ΕΔΔΑ, Προσφυγές Νο 29381/09 και 32684/09, Υπόθεση Βαλλιανάτος και άλλοι κατά Ελλάδας, απόφαση της 7ης Νοεμβρίου 2013
Ο αποκλεισμός ομόφυλων ζευγαριών από το σύμφωνο συμβίωσης ως διακριτική μεταχείριση λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού
Η μη νομοθετική ρύθμιση των ομόφυλων σχέσεων στο σύμφωνο συμβίωσης συνιστά δυσμενή διάκριση λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού και συνιστά παραβίαση των άρθρων 8 και 14 ΕΣΔΑ
Η απόφαση Βαλλιανάτος κ.ά. κατά Ελλάδας του ΕΔΔΑ απασχόλησε τη νομική επικαιρότητα στη χώρα μας και προκάλεσε εκτεταμένη συζήτηση. Το παρόν σχόλιο έχει αφετηρία την απόφαση αυτή, προκειμένου να εξετάσει συνοπτικά τη διεθνή προστασία των δικαιωμάτων των λεσβιών, ομοφυλόφιλων, αμφιφυλόφιλων, διαφυλικών και διεμφυλικών (ΛΟΑΔΔ) ατόμων, τόσο στο πλαίσιο του ΟΗΕ, όσο και στον ευρωπαϊκό χώρο. Μέσα από μια σύντομη αποτίμηση της νομολογίας του ΔΕΕ και του ΕΔΔΑ, αξιολογεί το Ν.3719/2008 για το σύμφωνο συμβίωσης και αποτιμά τον αντίκτυπο της απόφασης για τα δικαιώματα ΛΟΑΔΔ.
Στην υπόθεση Βαλλιανάτος και άλλοι κατά Ελλάδας, οι έξι αιτούντες είναι ομόφυλα ζευγάρια που συμβιώνουν στην Αθήνα και έχουν αναπτύξει σταθερές σχέσεις. Ο έβδομος αιτών είναι μια μη κερδοσκοπική οργάνωση που έχεις ως σκοπό την ψυχολογική και ηθική υποστήριξη ομοφυλόφιλων και λεσβιών. Οι αιτούντες προσέφυγαν κατά του Ν.3719/2008 που τιτλοφορείται «Μεταρρυθμίσεις για την οικογένεια, το παιδί, την κοινωνία και άλλες διατάξεις» με τον οποίο θεσπίζεται το «σύμφωνο συμβίωσης» για τα ετερόφυλα ζευγάρια. Οι ενάγοντες προέβαλαν το επιχείρημα ότι ο νομοθέτης περιορίζει το σύμφωνο συμβίωσης στα ετερόφυλα ζευγάρια και δεν το επεκτείνει στα ομόφυλα. Αναφέρθηκαν αναλυτικά στη δημόσια διαβούλευση που προηγήθηκε της ψήφισης του νόμου, παραθέτοντας τις θέσεις της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, της Εθνικής Επιτροπής Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ) και του Επιστημονικού Συμβουλίου. Ειδικότερα, επισημαίνεται ότι η ΕΕΔΑ καθώς και άλλοι φορείς είχαν σημειώσει το μεροληπτικό χαρακτήρα των συντακτών του νομοσχεδίου. Ακόμα, προσκόμισαν στοιχεία σύμφωνα με τα οποία, το ελληνικό κράτος είναι το μόνο στον ευρωπαϊκό χώρο, που ρυθμίζει σχέσεις εκτός γάμου και τις περιορίζει στα ετερόφυλα ζευγάρια, ζητώντας από το ΕΔΔΑ να διαγνώσει την ύπαρξη μιας τάσης έννομης ρύθμισης των ομόφυλων σχέσεων.
Οι προσφεύγοντες αιτήθηκαν στο ΕΔΔΑ να αποφανθεί ότι ο Ν.3719/2008 συνιστά διακριτική μεταχείριση λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού και παραβίαση των άρθρων 8 και 14 ΕΣΔΑ. Επίσης, ισχυρίστηκαν παραβίαση του άρθρου 13 ΕΣΔΑ, καθότι δεν υπήρχε κατάλληλο ένδικο βοήθημα στην ελληνική έννομη τάξη για να προσφύγουν κατά της διάκρισης που εισήγαγε ο Ν.3719/2008. Τέλος, επικαλέστηκαν και το άρθρο 41 ΕΣΔΑ για την επιδίκαση δίκαιης ικανοποίησης.
