Tag Archives: θεμελιώδη δικαιώματα

Η εφαρμογή των δικαιωμάτων του ανθρώπου στην πράξη. Προκλήσεις για το δικαστή, τη δημόσια διοίκηση, τις ανεξάρτητες αρχές, την κοινωνία των πολιτών

Γιώργος Σταυρόπουλος Επίτιμος Αντιπρόεδρος του Σ.τ.Ε. Πρώην Πρόεδρος της Ε.Ε.Δ.Α.

Το κείμενο της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου εντυπωσιάζει για την πυκνότητα των νοημάτων του, αλλά και  την ακρίβεια αποτύπωσης των δικαιωμάτων του ανθρώπου σε παγκόσμιο επίπεδο. Είναι διαρκώς  επίκαιρο, αφού εβδομήντα και πλέον  χρόνια μετά την 10η Δεκεμβρίου 1948, οι διακηρύξεις αυτού του διεθνούς εμβέλειας κειμένου δεν έχουν γίνει πράξη σε μεγάλο τμήμα… Read More »

De la protection des animaux (en droit Grec) : Vers un droit subjectif fondamental?

Néda Kanellopoulou Malouchou, Professeure associée de Droit constitutionnel Université Panteion des Sciences Sociales et Politiques

Παρά την εξέλιξη της νομοθεσίας, που αναγνωρίζει τα ζώα ως έμβιους οργανισμούς με ευαισθησία, ικανά να νοιώσουν τον πόνο και να υποφέρουν, η ελληνική έννομη τάξη, όπως τα περισσότερα δυτικά δίκαια, δεν φτάνει στο σημείο να αναγνωρίσει ρητά στα ζώα υποκειμενικά δικαιώματα, όπως το δικαίωμα στη ζωή, την προσωπική ελευθερία ή την φυσική και ψυχική… Read More »

Τριαντάφυλλος Ζολώτας, Η προστατευτική λειτουργία των ατομικών δικαιωμάτων κατά τη νομολογία του ΕΔΔΑ, Εκδόσεις Σάκκουλα Α.Ε., 2018

Σύντομη περιγραφή Σκοπός της παρούσας μονογραφίας είναι, να εντοπίσει το θεμέλιο της προστατευτικής λειτουργίας των ατομικών δικαιωμάτων που αναγνωρίζει η ΕΣΔΑ, καθώς και τις πηγές και τις μορφές κινδύνου που την ενεργοποιούν. Περιγραφή Τα θεμελιώδη δικαιώματα διασφαλίζουν πρωταρχικά μια σφαίρα ιδιωτικής αυτονομίας, στην οποία απαγορεύονται αυθαίρετες επεμβάσεις του κράτους. Εδώ και αρκετές δεκαετίες γίνεται όμως… Read More »

Η ‘αλλαγή’ και η πολιτική των δικαιωμάτων: οικογένεια, πολιτικός γάμος, αμβλώσεις και εργασία

Χριστίνα Μ. Ακριβοπούλου, Δ.Ν. Δικηγόρος, Ειδική Επιστήμονας ΔΠΘ

H  σύντομη παρουσίαση που ακολουθεί εξετάζει το πλαίσιο της περί δικαιωμάτων πολιτικής που ακολουθήθηκε τη δεκαετία του ’80 καθώς και τις σημασία της για την ανάδειξη του σύγχρονου κοινωνικού ρόλου της γυναίκας,  τον εκσυγχρονισμό της ελληνικής οικογένειας, την ισότητα των φύλων και την προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού. Ειδικότερα, αναλύονται ο ν.  1250/1982 για την… Read More »

Ο δικαστικός έλεγχος των πράξεων του Συμβουλίου Ασφαλείας στο επίκεντρο (ξανά) του Δικαστή της Ένωσης

Χρήστος Α. Μπαξεβάνης, ΔΝ (ΑΠΘ), MA (UK), Ειδικός Επιστήμονας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

Μια συνολική θεώρηση με αφορμή την απόφαση του ΔΕΕ της 18ης Ιουλίου 2013 στις συνεκδικαζόμενες υποθέσεις C-584/10 P, C-593/10 P και C-595/10 P Επιτροπή, Συμβούλιο και Ηνωμένο Βασίλειο κατά Y. A. Kadi – Η μακρά ιστορία των υποθέσεων Kadi έφερε στο προσκήνιο κρίσιμα νομικά ζήτημα, ιδίως σε ότι αφορά την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων και… Read More »

Ο Ευρωπαϊκός Χάρτης και η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην ενωσιακή έννομη τάξη

Λίνα Παπαδοπούλου

Το άρθρο έχει ως αντικείμενο το Χάρτη Θεμελιωδών δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εισαγωγικά τονίζεται η σημασία της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην ενωσιακή έννομη τάξη, η νομολογιακή διαμόρφωση ενός καταλόγου θεμελιωδών δικαιωμάτων από το Δικαστήριο της Ένωσης. Η προσχώρηση των Κοινοτήτων και της Ένωσης στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έχει κατά καιρούς προταθεί και συζητηθεί ως η πλέον ενδεδειγμένη λύση ενώ η απόδοση δεσμευτικής ισχύος στον ad hoc συντεταγμένο Χάρτη της Νίκαιας αποτελεί μια πειστική εναλλακτική λύση. Οι τρεις αυτές εκδοχές, η νομολογιακή αναγνώριση δικαιωμάτων, η προσχώρηση στην ΕΣΔΑ και η απόδοση δεσμευτικής ισχύος στο Χάρτη, αναλύονται και αξιολογούνται διεξοδικά στο πρώτο μέρος του άρθρου.Στο δεύτερο μέρος εξετάζεται η πολιτική εντολή της Κολωνίας που οδήγησε στη σύνταξη του Χάρτη της Νίκαιας, η διαδικασία και το όργανο που την έφερε σε πέρας, τα επίμαχα ζητήματα που αναδείχθηκαν κατά τις συζητήσεις και οι λύσεις που επιτεύχθηκαν, οι πηγές έμνευσης και συνοπτικά το περιεχόμενο των συμπεριληφθέντων δικαιωμάτων, η επίδραση που ο Χάρτης παρά τη διακηρυκτική ισχύ του αναμένεται να αναπτύξει και το πεδίο εφαρμογής του. Αναλυτικότερα τονίζεται η πρωτοτυπία και η αυξημένη νομιμοποίηση της Συνέλευσης που ανέλαβε τη σύνταξη του Χάρτη, λόγω της αντιπροσωπευτικής σύνθεσής της με τη συμπερίληψη εθνικών βουλευτών, ευρωβουλευτών και αντιπροσώπων των αρχηγών κρατών. Ο ανοιχτός χαρακτήρας της διαδικασίας καθώς και η δημιουργία ιστοσελίδας του Συμβουλίου αφιερωμένης στο Χάρτη, όπου δημοσιεύονταν όλα τα έγγραφα σχετικά μ’αυτόν, επέτρεπαν όχι μόνον στα μέλη της Συνέλευσης αλλά και σε εξωτερικούς παρατηρητές να παρακολουθήσουν στενά τη διαδικασία. (αναδημοσίευση από το ΤοΣ 2001, σελ.1267-1326)

Η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων ύστερα από τη θέση σε ισχύ της Συνθήκης της Λισσαβόνας

Βασίλης Χατζόπουλος Αν. Καθηγητής στο ΔΠΘ, Επισκ. Καθηγητής στο Κολλέγιο της Ευρώπης, Μπρυζ, Επί τιμή Λέκτορας στο Πανεπιστήμιο του Νόττιγχαμ, Δικηγόρος Αθηνών

Ύστερα από περιπέτειες μιας δεκαετίας, ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ (ο Χάρτης) κατέστη εν τέλει υποχρεωτικός με τη θέση σε ισχύ της Συνθήκης της Λισσαβόνας, με ισχύ από το 2009. Τίθεται το ερώτημα τι σηματοδοτεί η αίσια αυτή κατάληξη του Χάρτη για την προάσπιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Με άλλα λόγια, δεδομένου ότι α) ο… Read More »

Το Ευρωπαϊκό συλλογικό εργατικό δίκαιο στη μετά Viking και Laval εποχή – Θεσμικές και νομολογιακές εξελίξεις

Κωνσταντίνος Δ. Βουλγαράκης, Δικηγόρος, ΜΔΕ Αστικού, Αστικού Δικονομικού και Εργατικού Δικαίου

Η συμβατότητα των τεσσάρων οικονομικών ελευθεριών με τα θεμελιώδη δικαιώματα αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα θέματα για τον προσδιορισμό της ταυτότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ιδιαίτερα αποφασιστικό ρόλο για τον προσδιορισμό αυτής της σχέσης διαδραμάτισε πρόσφατα το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο με αφορμή τη γνωστή πλέον νομολογία Viking/Laval, κατέληξε μάλλον σε μια υποταγή των θεμελιωδών κοινωνικών δικαιωμάτων, και συγκεκριμένα των συνδικαλιστικών δικαιωμάτων, στις οικονομικές ελευθερίες. Δεδομένου ότι τα βασικότερα ζητήματα που σχετίζονται με τη νομολογία Viking/Laval καθαυτή έχουν αποτελέσει αντικείμενο εκτενούς ανάλυσης στην υπάρχουσα βιβλιογραφία, σκοπός της μελέτης είναι η παρουσίαση των εξελίξεων του ευρωπαϊκού συλλογικού εργατικού δικαίου μετά την έκδοση των παραπάνω αποφάσεων. Αναλύονται έτσι οι εξελίξεις σε θεσμικό επίπεδο μετά τη θέση σε ισχύ της Συνθήκης της Λισαβόνας. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην επιρροή που ενδεχομένως να έχει στην εξέλιξη του ευρωπαϊκού συλλογικού εργατικού δικαίου ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επίσης αναλύεται η Πρόταση Κανονισμού Monti II, με τον οποίο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επεδίωξε να συμφιλιώσει τις θεμελιώδεις οικονομικές ελευθερίες με τα συνδικαλιστικά δικαιώματα. Στη συνέχεια, παρουσιάζονται οι σχετικές εξελίξεις σε νομολογιακό επίπεδο, οι οποίες προέρχονται τόσο από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Η νομολογία του τελευταίου θα αποτελέσει άλλωστε χρήσιμο εργαλείο για την μελλοντική ερμηνεία του ενωσιακού δικαίου, ενόψει της επικείμενης προσχώρησης της Ένωσης στην ΕΣΔΑ, αλλά και ενόψει των σχετικών παραπομπών του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ στην ΕΣΔΑ.

To Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων

του καθηγητή Βασίλειου Σκουρή Προέδρου Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Αντικείμενο της αντιφώνησης είναι εξέταση της δεσμευτικής ισχύος του Χάρτη των Θεμελιωδών δικαιωμάτων της ΕΕ με την αναγωγή του σε κείμενο του πρωτογενούς δικαίου. Το πεδίο της ισχύος του καθώς και η σχέση του με την ΕΣΔΑ.Διάκριση των δικαιωμάτων από τι αρχές. Η αρμονική ανάπτυξη της ευρωπαϊκής έννομης τάξης επιτάσσει την εξασφάλιση της συνοχής κατά την ταυτόχρονη εφαρμογή του Χάρτη και των άλλων πηγών προστασίας θεμελιωδών δικαιωμάτων, όπως η ΕΣΔΑ και οι κοινές συνταγματικές παραδόσεις των κρατών μελών.

Δημοκρατικό κράτος δικαίου, δυσχερή οικονομικά δεδομένα και συνταγματική ρήτρα «χρεοφρένου»

Βασίλης Γ. Τζέμος, Διδάκτωρ Δημοσίου και Ευρωπαϊκού Δικαίου (Freiburg), Δικηγόρος, Ειδικός Επιστήμονας Συνηγόρου του Πολίτη

Η τήρηση της νομιμότητας δεν μπορεί να παρακάμπτεται από την εκτελεστική εξουσία με το πρόσχημα των δυσχερών δημοσιονομικών δεδομένων. Η πραγματική προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων δυστυχώς επηρεάζεται από άσχημες οικονομικές συγκυρίες και κρατικά δημοσιονομικά προβλήματα. Η αναπότρεπτη μετατόπιση της φυσιογνωμίας και της σημασίας του «οικονομικού Συντάγματος» πρέπει να διαμορφώνεται με τέτοιο τρόπο που να τηρεί τις προδιαγραφές των θεμελιωδών αρχών του πολιτεύματος. Η νομικοποίηση του «χρεοφρένου» δεν είναι ασυζητητί απορριπτέα αλλά ενδελεχώς εξεταστέα προοπτική. Υπό την αίρεση όμως του μη περιορισμού του δημοκρατικού, του κοινωνικού και του δικαιοκρατικού status quo ενός δεδομένου κράτους. Καταρχάς απορριπτέα είναι αντίθετα για οικονομικούς και νομικούς λόγους η συνταγματοποίηση του «χρεοφρένου» στην Ελλάδα. Παράλληλα στην «πολιτειολογική» επιχειρηματολογία η συνταγματική πρόβλεψη «χρεοφρένου» μπορεί να μην είναι σύμφωνη με συγκεκριμένους μη αναθεωρήσιμους συνταγματικούς κανόνες αυστηρών κρατικών Συνταγμάτων.

Η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων σε ενωσιακό επίπεδο και ο Χάρτης: Η προδρομική σκέψη και η συμβολή του Γιώργου Παπαδημητρίου

Λίνα Παπαδοπούλου, Επ. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου Α.Π.Θ.

Στο κείμενο παρουσιάζεται και αναλύεται η σκέψη του Γιώργου Παπαδημητρίου πάνω στο ζήτημα του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο οποίος κατά τον καθ. Παπαδημητρίου αποτέλεσε ένα βήμα θεσμικής ωρίμανσης της ΕΕ και σημαντική εξέλιξη στην πορεία συνταγματοποίησης της τελευταίας. Ειδικότερα, εξετάζονται πέντε διαφορετικές πτυχές του Χάρτη: πρώτον, η διαδικασία και το όργανο σύνταξής του, δηλ. η Συνέλευση, δεύτερον, το ζήτημα της νομικής ισχύος και δεσμευτικότητάς του σε συνδυασμό με την κανονιστική του λειτουργία, τρίτον, το πεδίο εφαρμογής του, και, τέλος, η συμπερίληψη κοινωνικών δικαιωμάτων. Επιλογικά, η ανάλυση εστιάζει στη σχέση του Χάρτη με την ΕΣΔΑ και τη γενικότερη θέαση που ο Γιώργος Παπαδημητρίου υιοθετούσε σχετικά με την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων σε μια εποχή πολυεπίπεδου συνταγματισμού και συνάρθρωσης των εννόμων τάξεων