Μέρος Πρώτο Συμβολές στη διαμόρφωση της νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας
1. Η ερμηνεία του άρθρου 72 παρ. 1 του Συντάγματος. Οι
αρμοδιότητες της Ολομέλειας της Βουλής. 3 2. Ελευθερία της εργασίας και κοινωνικό δικαίωμα εργασίας. 4 3. Η ανύπαρκτη εκ του Συντάγματος εξουσία των Υπουργών
προς άμεση εκτέλεση των νόμων. 5 4. Η επίταξη προσωπικών υπηρεσιών ισχύει και για τους
απεργούς. 6 5. Αρμοδιότητα του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου και για
την ερμηνεία συνταγματικής διάταξης. 7 6. Εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα. Άρθρο 22 παρ. 1 Συντ. 7 7. Η θεωρία του κοινωνικού κεκτημένου. 8 8. Η διάταξη του άρθρου 5 παρ. 1 Σ δεν είναι κατευθυντήρια. 9 9. Η συνταγματική αρχή της αναλογικότητας. 11 10. Το πολεοδομικό κεκτημένο. 12 11. Αντισυνταγματική η αναδρομική κύρωση κανονιστικών
πράξεων εκδιδομένων χωρίς νομοθετική εξουσιοδότηση. 13 12. Το κοινωνικό δικαίωμα για αξιοπρεπή κατοικία. 15 13. Θεμιτές οι διακρίσεις λόγω φύλου και μετά τη συνταγμα-
τική αναθεώρηση του 2001. 16 14. Η αρχή της προστατευομένης εμπιστοσύνης. 18 15. Η αρχή της επικουρικότητας. 19 16. Το επαγγελματικό ασυμβίβαστο των βουλευτών. 20 17. Σε περιπτώσεις λαθρεμπορίας, τα υπέρογκα πρόστιμα απο-
τελούν προσβολή του δικαιώματος της ιδιοκτησίας και,
κατ’ ουσίαν, δήμευση περιουσίας (άρθρο 1 του Πρώτου
Προσθέτου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ). 21 18. Το νερό δεν ιδιωτικοποιείται. 23 19. Η αναθεώρηση του άρθρου 32 παρ. 4 Σ. 23 20. Δέσμευση της (δεύτερης) αναθεωρητικής Βουλής από την
“κατεύθυνση” που έχει δεχθεί η πρώτη Βουλή για τις
προτεινόμενες προς αναθεώρηση διατάξεις. 25 21. Οι Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου του ΠτΔ. 25
Μέρος Δεύτερο Συμμετοχή στον δημόσιο νομικοπολιτικό διάλογο
1. Η γαλλική πολιτική θεωρία και πράξη επιστρέφει στο
άτομο. Ο φιλελευθερισμός στην αστική κοινωνία. 29 2. Η ιδεολογία της αδιαφορίας. 35
Επιβολή θέσεων. 35
Νοοτροπία λαϊκισμού. 36
Δικαίωμα στη διαφωνία. 37 3. Μεσαία τάξη και δικομματισμός. Έστω και με διαφορά
ψήφων το κόμμα που υπερέχει πρέπει να σχηματίζει αυτο-
δύναμη Κυβέρνηση. 39
Η ηγεμονία του κέντρου. 40
Το σύστημα εναλλαγής στην εξουσία. 41 4. Δεν υπάρχει «δεδηλωμένη» εκτός Βουλής. 45 5. Η κοινωνική διάσταση του φιλελευθερισμού. 51
Κοινωνική πολιτική. 51
Ιδιωτική πρωτοβουλία. 53 6. Το τέλος του Κράτους; Όταν επιβάλλονται οι συντεχνίες. 57 7. Οι ιδιωτικές κοινωνικές παροχές. Το Σύνταγμα δεν περιο-
ρίζει την κοινωνική μέριμνα στην κρατική πολιτική. 61 8. Όχι στους υπουργούς-νομοθέτες. Μια απόφαση-τομή στη
νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας. 65 9. Οι αναπληρωματικές εκλογές. Θέμα νομιμότητας προκύπτει
για τη διενέργειά τους στη Β΄ Αθηνών. 71 10. Εθνικισμός και ανεξαρτησία. Χαρακτηριστικές ενδείξεις τα
γεγονότα της Ανατολικής Ευρώπης. 77 Ι. Η επιστροφή του εθνικισμού. 77 ΙΙ. Ο εθνικισμός οδηγεί στην ανεξαρτησία. 79 11. «Η δημοκρατική ευφορία». Jean-Fr. Revel, Le regain
démocratique, 522 σελ., εκδ. Fayard, Paris 1992. 83 12. Η αναθεωρητική Βουλή και οι εξουσίες της. 87 13. Η επιστροφή του εθνικισμού. 95 14. Η εξέλιξη των διοικητικών δικαστών. 103 15. Με ποιους όρους ο αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης. Με δε-
δομένη τη συνταγματική πρόβλεψη για ενεργό υπουργό με
πλήρες χαρτοφυλάκιο. 107 16. Ο Πρόεδρος, τα διατάγματα και η Κυβέρνηση. 113 17. Τι συνεπάγεται η μείωση του αριθμού δικαστών. 117 18. Η επιστροφή του δυαδικού κοινοβουλευτισμού. 123 19. Οι εισαγγελείς δεν έχουν λειτουργική ανεξαρτησία. 129 20. Η διεύρυνση της εξουσίας των δικαστών. 133 21. Ιδιωτικοποιήσεις και Σύνταγμα. 137 22. Η χρεωκοπία του ευρωπαϊκού συνταγματικού πολιτισμού. 143 23. Οι επτά κανόνες για αναθεώρηση του Συντάγματος. 149 24. Ο έλεγχος της συνταγματικότητας του νόμου και η ανα-
θεώρηση. 153 25. Το Σύνταγμα και το ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης. 161 26. Το μοντέλο της διαρκούς δημοκρατίας. 165
Φαινόμενα δυσλειτουργίας. 165
Νέοι θεσμοί. 166
Ο κοινωνικός έλεγχος. 168
Η «διαλογική θεωρία». 169 27. Το νέο Σύνταγμα. Από τη βιομηχανική εποχή στη μεταβιο-
μηχανική «κοινωνία της διακινδύνευσης». 171 28. Χωρίς νόμο δεν εφαρμόζεται το ασυμβίβαστο. 175 29. Η συμμετοχική δημοκρατία σήμερα. 183 30. Μετά την αλλαγή ηγεσίας, ο πρωθυπουργός οφείλει να πα-
ραιτηθεί. 187 31. Το δικαίωμα των πολιτών στην ασφάλεια. 195 32. Δωρεάν η Παιδεία και στα πανεπιστήμια; 199 33. Η «αραβική άνοιξη» σέβεται τη Σαρία. 203 34. Ο νομοθέτης και η Ιστορία. 207 35. Η Συγγνώμη του Κράτους. 211 36. Νόμιμη η κυβέρνηση μειοψηφίας. 215 37. Τώρα αρχίζει η παραγραφή. 219 38. Τώρα αρχίζει η παραγραφή. 225 39. Ελευθερία της έκφρασης με προϋποθέσεις; 229 40. Το νερό δεν ιδιωτικοποιείται. 233 41. Συνταγματική Αναθεώρηση τώρα. 237 42. Η συνταγματική αρχή της ειλικρίνειας. 241 43. Η διαδικασία εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας. 245 43α. Η διαδικασία εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας. 251 44. Σχηματισμός Κυβέρνησης και εκλογή ΠτΔ. 255 45. Η Κυβέρνηση στο κοινοβουλευτικό σύστημα. 259 46. Ποιοι βουλευτές καταψηφίζουν την Κυβέρνηση. 263 47. Εντροπία εναντίον κοινωνίας. 267 48. Το παραπλανητικό δημοψήφισμα. 271 49. Ο τύπος των “διερευνητικών εντολών”. 275 50. Ο αυταρχικός φιλελευθερισμός. 277 51. Η σύσταση Εξεταστικής Επιτροπής είναι δικαίωμα της
μειοψηφίας. 281 52. H δικτατορία του κατεπείγοντος. 285 53. Οι τηλεοπτικές άδειες. 287 54. Αγώνας για την εξασφάλιση της παραπληροφόρησης. Στο
κυβερνητικό στόχαστρο τα κανάλια. 291 55. Εγώ μηδέποτε μήδισα. 297 56. H επαγγελματική δραστηριότητα της Υπουργού Λυδίας Κο-
νιόρδου. 301 57. Οι ενώσεις των δικαστών. 305 58. Ο φιλόσοφος Foucault είναι νεοφιλελεύθερος; 309 59. Οι νομικές απορίες του ΕΣΡ. 313 60. Αφύσικες οι κοινωνικές ανισότητες; 317 61. Οι πολίτες ενώπιον διάχυτου φόβου. 321 62. Κάθε Βουλή είναι αναθεωρητική. 325 63. Το τεκμήριο κοινοβουλευτικής εμπιστοσύνης. Προδικασία
κύρωσης της Συμφωνίας των Πρεσπών. 329 64. Αντισυνταγματική η Συμφωνία των Πρεσπών. 333 65. Η επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης απαιτεί τυπικό νόμο. 341 66. Τυπικός νόμος για την επέκταση των χωρικών υδάτων: μία
απάντηση. 345 67. Δυνατή η ταχύτερη αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συ-
ντάγματος. 349 68. Αναθεώρηση του άρθρου 32Σ για την εκλογή Προέδρου
Δημοκρατίας. 353 69. Αναθεώρηση με στόχο τη Νέα Δημοκρατία. 357 70. Οι μεταμορφώσεις του κυβερνητικού Αλάριχου. 361 71. Άμεση αναθεώρηση για ανάπτυξη από την αμέσως επόμενη
Βουλή. 365 72. Σχέση πρότασης μομφής και ψήφου εμπιστοσύνης. 369 73. Άκυρη η συμφωνία των Πρεσπών. 373 74. Η κατάργηση της απλής αναλογικής. 379 75. Εκλογή Προέδρου και με 151 ψήφους Ρεαλιστική λύση οι
151. 387 76. Δημοκρατία, κυβερνησιμότητα και απλή αναλογική. 391 77. Η επιχείρηση στο Σύνταγμα. 397 78. Διαδηλώσεις, αλλά χωρίς κουκούλα. 399 79. Ο αντισημιτισμός στη Γαλλία. 403 80. Ριζοσπαστικός ή κοινωνικός φιλελευθερισμός; 409 81. Ισλάμ και Δημοκρατία, ασύμβατες έννοιες. 415 82. Θρησκεία και ελευθερία της έκφρασης. 419 83. Δύο πρωτοπόρες γυναίκες για την ισότητα: Olympe de
Gouges και Mary Wollstonecraft. 427 84. Τουρκία, «ανελεύθερη δημοκρατία». 429
Μέρος Τρίτο Οδοδείκτες νομικής αυτοβιογραφίας
Αντί Προλόγου. 437
Πάρεργα και μη πλέον παραλειπόμενα Ι. Η αξιοκρατία überalles. 438 ΙΙ. Ο φοιτητής Φώτης Προβατάς. 441 ΙΙΙ. Το στιγμιαίο “λάθος” ενός επιστήμονα. 442 IV. Πορεία από το 1974 μέχρι το 1986. 444 V. Εχθρός προ των πυλών της Νομικής Αθηνών. 446 VI. Η αποκατάσταση της ηθικής τάξεως. 449 VII. Ακόμη λίγες επιστημονικές ψηφίδες. 449 VIII. Ύστερα από μισό αιώνα. 453 ΙΧ. Μερικές διάσπαρτες σκέψεις. Soliloquia. À tout esprit en
qui survit la quête de la vérité. 454 Χ. Όλοι κρίνονται. Θα επικρατήσει άραγε η αξιοκρατία; 456
