Σε περιόδους κρίσης τείνει να μειώνεται η ένταση του δικαστικού ελέγχου της συνταγματικότητας των μέτρων που λαμβάνει η πολιτική εξουσία. Αυτό δεν σημαίνει απαραιτήτως ότι το Σύνταγμα χάνει τη σημασία του για τις υιοθετούμενες δημόσιες πολιτικές. Σημαίνει όμως ότι η τήρηση του Συντάγματος δεν διασφαλίζεται τόσο στις δικαστικές αίθουσες όσο μάλλον στο πεδίο της πολιτικής. Το Μνημόνιο θέτει μείζονα συνταγματικά ζητήματα, που δεν μπορούν όλα να τεθούν σε δικαστική κρίση ως ζητήματα (αντι)συνταγματικότητας. Με την απόφαση ΣτΕ (Ολ.) 668/2012 απορρίφθηκαν με ευρεία πλειοψηφία, αλλά και με αξιοπρόσεκτες μειοψηφίες, οι αιτήσεις ακυρώσεως στη λεγόμενη ‘δίκη του Μνημονίου’. Η απόφαση αφήνει να διαφανούν ενδιαφέρουσες τάσεις του δικαστικού ελέγχου (έλεγχος της αιτιολόγησης και των συνεπειών των νομοθετικών επιλογών), ωστόσο τα σημαντικότερα συνταγματικά ζητήματα παραμένουν ανοικτά ως πολιτικά ζητήματα.

Στη μελέτη του αυτή ο καθηγητής Μανιτάκης προβαίνει με αφορμή μια εκ νέου ανάγνωση του βιβλίου του Τσουκαλά, τα «Είδωλα Πολιτισμού», σε αξιολόγηση της σημαντικής θεωρητικής συμβολής του συγγραφέα στην ανάλυση του φιλελεύθερου κράτους δικαίου και του κοινωνικού κράτους. Διαπιστώνει την επικέντρωση του έργου του αλλά και των έργων των μαρξιστών αναλυτών γενικότερα, με προεξάρχον παράδειγμα τον Πουλαντζά, στη μελέτη κυρίως του κράτους και στην παραμέληση ή υποτίμηση της σημασίας και αξίας της Δημοκρατίας. Καταλήγει τονίζοντας την ανάγκη λογικής και θεσμικής διάκρισης της Δημοκρατίας από το Κράτος ενόψει της παγκοσμιοποίησης.