Η παρούσα μελέτη απαντά θετικά στο ερώτημα σχετικά με τη δυνατότητα οικοδόμησης ενός ευρωπαϊκού μοντέλου δημοκρατίας, βάσει της θεωρίας του συνταγματικού πλουραλισμού και της θέσης ότι η φιλελεύθερη δημοκρατία, δηλαδή το ιδεώδες του ατομικού και συλλογικού αυτοκαθορισμού, ως περιεχόμενο του συνταγματισμού, μπορεί να υπηρετηθεί πλέον -μετά τη μεταβίβαση πλείστων αρμοδιοτήτων στα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης- μόνον αν υλοποιείται και σε υπερκρατικό ευρωπαϊκό επίπεδο και αν νοηθεί ως συμπεριληπτική, έναντι μιας αποκλείουσας δημοκρατίας που αποτελεί βάση του κρατικού μονισμού. Και αυτό επειδή το πολιτικό και δημοκρατικό έλλειμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης εισχωρεί αναγκαστικά στο εθνικό κράτος, απομειώνοντας τη συνταγματική του ουσία• και αντιστρόφως, το κοινοτικό ‘έλλειμμα δημοκρατίας’ επιτείνεται από το αντίστοιχο εθνικό. Συνεπώς, η δημοκρατικοποίηση της Ευρωπαϊκής Συμπολιτείας αποτελεί τη μόνη οδό διάσωσης της δημοκρατίας στην Ευρώπη. Υπό αυτή και μόνον την προϋπόθεση, τη μεταφορά της φιλελεύθερης δημοκρατίας και της κοινωνικής αρχής, των πολιτισμικών δηλαδή επιτευγμάτων του συνταγματισμού, σε υπερεθνικό επίπεδο, η διαδικασία της ευρωπαϊκής ενοποίησης επιτρέπεται να οδηγήσει ακόμη και σε απίσχνανση ή υπέρβαση του κράτους.

Στη μελέτη αυτή ο καθηγητής Αντώνης Μανιτάκης διερευνά, με αφορμή το βιβλίο των Χάρντ και Νέγκρι «Το Πλήθος», την ιστορική προοπτική της παγκόσμιας δημοκρατίας. Αναζητώντας το ρόλο και τη σημασία του «πλήθους» στην αρχαία και σύγχρονη δημοκρατία, σε αντιδιαστολή με τις έννοιες του «δήμου» και του «λαού», διερωτάται αν η «δημοκρατία του πλήθους» την εποχή της Αυτοκρατορίας μπορεί να νοηθεί και να κτιστεί χωρίς θεσμισμένες διαμεσολαβήσεις και φαντασιακές αναπαραστάσεις ανάλογες ή διαφορετικές από εκείνες της αντιπροσωπευτικής ή και της αρχαίας δημοκρατίας