Δρ Αλέξανδρος Κυριακίδης, Μεταδιδακτορικός Ερευνητής, Πανεπιστήμιο LUISS Guido Carli (Ιταλία)
Η ταινία «Όλοι οι Άνθρωπου του Προέδρου» (All the President’s Men), σε σκηνοθεσία Άλαν Τζ. Πάκουλα και με πρωταγωνιστές τους Ρόμπερτ Ρεντφορντ και Ντάστιν Χόφμαν, εξιστορεί τα γεγονότα σχετικά με την προσπάθεια αποκάλυψης του σκανδάλου Γουότεργκεϊτ και της επιρροής του τέως Προέδρου Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής (ΗΠΑ) Ρίτσαρντ Νίξον για συγκάλυψη, από τους δημοσιογράφους Μπομπ Γούντγουορντ και Καρλ Μπέρνστιν (αντιστοίχως) της εφημερίδας Γουόσινγκτον Πόστ. Σε μία περίεργη ‘στροφή’ της ιστορίας, όχι μόνον η θεματολογία, αλλά ακόμη και ο τίτλος (ελαφρώς προσαρμοσμένος), απηχούν και στη σημερινή κατάσταση, με τον τέως Πρόεδρο ΗΠΑ Ντόναλντ Τράμπ – ο πρώτος ποινικά διωκόμενος, είτε σε Πολιτειακό είτε σε ομοσπονδιακό επίπεδο, Πρόεδρος στην ιστορία των ΗΠΑ – και τις πολλαπλές ποινικές διώξεις εναντίον του.
Έως σήμερα έχουν ασκηθεί συνολικά τρείς ποινικές διώξεις εναντίον του: μία δίωξη στην Πολιτεία της Νέας Υόρκης σχετικά με λανθασμένη λογιστική καταχώρηση ποσού αποζημίωσης στη Στόρμι Ντάνιελς για μη δημοσίευση προσωπικών στιγμών, μία ομοσπονδιακή δίωξη σχετικά με απόκρυψη και μη παράδοση απόρρητων εγγράφων των Προεδρικών Αρχείων, και, προσφάτως την 1η Αυγούστου 2023, μία ομοσπονδιακή δίωξη για συνωμοσία απάτης και παρεμπόδισης της εκλογικής διαδικασίας και της πιστοποίησης των εκλογικών αποτελεσμάτων στις Προεδρικές εκλογές του Ιανουαρίου 2020.
Αυτή η πιο πρόσφατη δίωξη είναι ίσως και η πιο σημαντική, διότι εντός αυτής υπήρχε η μοναδική δυνατότητα – η οποία εν τέλει δεν υλοποιήθηκε – να αποτραπεί η εκ νέου υποψηφιότητα και πιθανή εκλογή του Ντόναλντ Τράμπ στο Προεδρικό αξίωμα. Η δίωξη έρχεται σε συνέχεια του Ψηφίσματος της Εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής των Αντιπροσώπων για τη διερεύνηση των γεγονότων της 6ης Ιανουαρίου στο Καπιτώλιο, το οποίο δημοσιεύθηκε το Δεκέμβριο 2022 και εντός του οποίου προτεινόταν η δίωξη του Ντόναλντ Τράμπ για 4 αδικήματα: παρακώλυση επίσημης διαδικασίας, συνωμοσία για εξαπάτηση των Ηνωμένων Πολιτειών, συνωμοσία για ψευδή δήλωση, και υποκίνηση, ενίσχυση, βοήθεια ή συνδρομή σε εξέγερση. Το σημαντικότερο εξ αυτών; Αυτό της εξέγερσης (άρθρο 2383 του Κώδικα ΗΠΑ), λόγω όχι μόνον της ιδιαιτέρως ειδεχθούς (έναντι του κράτους) φύσης ενεργειών που εμπίπτουν σε αυτό αλλά και της μοναδικότητας των επιβαλλόμενων ποινών σε περίπτωση καταδίκης: είναι το μόνο αδίκημα το οποίο, σε περίπτωση καταδίκης, επιφέρει, πλέον φυλάκισης και προστίμου, και ποινή αποκλεισμού από το εκλέγεσθαι σε οποιοδήποτε αξίωμα των ΗΠΑ.
Εν τέλει, το κατηγορητήριο (Indictment) που ψηφίσθηκε από το Συμβούλιο Ενόρκων (Grand Jury) περιλαμβάνει 4 κατηγορίες για παράβαση του ποινικών ομοσπονδιακών διατάξεων του Κεφαλαίου 18 του Κώδικα Ηνωμένων Πολιτειών (US Code):
Κατηγορία 1η – Συνομωσία για εξαπάτηση των ΗΠΑ, χρησιμοποιώντας αναλήθειες και απάτη για παρεμπόδιση νόμιμων κυβερνητικών λειτουργιών σχετικά με την εκλογική διαδικασία, την καταμέτρηση των ψήφων, και την πιστοποίηση των εκλογικών αποτελεσμάτων, κατά παράβαση του άρθρου 371.
Κατηγορία 2η και 3η – Συνομωσία για παρεμπόδιση της επίσημης διαδικασίας του Κογκρέσου σχετικά με την καταμέτρηση των ψήφων και την πιστοποίηση των εκλογικών αποτελεσμάτων, κατά παράβαση των άρθρων 1512(2), 1512(c)(2), 1512(k).
Κατηγορία 4η – Συνομωσία έναντι του δικαιώματος του ‘εκλέγειν’, κατά παράβαση του άρθρου 241.
Εντός του κατηγορητηρίου αναφέρονται πολλαπλές προσπάθειες του Ντόναλντ Τράμπ να ανατρέψει, μέσω πράξεων του και σε συνομωσία με τουλάχιστον έξι συνωμότες (δικηγόροι και υπάλληλοι του Υπουργείου Δικαιοσύνης), το εκλογικό αποτέλεσμα και να παραμείνει στην εξουσία, έχοντας μάλιστα ενημερωθεί από πολλαπλούς συνεργάτες, στελέχη, αλλά και τον ίδιο τον τότε Αντιπρόεδρο ΗΠΑ, Μάικ Πένς, ότι το εκλογικό αποτέλεσμα ήταν αδιάβλητο και δεν υπήρχε εκλογική νοθεία ικανή να ανατρέψει το εκλογικό αποτέλεσμα, και έχοντας χάσει όλες τις δικαστικές αμφισβητήσεις του αποτελέσματος στις οποίες είχε προσφύγει.
Το Συμβούλιο Ενόρκων αναφέρει ότι τα ανωτέρω προσπάθησε να τα επιτύχει μέσω: πιέσεων σε τοπικούς και Πολιτειακούς εκλογικούς υπαλλήλους και νομοθέτες, οργάνωσης ψευδών σωμάτων Εκλεκτόρων σε επτά Πολιτείες με σκοπό την καταμέτρηση των δικών τους ψηφοδελτίων από το Κογκρέσο, προσπάθειας χρήσης της εξουσίας του Υπουργείου Δικαιοσύνης για αμφισβήτηση των εκλογικών αποτελεσμάτων και αδιάβλητου της εκλογικής διαδικασίας, πίεσης προς τον τότε Αντιπρόεδρο ΗΠΑ να επικυρώσει το αποτέλεσμα των ψευδών σωμάτων Εκλεκτόρων, και διασποράς ψευδών ειδήσεων και ρητορικής χρήσης των επεισοδίων που διεξάγονταν στο Καπιτώλιο την 6η Ιανουαρίου 2020 με σκοπό την επικύρωση των ψευδών αποτελεσμάτων.
Οι προαναφερθείσες κατηγορίες είναι σχεδόν οι ίδιες με αυτές που είχε προτείνει η Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής των Αντιπροσώπων στο Ψήφισμα της για την 6η Ιανουαρίου. Απουσιάζει όμως το αδίκημα της εξέγερσης, το οποίο είναι το μοναδικό – όχι μόνον από τα ανωτέρω αλλά και από όλα τα αδικήματα για τα οποία κατηγορείται στις έτερες δύο ποινικές διώξεις – το οποίο, σε περίπτωση καταδίκης, θα απέτρεπε το Ντόναλντ Τράμπ από το να θέσει υποψηφιότητα ή να εκλεγεί Πρόεδρος. Ακόμη και αν καταδικασθεί για όλες τις κατηγορίες και στις τρείς ποινικές διώξεις που έχουν ασκηθεί, διατηρεί το δυνατότητα να θέσει υποψηφιότητα και να εκλεγεί Πρόεδρος.
Η απουσία σχετικής κατηγορίας για εξέγερση ίσως οφείλεται στο γεγονός ότι, προς εξακρίβωση της, χρησιμοποιούνται συχνά σε όμοιες περιπτώσεις στοιχεία από ομιλίες, αναρτήσεις σε μέσα δικτύωσης, κλπ., του κατηγορουμένου, τα οποία εμπίπτουν σε μεγάλο βαθμό εντός της προστασίας της 1ης Τροποποίησης του Συντάγματος των ΗΠΑ για την ελευθερία λόγου/έκφρασης. Συνεπώς, πιθανή στοιχειοθέτηση του αδικήματος είναι δύσκολη. Και, σε κάθε περίπτωση, ο αρμόδιος Ειδικός Εισαγγελέας Τζακ Σμίθ έχει πάντοτε τη δυνατότητα να εκκινήσει νέα διαδικασία περιλαμβάνοντας αυτό το αδίκημα. Βεβαίως, ακόμη και έτσι, θα πρέπει η δικαστική διαδικασία να ολοκληρωθεί με τελεσίδικη, αμετάκλητη, και καταδικαστική απόφαση προ των επόμενων Προεδρικών εκλογών το Νοέμβριο του 2024, δηλαδή εντός περίπου ενός έτους, κάτι το οποίο φαίνεται αρκετά δύσκολο, ακόμη και εάν είχε συμπεριληφθεί στο πρόσφατο κατηγορητήριο.
Τα σημερινά δεδομένα των δημοσκοπήσεων δείχνουν ότι, ακόμη και με όλες τις ποινικές διώξεις, ο Ντόναλντ Τράμπ όχι μόνον παραμένει μακράν ο δημοφιλέστερος υποψήφιος για Πρόεδρος στο Ρεπουμπλικανικό κόμμα (54% έναντι 17% του δεύτερου Ρον ΝτεΣάντις), αλλά ισοψηφεί για το Προεδρικό αξίωμα με τον τωρινό Δημοκρατικό Πρόεδρο (και εκ νέου υποψήφιο για το Προεδρικό αξίωμα το 2024) Τζόσεφ Μπάιντεν. Η συμπερίληψη της κατηγορίας της εξέγερσης έναντι του κράτους – έστω και με τους προαναφερθέντες υπαρκτούς περιορισμούς – ίσως είχε σημαντική συμβολική σημασία ικανή να επηρεάσει το εκλογικό σώμα, δεδομένης όχι μόνον της προβλεπόμενης ποινής αλλά και της ιδιαιτέρως ειδεχθούς (έναντι του κράτους) φύσης ενεργειών που εμπίπτουν σε αυτήν.
