Μια ξεχασμένη συνταγματική πλευρά των μεθοδεύσεων για τις Ανεξάρτητες Αρχές

Απόστολος Ι. Παπατόλιας, Δρ. Δημοσίου Δικαίου (Paris X), πρ. Νομάρχης

Το ζήτημα που δεν έχει επαρκώς αναδειχθεί στον δημόσιο επιστημονικό διάλογο των ημερών αφορά το εάν είναι συνταγματικά θεμιτή  η «προαγωγή» από τη Διάσκεψη των Προέδρων υπηρετούντων μελών των Ανεξάρτητων Αρχών σε θέσεις Αντιπροέδρων ή Προέδρων στον ίδιο φορέα.

Δικαιολογείται, άραγε, από συνταγματική σκοπιά μια τόσο ωμή παρέμβαση της πλειοψηφίας στο εσωτερικό της λειτουργίας των Ανεξάρτητων Αρχών; Είναι συνταγματικά ανεκτό να διακόπτεται η «διανυόμενη» και συνταγματικά «ορισμένη θητεία» των υπηρετούντων μελών, προκειμένου αυτά να «ανταμείβονται» για τις υπηρεσίες που προσέφεραν κατά τη διάρκεια της θητείας τους στην κυβερνητική πλειοψηφία και να αναβαθμίζονται σε θέσεις Αντιπροέδρων ή Προέδρων;

Μήπως, έτσι, εξανεμίζονται οι εγγυήσεις προσωπικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας του άρθρου 101Α Συντ., καθώς η Κυβέρνηση μπορεί ανά πάσα στιγμή να επιβραβεύει τους «αρεστούς» προς αυτήν και να «ανανεώνει» τη θητεία τους, αναβαθμίζοντάς τους μάλιστα σε υψηλότερες ηγετικές βαθμίδες σε αντάλλαγμα για τις «υπηρεσίες» τους;

Μήπως, με τον τρόπο αυτό, αντί πραγματικά Ανεξάρτητων Αρχών έναντι της εκτελεστικής εξουσίας, κατασκευάζονται παγιωμένα κυβερνητικά ή κομματικά «υποχείρια»; Δεν βρισκόμαστε εδώ μπροστά σε μια εξέλιξη που αλλοιώνει πλήρως τη φυσιογνωμία τους ως θεσμών εξισορρόπησης της εκτελεστικής εξουσίας και ακυρώνει τις προδιαγραφές τους να λειτουργούν ως συνταγματικά «αντίβαρα» σε συγκεκριμένες κομματικές και κυβερνητικές πλειοψηφίες;

Περαιτέρω, πρόθεση «καταστρατήγησης του Συντάγματος» προδίδει και η αγνόηση της θεμελιώδους συνταγματικής θεσμικής προϋπόθεσης της αναζήτησης ευρύτερων συναινέσεων για τη στελέχωση των Αρχών. Το γεγονός αυτό αποκτά ιδιαίτερη σημασία καθώς θίγονται ως προς τη συνταγματική τους υπόσταση θεσμοί που έχουν εδραιωθεί στη συνείδηση των πολιτών ως προπύργια αξιοκρατίας και αντικειμενικότητας. Η επιδίωξη της «συναίνεσης» ως προς τη συγκρότηση των συνταγματικά κατοχυρωμένων Ανεξάρτητων Αρχών δεν αποτελεί, εξάλλου, ζήτημα «γούστου» ή υποκειμενικής προδιάθεσης της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας, αλλά θεμελιώδη συνταγματική επιταγή που οριοθετεί και αποτρέπει την «ωμή» αριθμητική επιβολή της αρχής της πλειοψηφίας των 3/5 από το όργανο της Διάσκεψης των Προέδρων (ανεξαρτήτως μάλιστα της μαθηματικής ορθότητας του υπολογισμού της). Η αναθεώρηση του Συντάγματος απομείωσε τις απαιτούμενες πλειοψηφίες για την ανάδειξή τους (από 4 σε 3/5), με σκοπό να αποτρέπεται η καταχρηστική άρνηση των κομμάτων να συνεννοηθούν και να αποτρέπεται η παραλυσία στη λειτουργία των Αρχών.  Δεν το έκανε για να διευκολύνεται η απροκάλυπτη συναλλαγή της πλειοψηφίας με τα μικρότερα κόμματα, προκειμένου να ελεγχθεί η σύνθεσή τους…

Οι εκλεκτικές συνεννοήσεις με δημόσια ανακοινωμένες σκοπιμότητες  και απροκάλυπτα ανταλλάγματα συνιστούν βαρύ πλήγμα στο κράτος δικαίου. Μόνο τρόμο προκαλεί η σκέψη ότι με τις ίδιες πλειοψηφίες θα μπορούσε να επιβληθεί  στο μέλλον και η ηγεσία του ΑΣΕΠ ή του Συνηγόρου του Πολίτη…

 

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

15 − seven =