Μια ξεχασμένη συνταγματική πλευρά των μεθοδεύσεων για τις Ανεξάρτητες Αρχές

Απόστολος Ι. Παπατόλιας, Δρ. Δημοσίου Δικαίου (Paris X), πρ. Νομάρχης

Το ζήτημα που δεν έχει επαρκώς αναδειχθεί στον δημόσιο επιστημονικό διάλογο των ημερών αφορά το εάν είναι συνταγματικά θεμιτή  η «προαγωγή» από τη Διάσκεψη των Προέδρων υπηρετούντων μελών των Ανεξάρτητων Αρχών σε θέσεις Αντιπροέδρων ή Προέδρων στον ίδιο φορέα. Δικαιολογείται, άραγε, από συνταγματική σκοπιά μια τόσο ωμή παρέμβαση της πλειοψηφίας στο εσωτερικό της λειτουργίας των… Read More »

Αποκλείοντας νεοναζιστές από τις εκλογές

Λίνα Παπαδοπούλου, Καθηγήτρια Νομικής Σχολής ΑΠΘ

Η νομοθετική ρύθμιση (ά.32§1 π.δ. 26/2012) που απέβλεπε –και το κατάφερε– στο να αποκλειστούν κόμματα καθοδηγούμενα από καταδικασμένους εγκληματίες έπρεπε να υπερβεί δύο φαινομενικά συνταγματικά εμπόδια: ότι για τη στέρηση του παθητικού εκλογικού δικαιώματος στις εθνικές εκλογές απαιτείται «αμετάκλητη» καταδικαστική απόφαση και ότι το ά29Σ δεν εμπεριέχει ρητή –αλλά σιωπηρή– επιφύλαξη υπέρ του νομοθέτη. Πράγματι,… Read More »

Η «ειλικρινής βάση» των τοπικών εκλογών

Βασιλική Χρήστου, Επίκουρη καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου, Νομική Σχολή ΕΚΠΑ

Έχει ήδη επισημανθεί ότι οι καταδικασθέντες ως ηγεσία ή μέλη εγκληματικής οργάνωσης, εάν εκλεγούν στις αυτοδιοικητικές εκλογές, θα τεθούν αυτοδικαίως σε αργία (Καραμπατζός, 5.8.2023, Αλιβιζάτος, 27.8.2023). Ωστόσο, θα έπρεπε η καταδίκη για διεύθυνση ή συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση να συνιστά και κώλυμα εκλογιμότητας, ειδικά όταν οι πράξεις τελέστηκαν υπό το πρόσχημα πολιτικού κόμματος, σύμφωνα με… Read More »

Η επικαιρότητα του «Νόμου της Επιδαύρου» («Σύνταγμα του Άστρους του 1823») ως προς την υπεράσπιση της κανονιστικής υπεροχής του Συντάγματος μπροστά στο διαβρωτικό φαινόμενο της προσφάτως επιχειρούμενης σύμφωνης με τον Νόμο ερμηνείας και εφαρμογής του στην πράξη

Προκόπιος Παυλόπουλος, τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Τακτικό Μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, Επίτιμος Καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ

Μιλώντας στο Άστρος, κατά την εκδήλωση παρουσίασης του Επετειακού Τόμου για τα 200 χρόνια από την εκεί σύγκληση της Β΄ Εθνοσυνέλευσης και την ψήφιση του «Νόμου της Επιδαύρου» («Σύνταγμα του Άστρους του 1823»), ο τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Ακαδημαϊκός και Επίτιμος Καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ κ. Προκόπιος Παυλόπουλος επισήμανε, μεταξύ άλλων, και τα… Read More »

«Δημοκρατικός προγραμματισμός» και περιφερειακή ανάπτυξη: η αναγκαία μεταρρύθμιση της Αυτοδιοίκησης

Απόστολος Ι. Παπατόλιας, Δρ. Δημοσίου Δικαίου (Paris X), πρ. Νομάρχης

Με τον ν.1622/1986[1] εισήχθη στη χώρα μας ο θεσμός του «δημοκρατικού προγραμματισμού» που καθιέρωνε την ενεργό συμμετοχή της Αυτοδιοίκησης στην κατάρτιση και την εφαρμογή προγραμμάτων περιφερειακής και τοπικής ανάπτυξης. Η εμβληματική αυτή μεταρρύθμιση της δεύτερης κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ (Χριστοφιλοπούλου 1998), στο μέτρο που προωθούσε τη συστημική συνεργασία διαφορετικών διοικητικών επιπέδων (Κεντρικής Διοίκησης – Περιφερειών –… Read More »

Η συνταγματικότητα της εγκατάστασης παραρτημάτων αλλοδαπών μη κρατικών πανεπιστημίων. Μια οφειλόμενη απάντηση.

Aντώνης Μανιτάκης, Ομότιμος καθηγητής ΑΠΘ, Επικεφαλής της επιστημονικής επιτροπής της Νομικής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας

Όφειλα μια απάντηση, από μέρες τώρα, στους δύο αγαπητούς, από τα πολύ παλιά, συναδέλφους, στην Ιφιγένεια Καμτσίδου και στον Κώστα Μποτόπουλο, για τον διάλογο που άνοιξαν μαζί μου στον παρόντα ιστότοπο, σχετικά με την εγκατάσταση στη χώρα μας παραρτημάτων αλλοδαπών πανεπιστημίων. Απαντώ με καθυστέρηση, είναι αλήθεια, εξαιτίας της καλοκαιρινής ραστώνης, του παρατεταμένου καύσωνα και της… Read More »

Το δικαίωμα του εκλέγεσθαι στους ΟΤΑ και η προστασία της Δημοκρατίας

Χαράλαμπος Ανθόπουλος, Καθηγητής Δικαίου και Διοίκησης ΕΑΠ

Το άρθρο 32 παρ.1 του π.δ. 26/2012  όπως ισχύει, εισήγαγε στο ελληνικό δημόσιο δίκαιο τον θεσμό της μη εκλογιμότητας πολιτικών κομμάτων, στα οποία συμμετέχουν και διεκδικούν την ανάδειξη τους ως βουλευτών, πρόσωπα που έχουν καταδικασθεί για την προσβολή εννόμων αγαθών στενά συνδεδεμένων με την προστασία του δημοκρατικού πολιτεύματος, ή τα οποία καθοδηγούνται από τέτοια πρόσωπα,… Read More »

Σχολιασμός της απόφασης “NextGenerationEU” (6.12.2022) του Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου της Γερμανίας για το Ταμείο Ανάκαμψης

Προκόπιος Παυλόπουλος, τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Τακτικό Μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, Επίτιμος Καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ

Πρόλογος Με τον Κανονισμό (ΕΕ) 2020/2094 του Συμβουλίου, της 14ης Δεκεμβρίου 2020, δημιουργήθηκε το λεγόμενο «Ταμείο Ανάκαμψης»  ως «Μέσο Ανάκαμψης», από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για την στήριξη της ανάκαμψης μετά την πολύπλευρη -κυρίως οικονομική, αλλά όχι μόνο- και παρατεταμένη κρίση λόγω της πανδημίας της νόσου Covid-19. Α. Με «πυξίδα» και την «πικρή» εμπειρία… Read More »

Φοροδιαφυγή και διάβρωση της κρατικής δράσης

Μιχάλης Ν. Πικραμένος, Αντιπρόεδρος Συμβουλίου της Επικρατείας, Καθηγητής Νομικής Σχολής Α.Π.Θ.

Το Συμβούλιο της Επικρατείας με τη νομολογία του έχει αναδείξει τη σημασία των φορολογίας (απόφαση Ολομέλειας 1738/2017), η οποία έγκειται στην είσπραξη των φόρων προς επίτευξη του επιδιωκόμενου σκοπού, δηλαδή την κάλυψη των δαπανών για τη λειτουργία του κράτους και την εκπλήρωση των υποχρεώσεών του έναντι των πολιτών. Το Δικαστήριο έχει κάνει επίσης δεκτό ότι… Read More »

Ο «δημοκρατικός προγραμματισμός» ως αντίδοτο στην παρακμή της Αυτοδιοίκησης

Απόστολος Ι. Παπατόλιας, Δρ. Δημοσίου Δικαίου (Paris X), πρ. Νομάρχης

Με τον Ν.1622/1986 εισήχθη στη χώρα μας ο θεσμός του «δημοκρατικού προγραμματισμού» που καθιέρωνε την ενεργό συμμετοχή της Αυτοδιοίκησης στην κατάρτιση και την εφαρμογή προγραμμάτων περιφερειακής και τοπικής ανάπτυξης. Καθώς προωθούσε τη συστημική συνεργασία διαφορετικών διοικητικών επιπέδων, ήταν η πρώτη ουσιαστικά απόπειρα «πολυεπίπεδης διακυβέρνησης» στη χώρα μας, που υποκαταστάθηκε, όμως, γρήγορα από το κοινοτικό Σύστημα… Read More »

Διάλογος με το Συνάδελφο Ακρίτα Καδαϊτζή επί του άρθρου του «Αναρμόδιο το εκλογοδικείο να ελέγξει την ηγεσία κοινοβουλευτικού κόμματος» (www.constitutionalism.gr)

Κώστας Μποτόπουλος, Διδάκτορας Συνταγματικού Δικαίου, πρ. Ευρωβουλευτής 

Η προσεχής –και, ελπίζω, για λόγους συνταγματικής τάξης, όχι πολύ μακρινή- ετυμηγορία του Ανώτατου Ειδικού Δικαστηρίου (ΑΕΔ), λειτουργούντος ως «Εκλογοδικείου» κατ’ άρθρο 100 παρ. 1 στοιχ. α του Συντάγματος, περί της νομιμότητας συμμετοχής των «Σπαρτιατών» στις εκλογές της 25ης Ιουνίου 2023, θα αποτελέσει, ούτως ή άλλως, μια μεγάλη θεσμική στιγμή της τρέχουσας περιόδου. Για πρώτη… Read More »

Επισημάνσεις για την συμβολή της φιλοσοφικής σκέψης του Immanuel Kant στην εδραίωση των θεσμικοπολιτικών «αντηρίδων» της φιλελεύθερης Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας

Προκόπιος Παυλόπουλος, τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Τακτικό Μέλος της Ακαδημίας Αθηνών Επίτιμου Καθηγητή της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ

Πρόλογος Αποτελεί, πλέον, κοινό τόπο η παραδοχή ότι την εποχή μας χαρακτηρίζει, μεταξύ άλλων «δεινών», η κρίση της φιλελεύθερης Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας μέσ’ από την επιταχυνόμενη, δυστυχώς, παρακμιακή της πορεία.  Τα «πλήγματα» που υφίσταται, κυρίως τα τελευταία τριάντα χρόνια, ιδίως στην Δύση -συμπεριλαμβανομένης οπωσδήποτε της Ευρωπαϊκής Ένωσης- είναι πλήρως ορατά και οι επώδυνες επιπτώσεις τους είναι… Read More »

Το Πανεπιστήμιο ανάμεσα στο κράτος και την αγορά⁕

Ιφιγένεια Καμτσίδου, αναπληρώτρια καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου Α.Π.Θ.

Οι προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης δεν επανέφεραν απλώς στο προσκήνιο την προοπτική αναθεώρησης του άρθρου 16 παρ. 5 και 8 Συντ., που ρυθμίζει την νομική ταυτότητα των ιδρυμάτων της ανώτατης εκπαίδευσης. Έθεσαν επίσης στον δημόσιο διάλογο την πρόταση να παρακαμφθούν οι σαφείς επιταγές του παραπάνω άρθρου με αναγωγή σε άλλη συνταγματική διάταξη, στο άρθρο  28… Read More »

Διάλογος με το Δάσκαλο Αντώνη Μανιτάκη. Επί του άρθρου του «Η συνταγματική απαγόρευση της ίδρυσης από ιδιώτες σχολών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης υπό το φως των οικονομικών και ακαδημαϊκών ελευθεριών του Δικαίου της Ένωσης»

Κώστας Μποτόπουλος, Διδάκτορας Συνταγματικού Δικαίου, πρ. Ευρωβουλευτής

Κάθε επιστήμη τρέφεται από το διάλογο, αλλά το συνταγματικό δίκαιο ίσως περισσότερο από όλες. Καθώς οι έννοιες, οι αποχρώσεις και οι συνέπειες της επιστήμης μας τίθενται εγγενώς, και διαρκώς, στη δοκιμασία της ερμηνείας, και της αμφισβήτησης, τίποτα –πλην της στήριξης της Δημοκρατίας υπό την ουσιαστική της έννοια (που κι αυτή, φυσικά, η έννοια, ίσως πάνω… Read More »

Ισραήλ: Μια συνταγματική κρίση σε μια χώρα χωρίς Σύνταγμα

Σπύρος Βλαχόπουλος, Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ

Η πολιτική κρίση των τελευταίων μηνών στο Ισραήλ, λόγω της προσπάθειας της κυβέρνησης Νετανιάχου να ελέγξει τη δικαιοσύνη, είναι γνωστή. Δεν είναι όμως ευρύτερα γνωστό ότι το Ισραήλ αποτελεί (μαζί με τη Μεγάλη Βρετανία) μια από τις ελάχιστες χώρες στον κόσμο που δεν διαθέτει γραπτό τυπικό Σύνταγμα, δηλαδή έναν ενιαίο γραπτό καταστατικό χάρτη με ανώτερη… Read More »