Tag Archives: δικαίωμα στο θάνατο

Υπάρχει δικαίωμα στο θάνατο;

Ιωάννης Μανωλεδάκης

Ο Ιωάννης Μανωλεδάκης ξεκινά την πραγμάτευση από τον ορισμό της έννοιας του δικαιώματος, το οποίο αποτελεί μία εξουσία την οποία απονέμει η έννομη τάξη σε ένα πρόσωπο προς εξυπηρέτηση κάποιου βιοτικού ή έννομου συμφέροντός του. Μετά από εξέταση του οπλοστασίου του ποινικού δικαίου ο συγγραφέας καταλήγει ότι de lege lata δεν συνάγεται δικαίωμα στο θάνατο, εφόσον η παροχή βοήθειας σε αυτοκτονία τιμωρείται. Στο ίδιο συμπέρασμα καταλήγει και βάσει του Συντάγματος. Το κύριο επιχείρημά του όμως είναι ότι καμιά έννομη τάξη δεν δύναται να αναγνωρίσει ένα δικαίωμα στο θάνατο, καθώς ο θάνατος, δηλαδή η ανυπαρξία του υποκειμένου, και κατά συνέπεια η ανυπαρξία της έννομης τάξης εν τω συνόλω, ούτε αποτελούν ούτε θα μπορούσαν ποτέ να αποτελέσουν «συμφέρον» άξιο προστασίας από την ίδια την έννομη τάξη αφού αυτό θα σήμαινε την αυτοκατάργησή της. Μέσω του ερωτήματος αν υπάρχει δικαίωμα στο θάνατο ο Ιωάννης Μανωλεδάκης αναδεικνύει παράλληλα την αυτονομία της νομικής επιστήμης, έναντι άλλων κοινωνικών επιστημών και καταγράφει τα όριά της.

Περί του «δικαιώματος» στο θάνατο

Γιώργος Ν. Καραβοκύρης

Είναι προφανές ότι η σύλληψη ενός τέτοιου υποκειμενικού δικαιώματος είναι ασύμβατη με το θεμέλιο της έννομης τάξης, τη διαφύλαξη δηλαδή της ανθρώπινης ζωής, αφού υπονοεί την ανά πάσα στιγμή αυτοκατάργησή της8. Ήδη, λοιπόν, ο συγκεκριμένος όρος αποδεικνύεται ατυχής αφού το γενικό του κανονιστικό περιεχόμενο υπονομεύει βάναυσα την ίδια την έννοια του νομικού κανόνα. Είναι από την άλλη σαφές ότι μια φιλελεύθερη έννομη τάξη δεν μπορεί να καταστήσει τη ζωή νομική υποχρέωση, διότι σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο επεμβαίνει ανεπίτρεπτα στην κατεξοχήν μύχια επιλογή του ατόμου και καταργεί τον πυρήνα της προσωπικής του αυτονομίας. Στο κείμενο επιχειρείται η θεμελίωση ενός υποκειμενικού δικαιώματος στην ευθανασία (ενεργητική και παθητική) σε μια συγκεκριμένη πρόσληψη της προσωπικής αυτονομίας, απαλλαγμένη από μεταφυσικές προκείμενες, η οποία στηρίζεται στη μοντέρνα πλασματική διάκριση ανάμεσα στο ατομικό και το κοινωνικό και την αυτεξούσια επιλογή του ατόμου να αποτελεί υποκείμενο δικαίου, να επιλέγει δηλαδή τη συμμετοχή του και την αποχώρησή του από την κοινωνία με τον άλλον, καθώς και στην αρχή της ισότητας των υποκειμένων. Η νομική κατοχύρωση της ευθανασίας προϋποθέτει την ένταξή της στον απρόσβλητο από το δίκαιο χώρο της σχέσης που το υποκείμενο διατηρεί με τον εαυτό του, εκεί που δεν νοείται καμία βλάβη στον άλλο.Αντίθετα, η αρχή της αξίας του ανθρώπου απαγορεύει λογικά την αυτοκαταστροφή του υποκειμένου. Έτσι, το επίκαιρο και δημοφιλές αίτημα του «αξιοπρεπούς» θανάτου αποτελεί είτε μια «contradictio in terminis» είτε μια ανώφελη έως και επικίνδυνη κατασκευή.