Το Μουσείο Victoria and Albert του Λονδίνου φιλοξένησε πρόσφατα μια σπουδαία έκθεση με τίτλο Το μέλλον ξεκινά εδώ – 100 έργα που διαμορφώνουν τον κόσμο του αύριο. Ανάμεσα σε άλλα μείζονα προβλήματα του σύγχρονου κόσμου, στα οποία η επιστήμη και η τεχνολογία καλούνται να δώσουν λύσεις, η έκθεση εστίαζε στο ερώτημα «Εξακολουθεί η Δημοκρατία να… Read More »
Το Κοινοβούλιο δεν αποτελεί πια το «υπερεγώ» ενός αμόρφωτου και απομακρυσμένου από τα κέντρα άσκησης της εξουσίας λαού, αλλά μάλλον τον καθρέφτη του. Οι πολίτες είναι πλέον εξίσου, αν όχι περισσότερο, μορφωμένοι από τα μέλη του αντιπροσωπευτικού σώματος. Οι πολιτικοί στο πλαίσιο της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, εφόσον και καθόσον ομνύουν στην τελευταία, έχουν υποχρέωση να προσπαθούν… Read More »
Επιλογικό σημείωμα στο βιβλίο του Βασίλειου Τσεβρένη «Θεσμοί άμεσης δημοκρατίας στον ευρωπαϊκό χώρο- Προβλήματα και Προοπτικές» Η στόχευση της μελέτης Ο Δρ.Ν. κ Βασίλειος Τσεβρένης επιχειρεί στην ανά χείρας μελέτη του να συνδέσει δύο πολύ ενδιαφέροντα φαινόμενα: την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση με τον, όπως τον ονομάζει «δημοψηφισματικό οίστρο» στον ευρωπαϊκό χώρο και συγκεκριμένα στα κράτη μέλη… Read More »
Δημοψήφισμα είναι ο συνταγματικά κατοχυρωμένος θεσμός που απορρέει από τη λαϊκή κυριαρχία και επιτρέπει στο σύνολο των Ελλήνων πολιτών να αποφασίσει (ή να εκφράσει τη γνώμη του) μέσω άμεσης ψηφοφορίας για: α) σημαντικό εθνικό θέμα ή β) σοβαρό κοινωνικό ζήτημα. Είναι αυτονόητο ότι η λαϊκή ετυμηγορία, ως έκφανση της λαϊκής κυριαρχίας που αποτελεί και θεμέλιο… Read More »
Όπως είναι γνωστό, η πρόσφατη εξαγγελία του πρωθυπουργού για συνταγματική αναθεώρηση περιλαμβάνει ειδικό κεφάλαιο για την "ενίσχυση των θεσμών άμεσης δημοκρατίας". Οι συγκεκριμένες προτάσεις έχουν αρκετά θετικά στοιχεία αλλά η όλη προσέγγιση του θέματος είναι προδήλως προβληματική, τόσο ως προς την χρησιμοποιούμενη ορολογία, η οποία οδηγεί αναπόφευκτα σε παρανοήσεις, όσο και ως προς την ουσία,… Read More »
Από τις προτάσεις που διατύπωσε προ ημερών ο πρωθυπουργός για την αναθεώρηση του Συντάγματος, αποκαλυπτικότερες για τις βαθύτερες αντιλήψεις του είναι, κατά τη γνώμη μου, αυτές που αναφέρονται στον θεσμό του δημοψηφίσματος. Ο κ. Τσίπρας πρότεινε την καθιέρωση, ούτε λίγο ούτε πολύ, τεσσάρων τύπων δημοψηφίσματος: Πρώτα απ’ όλα, για την κύρωση «οποιασδήποτε συνθήκης μεταβιβάζει κυριαρχικές… Read More »
[αναδημοσίευση από την ΘΠΔΔ 2015, σελ. 649-656] * Η εν λόγω απόφαση της Ολομελείας του ΣτΕ, αν και δεν πρωτοτύπησε στο διατακτικό της και εν πολλοίς στο σκεπτικό της, σίγουρα χαρακτηρίζεται από μοναδικότητα ως προς το αντικείμενο που εξέτασε, τον τρόπο και κυρίως τον χρόνο διεξαγωγής της δίκης, μόλις εντός δύο ημερών από τον ορισμό… Read More »
Παρεμβάσεις στον τύπο σχετικά με τη νομιμότητα και τη διαρρύθμιση του δημοψηφίσματος της 5ης Ιουλίου 2015 ————————————————————————————————————————————— Κ. Μενουδάκος, επίτιμος πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας, Θεσμικοί προβληματισμοί, Καθημερινή 03.07.2015 [εδώ] Afroditi Marketou, Is the Greek referendum unconstitutional?, http://eurocrisislaw.eui.eu/news/the-greek-referendum-is-it-unconstitutional/ , 03/07/2015 Αντώνης Μανιτάκης, Ομ Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου, Νομική Σχολή ΑΠΘ, Δεν είναι αργά για την αποτροπή ενός διχασμού,… Read More »
H αναθεώρηση της συνταγματικής κατάστρωσης του δημοψηφίσματος και η εισαγωγή της λαϊκής νομοθετικής πρωτοβουλίας μπορούν να συμβάλουν στην αναζωογόνηση της αντιπροσώπευσης, όχι όμως και στην αντικατάστασή της και δεν θα μπορούσαν να άρουν τα εγγενή αλλά και επίκτητα μειονεκτήματά της που πρέπει να αντιμετωπιστούν αυτόνομα. Επιπλέον, πρέπει να σχεδιαστούν με ασφαλιστικές δικλείδες έναντι πιθανών καταχρήσεων… Read More »
Στο πρώτο μέρος της μελέτης, εξετάζεται η ‘αρχιτεκτονική’ των δημοψηφισμάτων με αφορμή τον ‘Κώδικα Βέλτιστης Πρακτικής για τα Δημοψηφίσματα’ της Επιτροπής της Βενετίας του Συμβουλίου της Ευρώπης. Ειδικότερα, οι επιμέρους ρυθμίσεις του διεθνούς σημασίας αυτού κειμένου αναλύονται μέσα από την προοπτική των δυο βασικών δημοκρατικών συνιστωσών, της προστασίας της ισότητας και της αυτονομίας κατά την ενάσκηση των πολιτικών ελευθεριών και της δημοκρατικής συμμετοχής. Στο πλαίσιο του πρώτου αυτού μέρους, τα συμπεράσματα και οι αρχές που απορρέουν από τον ‘Κώδικα’ της Επιτροπής της Βενετίας συνιστούν τη βάση για μια κριτική προσέγγιση των ρυθμίσεων του Ν. 4023/2011 για τη ‘Διεύρυνση της άμεσης και συμμετοχικής δημοκρατίας με τη διενέργεια δημοψηφίσματος’. Στο δεύτερο μέρος, αναλύεται ο θεσμός των δημοψηφισμάτων από μια θεωρητική σκοπιά. Έτσι, καταρχήν τα δημοψηφίσματα εξετάζονται στην ιστορική τους διαδρομή και σε συγκριτικό πλαίσιο, ενώ σε ένα δεύτερο επίπεδο επιχειρείται μια ταξινόμησή τους με άξονα τη δεσμευτικότητα, τη στόχευση και τη θεματολογία τους. Περαιτέρω, υποστηρίζεται η άποψη ότι τα δημοψηφίσματα συνιστούν στην πραγματικότητα θεσμό άμεσης συμμετοχής και όχι άμεσης δημοκρατίας, ενώ τέλος γίνεται μια κριτική ανάλυση της λειτουργίας των δημοψηφισμάτων στη δημοκρατική λήψη αποφάσεων από τη σκοπιά της αυτοκυβέρνησης και της διαβούλευσης. Κεντρικό συμπέρασμα της ανάλυσης που επιχειρείται είναι ότι τα δημοψηφίσματα είναι δυνατόν να αποτελέσουν τη βάση για μια αναζωογόνηση της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, εφόσον λειτουργήσουν σε ένα πλαίσιο διαλόγου, πληροφόρησης, ελέγχου, ανταλλαγής ιδεών, ενεργητικής και ουσιαστικής συμμετοχής των πολιτών στη λήψη των πολιτικών αποφάσεων.
Αναδημοσίευση από το Περιοδικό «Θεωρία και Πράξη Διοικητικού Δικαίου», Ιούνιος 2012, σελ. 465-471
Η σχεδιαζόμενη εισαγωγή με σχέδιο νόμου γενικών κανόνων για τη διεξαγωγή των προβλεπόμενων στο άρθρο 44 παρ. 2 του Συντάγματος δημοψηφισμάτων έχει μικρή προστιθέμενη αξία, ενώ η μόνη καινοφανής ρύθμιση παρουσιάζει και προβλήματα συνταγματικότητας