Κυκλοφόρησε το τεύχος του περιοδικού ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ, τεύχος 1-2/2020, διπλό τεύχος – αφιέρωμα “Θρησκεία, Εκκλησία και Σύνταγμα” με πρόλογο της ΑΕ Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου (επιμ. Λίνα Παπαδοπούλου) Περιεχόμενα Μπορείτε να παραγγείλετε ΕΔΩ
Η Αρχή κατόπιν καταγγελίας έκρινε ότι α) για την απαλλαγή από την υποχρέωση παρακολούθησης του μαθήματος των Θρησκευτικών αρκεί η δήλωση ότι λόγοι συνείδησης δεν επιτρέπουν τη συμμετοχή του μαθητή στο μάθημα των Θρησκευτικών και β) η αναγραφή του χαρακτηρισμού της διαγωγής στους τίτλους και τα πιστοποιητικά σπουδών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης δεν είναι νόμιμη διότι… Read More »
Ι. Το βασικό χαρακτηριστικό της ενσκήψασας πανδημίας είναι η ραγδαία εξάπλωσή της λόγω της υψηλής μεταδοτικότητάς της. Η υγειονομική κρίση κατέστη παγκόσμια εντός χρονικού διαστήματος που υπερβαίνει ζοφερά τις παραστάσεις μας για τις ταχύτητες μετάδοσης στο πεδίο της φυσικής ζωής, στο οποίο εθεωρείτο ότι εκ των πραγμάτων υστερεί η δυναμική σε σύγκριση με το ψηφιακό… Read More »
Η παρούσα μελέτη επιδιώκει να αναδείξει τη διαχρονική αξία της σκέψης του Αριστόβουλου Μάνεση στον διάλογο περί προστασίας των ατομικών δικαιωμάτων. Ορισμένες κεντρικές ιδέες στο έργο του Μάνεση, όπως η υποχρέωση του κράτους να προστατεύει θετικά τα ατομικά δικαιώματα, τα θεσμικά στοιχεία και ο πολιτικός χαρακτήρας συγκεκριμένων δικαιωμάτων, η σχετικότητα της προστασίας των ατομικών δικαιωμάτων, η πολυφωνία στην εκπαίδευση, οι διδασκόμενοι ως αυτοτελείς φορείς της εκπαιδευτικής ελευθερίας και το αίτημα σεβασμού της θρησκευτικής συνείδησης στην εκπαιδευτική διαδικασία, είναι επίκαιρες όσο ποτέ. Ο Αριστόβουλος Μάνεσης, υιοθετώντας έναν νομικό θετικισμό εμπλουτισμένο με κοινωνιολογικό στοχασμό, προτάσσοντας τον διαρκή αναπροσδιορισμό των ατομικών δικαιωμάτων και υποστηρίζοντας ότι η «πολιτική ελευθερία» προϋποθέτει τη σύνθεση ελευθερίας και ισότητας, επιτυγχάνει να τροφοδοτεί, με τη σκέψη του, τα σύγχρονα ρεύματα της θεωρίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου.
Στη συζήτηση για την αναθεώρηση του Συντάγματος οι προτάσεις μπορούν, grosso modo, να υπαχθούν σε δύο μεγάλες κατηγορίες: Από τη μία, σε αυτές που αποσκοπούν στην αντιμετώπιση υπαρκτών πολιτειακών προβλημάτων και, από την άλλη, σε αυτές που έχουν περισσότερο θεωρητικό και συμβολικό περιεχόμενο. Η πρόταση για την κατοχύρωση της θρησκευτικής ουδετερότητας του Κράτους ανήκει στη… Read More »
Όταν πρωτοδιάβασα ορισμένα αποσπάσματα της απόφασης 660/2018 το πρώτο πράγμα που σκέφθηκα, 25 χρόνια μετά την μονογραφία μου περί θρησκευτικής εκπαίδευσης («Θρησκεία και Εκπαίδευση κατά το Σύνταγμα και την ΕΣΔΑ. Από τον κατηχητισμό στην πολυφωνία», εκδ. Σάκκουλας, Αθήνα 1993/1998), ήταν ότι έγινε λάθος και ότι διάβαζα ένα μαχητικό κείμενο της Εκκλησίας ή της Πανελλήνιας Ένωσης… Read More »
Το Συμβούλιο της Επικρατείας, σε 17μελή του Ολομέλεια (με μειοψηφία πέντε μελών), έκρινε ως αντισυνταγματική την απόφαση του Υπουργού Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων (ΦΕΚ Β΄ 2920/13.9.2016) με την οποία ορίζονται τα σχετικά με τη διδασκαλία των θρησκευτικών σε τάξεις του Δημοτικού και του Γυμνασίου. Σύμφωνα με την πλειοψηφήσασα άποψη η προσβαλλόμενη απόφαση έρχεται σε αντίθεση… Read More »
Εισαγωγή Στον ευρωπαϊκό χώρο, οι σχέσεις κράτους και εκκλησίας αποτυπώθηκαν στα συνταγματικά κείμενα του 19ου και 20ου αιώνα με διαφορετικό τρόπο.[1] Αντίστοιχη πορεία ακολούθησαν και οι ρυθμίσεις περί θρησκευτικής ελευθερίας που έχουν ως βασική αναφορά τις απόψεις του J.Locke περί θρησκευτικής ανεκτικότητας και ανεξιθρησκείας[2] που διατυπώθηκαν ως απάντηση στις μεγάλες θρησκευτικές συγκρούσεις μεταξύ… Read More »
(μία συνδρομή για την ημερίδα για την ΕΣΔΑ στις 24.2.2015 στην Σχολή Δικαστών στην Θεσσαλονίκη) Όταν μου ανακοίνωσε ο κ. Πικραμμένος ότι θα γίνει αυτή η ημερίδα για την ΕΣΔΑ και με παρακάλεσε να κάνω μια εισήγηση, βρισκούμουν σε καθεστώς συγκλονισμού, που μου είχε προκληθεί από τα τραγικά περιστατικά και τις … Read More »
Η πρόσφατη απόφαση του Conseil Constitutionnel για την απαγόρευση της απόκρυψης του προσώπου στον δημόσιο χώρο υπονοεί μια σύμφωνη με το νόμο αντίληψη του προσώπου και υπηρετεί μια νέα εκδοχή της δημόσιας τάξης. Παράλληλα, παραπέμπει στις βασικές αρχές του γαλλικού νομοκεντρισμού.
Η ανάρτηση θρησκευτικού συμβόλου σε σχολική τάξη δεν προσβάλλει τη θρησκευτική ελευθερία και το δικαίωμα θρησκευτικής εκπαίδευσης (ανατρέπεται η προηγούμενη απόφαση του Τμήματος στην ίδια υπόθεση)
Σκοπός της μελέτης είναι να περιγράψει το ιστορικό, θεωρητικό και νομικό πλαίσιο, ενόψει αφενός του φιλελεύθερου, κοσμικού και δημοκρατικού χαρακτήρα του Συντάγματος και αφετέρου των δικαιωμάτων γονέων και μαθητών, για τη διαμόρφωση του περιεχομένου του μαθήματος των θρησκευτικών. Βασική αφορμή έδωσε η πρόταση του Υπουργείου Παιδείας να γίνει προαιρετικό το μάθημα σε ορισμένες τάξεις, καθώς και οι έντονες αντιδράσεις της Εκκλησίας. Παρόμοια ζητήματα θρησκευτικών συμβόλων στα δημόσια σχολεία τίθεται συνεχώς στο Ευρωπαϊκό χώρο (μουσουλμανική μαντίλα, σύμβολο του εσταυρωμένου σε σχολικές αίθουσες).
Το ισχύον σύστημα προηγουμένης διοικητικής αδείας για την ανέγερση και λειτουργία ναού ή την εγκατάσταση και λειτουργία ευκτηρίου οίκου αντιβαίνει στο άρθρο 13 παρ. 2 Συντ., διότι είναι ασυμβίβαστο προς την συνταγματική επιταγή της ανεμπόδιστης ασκήσεως λατρείας, πολύ δε περισσότερο που η χορήγηση της εν λόγω διοικητικής αδείας συναρτάται προς την εκ εκτίμηση, με βάση τα δεδομένα της συγκεκριμένης περιπτώσεως, της υπάρξεως πραγματικής ανάγκης προς λειτουργία ναού ή ευκτηρίου οίκου για την άσκηση λατρείας εκ μέρους των ανηκόντων στην τοπική θρησκευτική κοινότητα που υπέβαλαν τη σχετική αίτηση (μειοψ.). Αντίθετη νομολογία του Αρείου Πάγου (ΑΠ 20/2001). Το ζήτημα παραπέμπεται στην Ολομέλεια κατ’ άρθρο 100 παρ. 5 Συντ.
Η συγκεκριμένη ενδυματολογική επιλογή δεν αποτελεί προϊόν αυτονομίας, αλλά της καταπίεσης που οι γυναίκες -ασύγκριτα διεισδυτικότερα από τους άνδρες- υφίστανται από τη θρησκευτική κοινότητα στην οποία ανήκουν.
Στο άρθρο αυτό εξετάζεται καταρχήν το ουσιαστικό ερώτημα της (μη) νομιμότητας της αναγραφής του θρησκεύματος στα δελτία ταυτότητας, υπό το φως τόσο του τυπικού (Συντάγματος), όσο και του ουσιαστικού (διεθνών συμβάσεων, κοινοτικού δικαίου, νόμων) συνταγματικού δικαίου. Τα διαδικαστικά ζητήματα αφορούν τον τρόπο με τον οποίο τέθηκε στη συγκεκριμένη συγκυρία και, προς το παρόν, διευθετήθηκε (;)… Read More »