Στη μελέτη αυτή επισημαίνονται τα στοιχεία εκείνα, τόσα τα τυπικά όσο και τα ουσιαστικά, που επέτρεψαν στην ελληνική συνταγματική νομιμότητα, να αντέξει στους κραδασμούς, στις πιέσεις και στις εντάσεις της πρωτοφανούς και ατέλειωτης οικονομικής και κοινωνικής κρίσης στην Ελλάδα. Και αυτό παρά την ηθικοπολιτική κατάρρευση του υπάρχοντος πολιτικού και κομματικού συστήματος. Το κύρος και η ισχύς της συνταγματικής νομιμότητας έμειναν άθικτα, ενώ οι συνταγματικοί θεσμοί λειτούργησαν ομαλά και κανονικά. Η δημοκρατική αρχή και η λαϊκή κυριαρχία έγιναν σεβαστές, καθώς και το κοινοβουλευτικό σύστημα, χωρίς να θιγούν σοβαρά το κράτος δικαίου και οι ελευθερίες.
Υποστηρίζεται ότι η ανθεκτικότητα του Συντάγματος οφείλεται και στο ίδιο, διότι έδειξε, κατά την εφαρμογή και ερμηνεία του, ότι διαθέτει ρήτρες και μηχανισμούς ή διαδικασίες, που του επιτρέπουν να προσαρμόζεται στη νέα πραγματικότητα όχι μόνον της κρίσης αλλά και της ευρωπαϊκής ενοποίησης και παγκοσμιοποίησης και να μεταλλάσσεται ανάλογα, το ίδιο, νοηματικά.
Η κρίση επηρέασε πράγματι την εφαρμογή και ερμηνεία του Συντάγματος, αλλά και το Σύνταγμα και ιδίως η χρήση του έδρασαν, κατευναστικά, εξορθολογιστικά και με ηπιότητα πάνω στην κρίση. Η σχέση, τελικά, Συντάγματος και κρίσης ήταν διαδραστική. Δεν ήταν πάντως «αντιστασιακή» ούτε βέβαια «αντιδραστική».
Μήπως χρειάζεται μετά από αυτό να ξανασκεφτούμε την αντίληψη που έχουμε για το Σύνταγμα, που είναι του περασμένου αιώνα, κυρίως εγγυητική και κρατικο- θετικιστική;
Διαβάστε το κείμενο σε pdf.
Πρόκειται για εκτενή, γραπτή απόδοση σύντομης ομιλίας σε εκδήλωση του “Κύκλου Ιδεών”, που έλαβε χώρα τη Δευτέρα 7 Μαΐου 2018 στη Θεσσαλονίκη
Στη μελέτη αυτή επισημαίνονται τα στοιχεία εκείνα, τόσα τα τυπικά όσο και τα ουσιαστικά, που επέτρεψαν στην ελληνική συνταγματική νομιμότητα, να αντέξει στους κραδασμούς, στις πιέσεις και στις εντάσεις της πρωτοφανούς και ατέλειωτης οικονομικής και κοινωνικής κρίσης στην Ελλάδα. Και αυτό παρά την ηθικοπολιτική κατάρρευση του υπάρχοντος πολιτικού και κομματικού συστήματος. Το κύρος και η ισχύς της συνταγματικής νομιμότητας έμειναν άθικτα, ενώ οι συνταγματικοί θεσμοί λειτούργησαν ομαλά και κανονικά. Η δημοκρατική αρχή και η λαϊκή κυριαρχία έγιναν σεβαστές, καθώς και το κοινοβουλευτικό σύστημα, χωρίς να θιγούν σοβαρά το κράτος δικαίου και οι ελευθερίες.
