ΕΔΔΑ, (16/12/2010), υπόθεση Α, Β και C κατά Ιρλανδίας, Νο 25579/05
Το κείμενο που ακολουθεί εξετάζει κριτικά το ζήτημα της προστασίας των αμβλώσεων στο πλαίσιο της Ιρλανδικής έννομης τάξης με αφορμή την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου A, B και C κατά Ιρλανδίας (Νο 25579/05 της 16 Δεκεμβρίου 2010). Η υπόθεση αφορά τρεις γυναίκες (A, B και C), οι οποίες με βάση την ιρλανδική νομοθεσία απαγόρευσης των αμβλώσεων υποχρεώθηκαν να τερματίσουν τις εγκυμοσύνες τους στο Ηνωμένο Βασίλειο. Και οι τρεις περιπτώσεις, παρά τις επιμέρους διαφορές στην ένταση ή στην ποιότητα των πραγματικών περιστατικών, αποδίδουν γλαφυρά την εικόνα μιας έννομης τάξης η οποία απαγορεύει την άμβλωση, με τρόπο ο οποίος επάγει ένα ανυπέρβλητο βάρος (undue burden) στη γυναίκα που εγκυμονεί χωρίς να το επιθυμεί, δημιουργώντας σε βάρος της αδικαιολόγητες, διαπλεκόμενες διακρίσεις (intersectionality), πλήττοντας δηλαδή περισσότερα του ενός ταυτοτικά χαρακτηριστικά της, τόσο το φύλο όσο και την κοινωνική ή οικονομική της θέση. Περαιτέρω, το αυστηρό νομοθετικό πλαίσιο της Ιρλανδικής έννομης τάξης επάγει μια έντονα αποτρεπτική επίδραση (chilling effect) στις υπηρεσίες υγείας, στο προσωπικό τους αλλά και στον κοινωνικό περίγυρο των γυναικών αυτών, έχοντας ως συνέπεια την απομόνωση και το στιγματισμό τους. Απέναντι σε αυτό το πραγματικό και νομικό πλαίσιο, η απόφαση του ΕΔΔΑ επί της υποθέσεως A, B και C παρείχε τη δυνατότητα στο ΕΔΔΑ να τοποθετηθεί στα ουσιαστικά ζητήματα που θέτει η διατήρηση του αυστηρού νομοθετικού πλαισίου για τις αμβλώσεις στην Ιρλανδία, όσον αφορά το σύστημα της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης. Ωστόσο, στην απόφασή του και παρά την ενθαρρυντική σε προγενέστερες περιπτώσεις νομολογία του υπέρ της αναγνώρισης του δικαιώματος στην άμβλωση το ΕΔΔΑ απέφυγε να τοποθετηθεί υπέρ μιας συνολικής προστασίας του δικαιώματος στην άμβλωση στο πλαίσιο της προστασίας του δικαιώματος στην ιδιωτική ζωή κατά το άρθρο 8 ΕΣΔΑ. Από την άποψη αυτή η υπόθεση A, B, C αντιπροσωπεύει σήμερα για το δικαστήριο του Στρασβούργου μια χαμένη ευκαιρία για μια ευρωπαϊκή απόφαση για τις αμβλώσεις αντίστοιχη σε εμβέλεια με την αμερικανική Roe versus Wade. Σε αυτό τον άξονα εξετάζεται το συνταγματικό, νομοθετικό και νομολογιακό πλαίσιο των αμβλώσεων στην Ιρλανδική έννομη τάξη, καθώς και η νομολογία του ΕΔΔΑ σε ζητήματα αμβλώσεων. Τα επιχειρήματα της απόφασης αναλύονται και σε σύγκριση με τη σχετική περί αμβλώσεων αμερικανική νομολογία.
