση πριν από λίγο καιρό, ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Π. Παυλόπουλος, έγραφε με τη συνταγματολογική του ιδιότητα, τα εξής για τον πρόσφατο νόμο της κυβέρνησης για τις υποκλοπές: «Κατά την νομοθετική αυτή παρέμβαση επιχειρήθηκε -και εξακολουθεί να επιχειρείται- μια προσπάθεια της Εκτελεστικής Εξουσίας να ερμηνεύσει τις διατάξεις του άρθρου 19 του… Read More »

Πρόλογος * Τα όσα προηγήθηκαν αλλά και τα όσα έπονται της ψήφισης και της έναρξης ισχύος των διατάξεων του ν.5002/2022, «Διαδικασία άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών, κυβερνοασφάλεια και προστασία προσωπικών δεδομένων πολιτών», καθιστούν αναγκαία την ανάλυση ορισμένων πτυχών της συνταγματικής κατοχύρωσης των αρμοδιοτήτων της Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ), ιδίως με βάση τις… Read More »

Ι. Ένα πρωτίστως πολιτειακό ζήτημα Οι συνταγματικοί κανόνες δεν αποτελούν ποτέ και πουθενά νομοτελειακά δεδομένα, αντίστοιχα ή έστω συγκρίσιμα με τους «νόμους» των φυσικών επιστημών. Ακόμη και σε πλήρως λειτουργικά συνταγματικά κράτη (όπως π.χ. η Σουηδία, η Φινλανδία και η Νορβηγία, οι οποίες επί σειρά ετών πρωτεύουν στις εκτιμήσεις οργανώσεων και φορέων- παρατηρητών της κατάστασης… Read More »

Πρόλογος * Στην «επικράτεια» της Δύσης, η οποία μέχρι πρότινος διέθετε την νομιμοποίηση και την αντίστοιχη «έξωθεν καλή μαρτυρία» ενός σχεδόν υποδειγματικού σεβασμού των δημοκρατικών θεσμών εν γένει, η Aντιπροσωπευτική Δημοκρατία έχει αρχίσει να παρακμάζει κάτω από το βάρος της θεσμικής και πολιτικής «οξείδωσης» των βασικών αντηρίδων της. «Οξείδωσης», η οποία δοκιμάζει επικίνδυνα τις αντοχές… Read More »

Εισαγωγή Το σχέδιο νόμου «Διαδικασία άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών, κυβερνοασφάλεια και προστασία προσωπικών δεδομένων πολιτών» κατατέθηκε σε μια στιγμή έντονης ανησυχίας του πολιτικού – και όχι μόνο – κόσμου σχετικά με τον τρόπο που διασφαλίζεται στην χώρα μας το απόρρητο των επικοινωνιών. Θα περίμενε λοιπόν κανείς ότι κατά τη διαμόρφωσή του θα είχαν ληφθεί… Read More »

Την Παρασκευή 18.11.2022 συνήλθε η Ολομέλεια της Αρχής Διασφαλίσεως του Απορρήτου των επικοινωνιών (ΑΔΑΕ), προκειμένου να μελετήσει το νομοσχέδιο για την διαδικασία άρσης απορρήτου των Επικοινωνιών, την κυβερνοασφάλεια και την προστασία προσωπικών δεδομένων (που αναρτήθηκε για διαβούλευση στις 15.11.2022) και διατύπωσε τις ακόλουθες παρατηρήσεις επί του εν λόγω νομοσχεδίου. Συντομότερη και περιληπτική αναφορά των πλέον βασικών παρατηρήσεων περιέχεται σε ξεχωριστό δελτίο τύπου, το οποίο, όπως και το παρόν, έχει αναρτηθεί στον δικτυακό τόπο της Αρχής (http://www.adae.gr)