Η σκοπιμότητα, οι δυνατότητες και τα όρια ανακατανομής των ρόλων μεταξύ των πόλων της εκτελεστικής λειτουργίας

Δημήτρης Μ. Ζακαλκάς (Δ.Ν. ΑΠΘ - Δικηγόρος)

Το Σύνταγμα του 1975 επικρίθηκε ως προς τις αρμοδιότητες  που παρείχε στον ΠτΔ («υπερεξουσίες»), οι οποίες δεν ήταν απλά ρυθμιστικές/συμβολικές/ διαιτητικές, αλλά δυνητικά θα μπορούσαν να στραφούν κατά της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας. Η αναθεώρηση του 1986, αφαιρώντας τις «υπερεξουσίες» από τον ΠτΔ, κατέληξε στην ισχυροποίηση της θέσης του Πρωθυπουργού, η οποία ναι μεν συνάδει με τον… Read More »

Πρόεδρος και Κυβέρνηση κατά την προαγωγή στις θέσεις του άρθρου 90 παρ. 5 Σ σε προεκλογική περίοδο

Νίκος Παπασπύρου, Επίκουρος Καθηγητής στη Νομική Σχολή του ΕΚΠΑ

Ι. Η φύση της συνταγματικής δέσμευσης Α. Το ζήτημα της προαγωγής στις κορυφαίες θέσεις της Δικαιοσύνης μετά τη διάλυση της Βουλής και πριν τη διενέργεια γενικών βουλευτικών εκλογών τράβηξε την προσοχή της ακαδημαϊκής μας κοινότητας. O προβληματισμός ανάγεται στη βασική αρχή ότι στο κοινοβουλευτικό μας πολίτευμα, η Κυβέρνηση οφείλει να έχει την εμπιστοσύνη της Βουλής… Read More »

Σύμβολο θεσμικής μνήμης και συνέχειας

Αντώνης Μανιτάκης, Ομ. Καθηγητής Νομικής Σχολής ΑΠΘ, πρώην υπουργός

Είχα την τύχη, όταν ασκούσα καθήκοντα υπουργού Διοικητικής Μεταρρύθμισης, να έχω γενικό γραμματέα τον αλησμόνητο Δημήτρη Στεφάνου. Τον επέλεξα και τελικά κατάφερα να τον επιβάλω στη θέση αυτή, πέρα και ανεξάρτητα από τη θλιβερή κομματική διανομή των κυβερνητικών θέσεων της τρικομματικής 4-2-1. Γνώριζα φυσικά τις σπάνιες ικανότητές του από τη θητεία του σε προηγούμενα κυβερνητικά… Read More »

Η σχέση μεταξύ Πρωθυπουργού και Υπουργών

Χαράλαμπος Ανθόπουλος, Καθηγητής Δικαίου και Διοίκησης ΕΑΠ

Μολονότι η θέση του Πρωθυπουργού στο τρίγωνο των σχέσεων μεταξύ Προέδρου της Δημοκρατίας, Κυβέρνησης και Βουλής, ενδυναμώθηκε σημαντικά μετά τη συνταγματική αναθεώρηση του 1986, εν τούτοις, τουλάχιστον από τυπικο-συνταγματική άποψη, το ελληνικό κοινοβουλευτικό σύστημα δεν έχει αποκτήσει τα χαρακτηριστικά του γερμανικού η βρετανικού κοινοβουλευτικού συστήματος, όπου ο Πρωθυπουργός έχει μια απόλυτα κυριαρχική θέση στην Κυβέρνηση… Read More »

Η ελευθερία ίδρυσης ιδιωτικών πανεπιστημίων ως ενωσιακό θεμελιώδες δικαίωμα

Ιωάννης Σαρμάς, Αντιπρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Στην παράγραφο 3 του άρθρου 14 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (εφεξής “Χάρτης”) ορίζονται τα εξής: «Η ελευθερία ίδρυσης εκπαιδευτικών ιδρυμάτων με σεβασμό των δημοκρατικών αρχών καθώς και το δικαίωμα των γονέων να εξασφαλίζουν την εκπαίδευση και τη μόρφωση των τέκνων τους σύμφωνα με τις θρησκευτικές, φιλοσοφικές και παιδαγωγικές πεποιθήσεις τους γίνονται… Read More »

Θα σεβασθεί το Σύνταγμα η νέα κυβέρνηση;

Γιώργος Σωτηρέλης, Καθηγητής ΕΚΠΑ

«Είμαστε κάθε λέξη από το Σύνταγμα της χώρας», είχε διακηρύξει πομπωδώς  ο προηγούμενος πρωθυπουργός. Τελικά, όμως, όπως έχω επισημάνει επανειλημμένα στο παρελθόν, η σχέση της κυβέρνησής του με το Σύνταγμα υπήρξε πολλαπλά  τραυματική, καθώς   υπέταξε συχνά την λειτουργία του πολιτεύματος και των θεσμών σε στυγνές και αδίστακτες πολιτικές σκοπιμότητες. Είναι αλήθεια ότι η σημερινή κυβέρνηση δεν… Read More »

Η παρακαταθήκη ενός γενναίου δικαστή

Βασιλική Χρήστου, Δρ Συνταγματικού Δικαίου, εκλ. επίκουρη καθηγήτρια Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ

Στις 16 Ιουλίου απεβίωσε σε ηλικία 99 ετών ο Τζον Πολ Στίβενς. Ήταν ένας από τους διαπρεπέστερους δικαστές του αμερικανικού Ανωτάτου Δικαστηρίου, ο οποίος ξεχώρισε για τις προοδευτικές, φιλελεύθερες απόψεις του. Tο 1970 ο πρόεδρος Νίξον διόρισε στο ομοσπονδιακό εφετείο του Σικάγο τον Τζον Πολ Στίβενς, έναν μετριοπαθή Ρεπουμπλικανό νομικό. Πέντε χρόνια αργότερα, ο πρόεδρος… Read More »

Δεν χρειάζονται 200 ψήφοι για τον εκλογικό νόμο

Νίκος Κ. Αλιβιζάτος, Ομότιμος καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Αν την περασμένη Κυριακή ίσχυε ο εκλογικός νόμος του ΣΥΡΙΖΑ, ακόμη θα περιμέναμε να δούμε αν θα μπορούσε να σχηματιστεί βιώσιμη κυβέρνηση στη νέα Βουλή. Γιατί, καθώς δεν θα αρκούσαν στη Ν.Δ. ούτε οι ψήφοι της κ. Γεννηματά, η όποια λύση θα εξαρτιόταν από τις απίθανες αξιώσεις του κ. Βελόπουλου… Είμαι πεπεισμένος ότι στην Ελλάδα… Read More »

Αναθεώρηση και άρθρο 54

Του Χαράλαμπου Ανθόπουλου, Καθηγητή Δικαίου και Διοίκησης ΕΑΠ

Μεταξύ των συνταγματικών διατάξεων που κρίθηκαν αναθεωρητέες από την προηγούμενη Βουλή περιλαμβάνεται και το άρθρο 54 παρ. 1 Συντ., το οποίο προβλέπει (α) ότι το εκλογικό σύστημα και οι εκλογικές περιφέρειες ορίζονται με (τυπικό) νόμο,  που (β) ισχύει κατ’ αρχήν από τις μεθεπόμενες εκλογές, εκτός αν προβλέπεται η ισχύς του άμεσα από τις επόμενες εκλογές… Read More »

Ανέφικτη και απρόσφορη η “κατάργηση” του ασύλου

Γιώργος Χ. Σωτηρέλης, καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

«Σύμφωνα με παλιά ευρωπαϊκή παράδοση, η τήρηση της τάξης και της ασφάλειας στο σύνολο των χώρων των προορισμένων για την εξυπηρέτηση της λειτουργίας των Α.Ε.Ι. ανήκει στην αποκλειστική αρμοδιότητα και ευθύνη των αρχών που διοικούν το ίδρυμα… Το πανεπιστημιακό άσυλο, προστατεύοντας όλα τα μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας, διδάσκοντες και διδασκομένους, και γενικά όσους βρίσκονται εκεί… Read More »