Κατά τον Αριστόβουλο Μάνεση η πολιτική δημοκρατία δεν μπορεί να επιβιώσει παρά μόνον εάν προωθηθεί σε κοινωνική δημοκρατία. Στην κοινωνική δημοκρατία παύει όχι μόνο η πολιτική αλλά και η οικονομικοκοινωνική κυριαρχία των λίγων έναντι των πολλών και ο λαός καθίσταται ουσιαστικά κυρίαρχος. Η δε κοινωνική δημοκρατία, διευκρινίζει «δεν έρχεται καταλύσαι, αλλά πληρώσαι» την πολιτική δημοκρατία: δεν αποτελεί δηλαδή άρνηση, αλλά διαλεκτική «υπέρβαση» του διλήμματος «ελευθερία ή ισότητα» και εν τέλει σύνθεση των δύο αυτών αξιών. Η παρούσα μελέτη αποσκοπεί στη σταχυολόγηση και ανάλυση των κυριότερων θέσεων του Μάνεση για τα κοινωνικά δικαιώματα και την κοινωνική δημοκρατία, με απώτερο στόχο την εξέταση των σημερινών προκλήσεων που αντιμετωπίζουν τα κοινωνικά δικαιώματα υπό την οπτική της σκέψης του κορυφαίου αυτού συνταγματολόγου.

Η παρούσα μελέτη επιδιώκει να αναδείξει τη διαχρονική αξία της σκέψης του Αριστόβουλου Μάνεση στον διάλογο περί προστασίας των ατομικών δικαιωμάτων. Ορισμένες κεντρικές ιδέες στο έργο του Μάνεση, όπως η υποχρέωση του κράτους να προστατεύει θετικά τα ατομικά δικαιώματα, τα θεσμικά στοιχεία και ο πολιτικός χαρακτήρας συγκεκριμένων δικαιωμάτων, η σχετικότητα της προστασίας των ατομικών δικαιωμάτων, η πολυφωνία στην εκπαίδευση, οι διδασκόμενοι ως αυτοτελείς φορείς της εκπαιδευτικής ελευθερίας και το αίτημα σεβασμού της θρησκευτικής συνείδησης στην εκπαιδευτική διαδικασία, είναι επίκαιρες όσο ποτέ. Ο Αριστόβουλος Μάνεσης, υιοθετώντας έναν νομικό θετικισμό εμπλουτισμένο με κοινωνιολογικό στοχασμό, προτάσσοντας τον διαρκή αναπροσδιορισμό των ατομικών δικαιωμάτων και υποστηρίζοντας ότι η «πολιτική ελευθερία» προϋποθέτει τη σύνθεση ελευθερίας και ισότητας, επιτυγχάνει να τροφοδοτεί, με τη σκέψη του, τα σύγχρονα ρεύματα της θεωρίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου.