Η μελέτη «Κοινοβουλευτικός έλεγχος: Συνταγματικό πλαίσιο και όρια» (έκτασης 466 σελίδων) πραγματεύεται διεξοδικά και με μεθοδικό τρόπο ζητήματα που αναφέρονται στον κοινοβουλευτικό έλεγχο, τον οποίο μελετά αποκλειστικά ως συνταγματικό θεσμό. Επιχειρεί, ιδίως, να αναδείξει τη διάστασή του ως θεσμού σύμπραξης Βουλής και Κυβέρνησης, να καταδείξει τον δεσμευτικό χαρακτήρα των κανόνων που τον διέπουν και, εν τέλει, να οριοθετήσει τη σύμφωνη με το Σύνταγμα και τον Κανονισμό της Βουλής λειτουργία του θεσμού.
Ποιες λειτουργίες επιτελεί ο θεσμός του κοινοβουλευτικού ελέγχου και ποιο είναι το συνταγματικό θεμέλιό του; Πώς πρέπει να διαπιστώνεται αν ορισμένη υπόθεση εντάσσεται στο αντικείμενό του; Υφίσταται υποχρέωση της Κυβέρνησης να απαντά στον έλεγχο που της ασκείται; Είναι συνταγματικής περιωπής η υποχρέωση αυτή; Περιορίζεται, όταν προσκρούει στη διαφύλαξη άλλων συνταγματικών αγαθών; Αν ναι, ποια είναι τα γενικά και ειδικά όριά της, και βάσει ποιων κριτηρίων ανευρίσκονται κάθε φορά;
Αυτά είναι ορισμένα από τα ερωτήματα στα οποία επιχειρεί να απαντήσει η Μαριάνθη Καλυβιώτου στη μελέτη της, η οποία συνιστά ενημερωμένη δημοσίευση της διδακτορικής διατριβής της.
Ειδικότερα, το περιεχόμενο της μελέτης διαρθρώνεται σε δύο Μέρη, κατά τα πρότυπα της γαλλικής νομικής γραφής:
Στο Πρώτο Μέρος, αναζητείται και αναπτύσσεται το ευρύ συνταγματικό θεμέλιο του θεσμού του κοινοβουλευτικού ελέγχου, και μάλιστα με χωριστή ανάλυση για τον κοινοβουλευτικό έλεγχο υπό την έκφανσή του, αφ’ ενός, ως άσκησης κριτικής στην Κυβέρνηση, αφ’ ετέρου, ως πληροφόρησης της Βουλής. Στο πλαίσιο αυτό, επιχειρείται να δοθεί απάντηση και επί ενός ζητήματος που δεν έχει τύχει εμβριθούς επεξεργασίας στην ελληνική βιβλιογραφία: επί του αν το Σύνταγμα θεμελιώνει, πέραν της αρμοδιότητας της Βουλής να ελέγχει την Κυβέρνηση, και αντίστοιχη υποχρέωση της Κυβέρνησης να απαντά στον ασκούμενο έλεγχο.
Στο Δεύτερο Μέρος διερευνώνται τα όρια του κοινοβουλευτικού ελέγχου. Αναζητείται κατ’ αρχάς το εύρος του συνταγματικού πεδίου λειτουργίας του θεσμού. Ειδικότερα, αποσαφηνίζεται ποια είναι τα μέρη που συμπράττουν στην άσκηση του κοινοβουλευτικού ελέγχου, και προτείνονται, διά πρωτότυπης συστηματοποίησης, κριτήρια για την κατά το δυνατόν ακριβέστερη οριοθέτηση του αντικειμένου του θεσμού. Στη συνέχεια, αναζητούνται τα όρια του κοινοβουλευτικού ελέγχου κατά την άσκησή του. Προσεγγίζεται, ιδίως, το ερώτημα, σε ποιες περιπτώσεις και κατά ποιο μέτρο περιορίζεται η υποχρέωση της Κυβέρνησης να συμπράττει στον κοινοβουλευτικό έλεγχο, όταν η υποχρέωση αυτή προσκρούει στη διαφύλαξη άλλων συνταγματικών αγαθών. Συγκεκριμένα, ερευνώνται και αξιολογούνται τα σημεία διασταύρωσης του κοινοβουλευτικού ελέγχου με την προστασία θεμελιωδών δικαιωμάτων (ιδίως, της προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα) που δύνανται να τρωθούν από τη δημοσιότητα την οποία συνεπάγεται η άσκηση κοινοβουλευτικού ελέγχου. Ερευνάται, επίσης, η οριοθέτηση της άσκησης του θεσμού κατ’ αναφορά προς την προστασία του δημόσιου συμφέροντος, όπως αυτό εξειδικεύεται στην προστασία της εθνικής κυριαρχίας και την τήρηση της δημόσιας τάξης. Ως όριο, εξ άλλου, του κοινοβουλευτικού ελέγχου προτείνεται και η αρχή της μη καταχρηστικής άσκησης των αρμοδιοτήτων Βουλής και Κυβέρνησης στο πεδίο του κοινοβουλευτικού ελέγχου.
Στο Επίμετρο της μελέτης, τέλος, προτείνονται κοινοβουλευτικοί μηχανισμοί που θα λειτουργούν ως αντίβαρο στην ευχέρεια των μελών της Κυβέρνησης να ερμηνεύουν δικαστικώς ανελέγκτως τους όρους και τα όρια της συμμόρφωσής τους προς τις επιταγές του θεσμού του κοινοβουλευτικού ελέγχου.
Κεντρικός σκοπός της μελέτης είναι να αποτυπώσει με σαφήνεια το συνταγματικό πλαίσιο εντός του οποίου τα ανώτατα πολιτειακά όργανα που συμπράττουν στην άσκηση του θεσμού, μπορούν να αξιοποιούν την ελευθερία δράσης που τους αναγνωρίζει το Σύνταγμα, χωρίς να θέτουν σε κίνδυνο ούτε τον συνταγματικό στόχο του κοινοβουλευτικού ελέγχου ούτε τη συνταγματική προστασία άλλων συνταγματικών αγαθών.
Παρά τη δημοσίευση αξιόλογων μελετών επί επιμέρους εκφάνσεων του θεσμού του κοινοβουλευτικού ελέγχου, το έργο αυτό αποτελεί την πρώτη ολοκληρωμένη προσέγγιση του συνταγματικού θεμελίου, των λειτουργιών και των ορίων του κοινοβουλευτικού ελέγχου στην ελληνική συνταγματική τάξη, και αποτελεί σημαντική εισφορά στο εγχώριο θεωρητικό κεκτημένο.
Η μελέτη «Κοινοβουλευτικός έλεγχος: Συνταγματικό πλαίσιο και όρια» (έκτασης 466 σελίδων) πραγματεύεται διεξοδικά και με μεθοδικό τρόπο ζητήματα που αναφέρονται στον κοινοβουλευτικό έλεγχο, τον οποίο μελετά αποκλειστικά ως συνταγματικό θεσμό. Επιχειρεί, ιδίως, να αναδείξει τη διάστασή του ως θεσμού σύμπραξης Βουλής και Κυβέρνησης, να καταδείξει τον δεσμευτικό χαρακτήρα των κανόνων που τον διέπουν και, εν τέλει, να οριοθετήσει τη σύμφωνη με το Σύνταγμα και τον Κανονισμό της Βουλής λειτουργία του θεσμού.
