ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΑΥΤΟΤΕΛΗ ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΙΔΙΟΥ V
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΙX
Μέρος Πρώτο
Συμβολές στη διαμόρφωση της νομολογίας
του Συμβουλίου της Επικρατείας
1. Η ερμηνεία του άρθρου 72 παρ. 1 του Συντάγματος. Οι
αρμοδιότητες της Ολομέλειας της Βουλής. 3
2. Ελευθερία της εργασίας και κοινωνικό δικαίωμα εργασίας. 4
3. Η ανύπαρκτη εκ του Συντάγματος εξουσία των Υπουργών
προς άμεση εκτέλεση των νόμων. 5
4. Η επίταξη προσωπικών υπηρεσιών ισχύει και για τους
απεργούς. 6
5. Αρμοδιότητα του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου και για
την ερμηνεία συνταγματικής διάταξης. 7
6. Εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα. Άρθρο 22 παρ. 1 Συντ. 7
7. Η θεωρία του κοινωνικού κεκτημένου. 8
8. Η διάταξη του άρθρου 5 παρ. 1 Σ δεν είναι κατευθυντήρια. 9
9. Η συνταγματική αρχή της αναλογικότητας. 11
10. Το πολεοδομικό κεκτημένο. 12
11. Αντισυνταγματική η αναδρομική κύρωση κανονιστικών
πράξεων εκδιδομένων χωρίς νομοθετική εξουσιοδότηση. 13
12. Το κοινωνικό δικαίωμα για αξιοπρεπή κατοικία. 15
13. Θεμιτές οι διακρίσεις λόγω φύλου και μετά τη συνταγμα-
τική αναθεώρηση του 2001. 16
14. Η αρχή της προστατευομένης εμπιστοσύνης. 18
15. Η αρχή της επικουρικότητας. 19
16. Το επαγγελματικό ασυμβίβαστο των βουλευτών. 20
17. Σε περιπτώσεις λαθρεμπορίας, τα υπέρογκα πρόστιμα απο-
τελούν προσβολή του δικαιώματος της ιδιοκτησίας και,
κατ’ ουσίαν, δήμευση περιουσίας (άρθρο 1 του Πρώτου
Προσθέτου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ). 21
18. Το νερό δεν ιδιωτικοποιείται. 23
19. Η αναθεώρηση του άρθρου 32 παρ. 4 Σ. 23
20. Δέσμευση της (δεύτερης) αναθεωρητικής Βουλής από την
“κατεύθυνση” που έχει δεχθεί η πρώτη Βουλή για τις
προτεινόμενες προς αναθεώρηση διατάξεις. 25
21. Οι Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου του ΠτΔ. 25
Μέρος Δεύτερο
Συμμετοχή στον δημόσιο νομικοπολιτικό διάλογο
1. Η γαλλική πολιτική θεωρία και πράξη επιστρέφει στο
άτομο. Ο φιλελευθερισμός στην αστική κοινωνία. 29
2. Η ιδεολογία της αδιαφορίας. 35
Επιβολή θέσεων. 35
Νοοτροπία λαϊκισμού. 36
Δικαίωμα στη διαφωνία. 37
3. Μεσαία τάξη και δικομματισμός. Έστω και με διαφορά
ψήφων το κόμμα που υπερέχει πρέπει να σχηματίζει αυτο-
δύναμη Κυβέρνηση. 39
Η ηγεμονία του κέντρου. 40
Το σύστημα εναλλαγής στην εξουσία. 41
4. Δεν υπάρχει «δεδηλωμένη» εκτός Βουλής. 45
5. Η κοινωνική διάσταση του φιλελευθερισμού. 51
Κοινωνική πολιτική. 51
Ιδιωτική πρωτοβουλία. 53
6. Το τέλος του Κράτους; Όταν επιβάλλονται οι συντεχνίες. 57
7. Οι ιδιωτικές κοινωνικές παροχές. Το Σύνταγμα δεν περιο-
ρίζει την κοινωνική μέριμνα στην κρατική πολιτική. 61
8. Όχι στους υπουργούς-νομοθέτες. Μια απόφαση-τομή στη
νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας. 65
9. Οι αναπληρωματικές εκλογές. Θέμα νομιμότητας προκύπτει
για τη διενέργειά τους στη Β΄ Αθηνών. 71
10. Εθνικισμός και ανεξαρτησία. Χαρακτηριστικές ενδείξεις τα
γεγονότα της Ανατολικής Ευρώπης. 77
Ι. Η επιστροφή του εθνικισμού. 77
ΙΙ. Ο εθνικισμός οδηγεί στην ανεξαρτησία. 79
11. «Η δημοκρατική ευφορία». Jean-Fr. Revel, Le regain
démocratique, 522 σελ., εκδ. Fayard, Paris 1992. 83
12. Η αναθεωρητική Βουλή και οι εξουσίες της. 87
13. Η επιστροφή του εθνικισμού. 95
14. Η εξέλιξη των διοικητικών δικαστών. 103
15. Με ποιους όρους ο αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης. Με δε-
δομένη τη συνταγματική πρόβλεψη για ενεργό υπουργό με
πλήρες χαρτοφυλάκιο. 107
16. Ο Πρόεδρος, τα διατάγματα και η Κυβέρνηση. 113
17. Τι συνεπάγεται η μείωση του αριθμού δικαστών. 117
18. Η επιστροφή του δυαδικού κοινοβουλευτισμού. 123
19. Οι εισαγγελείς δεν έχουν λειτουργική ανεξαρτησία. 129
20. Η διεύρυνση της εξουσίας των δικαστών. 133
21. Ιδιωτικοποιήσεις και Σύνταγμα. 137
22. Η χρεωκοπία του ευρωπαϊκού συνταγματικού πολιτισμού. 143
23. Οι επτά κανόνες για αναθεώρηση του Συντάγματος. 149
24. Ο έλεγχος της συνταγματικότητας του νόμου και η ανα-
θεώρηση. 153
25. Το Σύνταγμα και το ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης. 161
26. Το μοντέλο της διαρκούς δημοκρατίας. 165
Φαινόμενα δυσλειτουργίας. 165
Νέοι θεσμοί. 166
Ο κοινωνικός έλεγχος. 168
Η «διαλογική θεωρία». 169
27. Το νέο Σύνταγμα. Από τη βιομηχανική εποχή στη μεταβιο-
μηχανική «κοινωνία της διακινδύνευσης». 171
28. Χωρίς νόμο δεν εφαρμόζεται το ασυμβίβαστο. 175
29. Η συμμετοχική δημοκρατία σήμερα. 183
30. Μετά την αλλαγή ηγεσίας, ο πρωθυπουργός οφείλει να πα-
ραιτηθεί. 187
31. Το δικαίωμα των πολιτών στην ασφάλεια. 195
32. Δωρεάν η Παιδεία και στα πανεπιστήμια; 199
33. Η «αραβική άνοιξη» σέβεται τη Σαρία. 203
34. Ο νομοθέτης και η Ιστορία. 207
35. Η Συγγνώμη του Κράτους. 211
36. Νόμιμη η κυβέρνηση μειοψηφίας. 215
37. Τώρα αρχίζει η παραγραφή. 219
38. Τώρα αρχίζει η παραγραφή. 225
39. Ελευθερία της έκφρασης με προϋποθέσεις; 229
40. Το νερό δεν ιδιωτικοποιείται. 233
41. Συνταγματική Αναθεώρηση τώρα. 237
42. Η συνταγματική αρχή της ειλικρίνειας. 241
43. Η διαδικασία εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας. 245
43α. Η διαδικασία εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας. 251
44. Σχηματισμός Κυβέρνησης και εκλογή ΠτΔ. 255
45. Η Κυβέρνηση στο κοινοβουλευτικό σύστημα. 259
46. Ποιοι βουλευτές καταψηφίζουν την Κυβέρνηση. 263
47. Εντροπία εναντίον κοινωνίας. 267
48. Το παραπλανητικό δημοψήφισμα. 271
49. Ο τύπος των “διερευνητικών εντολών”. 275
50. Ο αυταρχικός φιλελευθερισμός. 277
51. Η σύσταση Εξεταστικής Επιτροπής είναι δικαίωμα της
μειοψηφίας. 281
52. H δικτατορία του κατεπείγοντος. 285
53. Οι τηλεοπτικές άδειες. 287
54. Αγώνας για την εξασφάλιση της παραπληροφόρησης. Στο
κυβερνητικό στόχαστρο τα κανάλια. 291
55. Εγώ μηδέποτε μήδισα. 297
56. H επαγγελματική δραστηριότητα της Υπουργού Λυδίας Κο-
νιόρδου. 301
57. Οι ενώσεις των δικαστών. 305
58. Ο φιλόσοφος Foucault είναι νεοφιλελεύθερος; 309
59. Οι νομικές απορίες του ΕΣΡ. 313
60. Αφύσικες οι κοινωνικές ανισότητες; 317
61. Οι πολίτες ενώπιον διάχυτου φόβου. 321
62. Κάθε Βουλή είναι αναθεωρητική. 325
63. Το τεκμήριο κοινοβουλευτικής εμπιστοσύνης. Προδικασία
κύρωσης της Συμφωνίας των Πρεσπών. 329
64. Αντισυνταγματική η Συμφωνία των Πρεσπών. 333
65. Η επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης απαιτεί τυπικό νόμο. 341
66. Τυπικός νόμος για την επέκταση των χωρικών υδάτων: μία
απάντηση. 345
67. Δυνατή η ταχύτερη αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συ-
ντάγματος. 349
68. Αναθεώρηση του άρθρου 32Σ για την εκλογή Προέδρου
Δημοκρατίας. 353
69. Αναθεώρηση με στόχο τη Νέα Δημοκρατία. 357
70. Οι μεταμορφώσεις του κυβερνητικού Αλάριχου. 361
71. Άμεση αναθεώρηση για ανάπτυξη από την αμέσως επόμενη
Βουλή. 365
72. Σχέση πρότασης μομφής και ψήφου εμπιστοσύνης. 369
73. Άκυρη η συμφωνία των Πρεσπών. 373
74. Η κατάργηση της απλής αναλογικής. 379
75. Εκλογή Προέδρου και με 151 ψήφους Ρεαλιστική λύση οι
151. 387
76. Δημοκρατία, κυβερνησιμότητα και απλή αναλογική. 391
77. Η επιχείρηση στο Σύνταγμα. 397
78. Διαδηλώσεις, αλλά χωρίς κουκούλα. 399
79. Ο αντισημιτισμός στη Γαλλία. 403
80. Ριζοσπαστικός ή κοινωνικός φιλελευθερισμός; 409
81. Ισλάμ και Δημοκρατία, ασύμβατες έννοιες. 415
82. Θρησκεία και ελευθερία της έκφρασης. 419
83. Δύο πρωτοπόρες γυναίκες για την ισότητα: Olympe de
Gouges και Mary Wollstonecraft. 427
84. Τουρκία, «ανελεύθερη δημοκρατία». 429
Μέρος Τρίτο
Οδοδείκτες νομικής αυτοβιογραφίας
Αντί Προλόγου. 437
Πάρεργα και μη πλέον παραλειπόμενα
Ι. Η αξιοκρατία überalles. 438
ΙΙ. Ο φοιτητής Φώτης Προβατάς. 441
ΙΙΙ. Το στιγμιαίο “λάθος” ενός επιστήμονα. 442
IV. Πορεία από το 1974 μέχρι το 1986. 444
V. Εχθρός προ των πυλών της Νομικής Αθηνών. 446
VI. Η αποκατάσταση της ηθικής τάξεως. 449
VII. Ακόμη λίγες επιστημονικές ψηφίδες. 449
VIII. Ύστερα από μισό αιώνα. 453
ΙΧ. Μερικές διάσπαρτες σκέψεις. Soliloquia. À tout esprit en
qui survit la quête de la vérité. 454
Χ. Όλοι κρίνονται. Θα επικρατήσει άραγε η αξιοκρατία; 456
Ευρετήριο καθ’ ύλην 459
Ευρετήριο ονομάτων 471