Το ζήτημα που δεν έχει επαρκώς αναδειχθεί στον δημόσιο επιστημονικό διάλογο των ημερών αφορά το εάν είναι συνταγματικά θεμιτή  η «προαγωγή» από τη Διάσκεψη των Προέδρων υπηρετούντων μελών των Ανεξάρτητων Αρχών σε θέσεις Αντιπροέδρων ή Προέδρων στον ίδιο φορέα. Δικαιολογείται, άραγε, από συνταγματική σκοπιά μια τόσο ωμή παρέμβαση της πλειοψηφίας στο εσωτερικό της λειτουργίας των… Read More »

Η νομοθετική ρύθμιση (ά.32§1 π.δ. 26/2012) που απέβλεπε –και το κατάφερε– στο να αποκλειστούν κόμματα καθοδηγούμενα από καταδικασμένους εγκληματίες έπρεπε να υπερβεί δύο φαινομενικά συνταγματικά εμπόδια: ότι για τη στέρηση του παθητικού εκλογικού δικαιώματος στις εθνικές εκλογές απαιτείται «αμετάκλητη» καταδικαστική απόφαση και ότι το ά29Σ δεν εμπεριέχει ρητή –αλλά σιωπηρή– επιφύλαξη υπέρ του νομοθέτη. Πράγματι,… Read More »

Έχει ήδη επισημανθεί ότι οι καταδικασθέντες ως ηγεσία ή μέλη εγκληματικής οργάνωσης, εάν εκλεγούν στις αυτοδιοικητικές εκλογές, θα τεθούν αυτοδικαίως σε αργία (Καραμπατζός, 5.8.2023, Αλιβιζάτος, 27.8.2023). Ωστόσο, θα έπρεπε η καταδίκη για διεύθυνση ή συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση να συνιστά και κώλυμα εκλογιμότητας, ειδικά όταν οι πράξεις τελέστηκαν υπό το πρόσχημα πολιτικού κόμματος, σύμφωνα με… Read More »

Με τον ν.1622/1986[1] εισήχθη στη χώρα μας ο θεσμός του «δημοκρατικού προγραμματισμού» που καθιέρωνε την ενεργό συμμετοχή της Αυτοδιοίκησης στην κατάρτιση και την εφαρμογή προγραμμάτων περιφερειακής και τοπικής ανάπτυξης. Η εμβληματική αυτή μεταρρύθμιση της δεύτερης κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ (Χριστοφιλοπούλου 1998), στο μέτρο που προωθούσε τη συστημική συνεργασία διαφορετικών διοικητικών επιπέδων (Κεντρικής Διοίκησης – Περιφερειών –… Read More »

Όφειλα μια απάντηση, από μέρες τώρα, στους δύο αγαπητούς, από τα πολύ παλιά, συναδέλφους, στην Ιφιγένεια Καμτσίδου και στον Κώστα Μποτόπουλο, για τον διάλογο που άνοιξαν μαζί μου στον παρόντα ιστότοπο, σχετικά με την εγκατάσταση στη χώρα μας παραρτημάτων αλλοδαπών πανεπιστημίων. Απαντώ με καθυστέρηση, είναι αλήθεια, εξαιτίας της καλοκαιρινής ραστώνης, του παρατεταμένου καύσωνα και της… Read More »

Το άρθρο 32 παρ.1 του π.δ. 26/2012  όπως ισχύει, εισήγαγε στο ελληνικό δημόσιο δίκαιο τον θεσμό της μη εκλογιμότητας πολιτικών κομμάτων, στα οποία συμμετέχουν και διεκδικούν την ανάδειξη τους ως βουλευτών, πρόσωπα που έχουν καταδικασθεί για την προσβολή εννόμων αγαθών στενά συνδεδεμένων με την προστασία του δημοκρατικού πολιτεύματος, ή τα οποία καθοδηγούνται από τέτοια πρόσωπα,… Read More »

Πρόλογος Με τον Κανονισμό (ΕΕ) 2020/2094 του Συμβουλίου, της 14ης Δεκεμβρίου 2020, δημιουργήθηκε το λεγόμενο «Ταμείο Ανάκαμψης»  ως «Μέσο Ανάκαμψης», από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για την στήριξη της ανάκαμψης μετά την πολύπλευρη -κυρίως οικονομική, αλλά όχι μόνο- και παρατεταμένη κρίση λόγω της πανδημίας της νόσου Covid-19. Α. Με «πυξίδα» και την «πικρή» εμπειρία… Read More »

Το Συμβούλιο της Επικρατείας με τη νομολογία του έχει αναδείξει τη σημασία των φορολογίας (απόφαση Ολομέλειας 1738/2017), η οποία έγκειται στην είσπραξη των φόρων προς επίτευξη του επιδιωκόμενου σκοπού, δηλαδή την κάλυψη των δαπανών για τη λειτουργία του κράτους και την εκπλήρωση των υποχρεώσεών του έναντι των πολιτών. Το Δικαστήριο έχει κάνει επίσης δεκτό ότι… Read More »

Με τον Ν.1622/1986 εισήχθη στη χώρα μας ο θεσμός του «δημοκρατικού προγραμματισμού» που καθιέρωνε την ενεργό συμμετοχή της Αυτοδιοίκησης στην κατάρτιση και την εφαρμογή προγραμμάτων περιφερειακής και τοπικής ανάπτυξης. Καθώς προωθούσε τη συστημική συνεργασία διαφορετικών διοικητικών επιπέδων, ήταν η πρώτη ουσιαστικά απόπειρα «πολυεπίπεδης διακυβέρνησης» στη χώρα μας, που υποκαταστάθηκε, όμως, γρήγορα από το κοινοτικό Σύστημα… Read More »

Η προσεχής –και, ελπίζω, για λόγους συνταγματικής τάξης, όχι πολύ μακρινή- ετυμηγορία του Ανώτατου Ειδικού Δικαστηρίου (ΑΕΔ), λειτουργούντος ως «Εκλογοδικείου» κατ’ άρθρο 100 παρ. 1 στοιχ. α του Συντάγματος, περί της νομιμότητας συμμετοχής των «Σπαρτιατών» στις εκλογές της 25ης Ιουνίου 2023, θα αποτελέσει, ούτως ή άλλως, μια μεγάλη θεσμική στιγμή της τρέχουσας περιόδου. Για πρώτη… Read More »

Πρόλογος Αποτελεί, πλέον, κοινό τόπο η παραδοχή ότι την εποχή μας χαρακτηρίζει, μεταξύ άλλων «δεινών», η κρίση της φιλελεύθερης Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας μέσ’ από την επιταχυνόμενη, δυστυχώς, παρακμιακή της πορεία.  Τα «πλήγματα» που υφίσταται, κυρίως τα τελευταία τριάντα χρόνια, ιδίως στην Δύση -συμπεριλαμβανομένης οπωσδήποτε της Ευρωπαϊκής Ένωσης- είναι πλήρως ορατά και οι επώδυνες επιπτώσεις τους είναι… Read More »

Οι προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης δεν επανέφεραν απλώς στο προσκήνιο την προοπτική αναθεώρησης του άρθρου 16 παρ. 5 και 8 Συντ., που ρυθμίζει την νομική ταυτότητα των ιδρυμάτων της ανώτατης εκπαίδευσης. Έθεσαν επίσης στον δημόσιο διάλογο την πρόταση να παρακαμφθούν οι σαφείς επιταγές του παραπάνω άρθρου με αναγωγή σε άλλη συνταγματική διάταξη, στο άρθρο  28… Read More »

Κάθε επιστήμη τρέφεται από το διάλογο, αλλά το συνταγματικό δίκαιο ίσως περισσότερο από όλες. Καθώς οι έννοιες, οι αποχρώσεις και οι συνέπειες της επιστήμης μας τίθενται εγγενώς, και διαρκώς, στη δοκιμασία της ερμηνείας, και της αμφισβήτησης, τίποτα –πλην της στήριξης της Δημοκρατίας υπό την ουσιαστική της έννοια (που κι αυτή, φυσικά, η έννοια, ίσως πάνω… Read More »

Η πολιτική κρίση των τελευταίων μηνών στο Ισραήλ, λόγω της προσπάθειας της κυβέρνησης Νετανιάχου να ελέγξει τη δικαιοσύνη, είναι γνωστή. Δεν είναι όμως ευρύτερα γνωστό ότι το Ισραήλ αποτελεί (μαζί με τη Μεγάλη Βρετανία) μια από τις ελάχιστες χώρες στον κόσμο που δεν διαθέτει γραπτό τυπικό Σύνταγμα, δηλαδή έναν ενιαίο γραπτό καταστατικό χάρτη με ανώτερη… Read More »