Αλέξανδρος Κριτσίκης: Η Ιδεολογική φυσιογνωμία της Νέας Δημοκρατίας, όπως καταγράφηκε στις αναθεωρήσεις του Συντάγματος, στη Μεταπολίτευση
Συνοπτική παρουσίαση
Στην παρούσα μεταδιδακτορική έρευνα, η οποία εκπονήθηκε από τον δικηγόρο-ΔΝ Κριτσίκη Αλέξανδρο υπό την επίβλεψη του καθηγητή του Παντείου κ. Καλτσώνη Δημήτρη προσεγγίζεται η φυσιογνωμία του ισχύοντος Συντάγματος, διερευνώνται οι ιστορικές και πολιτικές συνθήκες πριν το Σύνταγμα του 1975, η επίδραση τους στη διαδικασία θέσπισης του, ο ρόλος που αυτό διαδραματίζει στην πολιτική ζωή της χώρας, αναδεικνύεται η πολιτική και οικονομική ιδεολογία, αλλά και το σύστημα της κοινωνικοοικονομικής και πολιτικής οργάνωσης, που καθιέρωσε. Η ανάλυση των επιμέρους διατάξεων του Συντάγματος σε συνδυασμό με τις διατάξεις, που καθιερώνουν τα κοινωνικά δικαιώματα, μας οδηγούν στο συμπέρασμα της καθιέρωσης της ιδεολογίας του κοινωνικού φιλελευθερισμού ως του ισχύοντος μέσω του συνταγματικού κανονιστικού πλαισίου πολιτικού και οικονομικού συστήματος διακυβέρνησης της χώρας μας. Για την ανάδειξη, λοιπόν, της κυρίαρχης ιδεολογίας του Συντάγματος επιχειρείται μια αναλυτική οριοθέτηση των θεμελιωδών εννοιών του φιλελευθερισμού, του κοινωνικού φιλελευθερισμού και του νεοφιλελευθερισμού με ιστορικές αναδρομές και εκτενείς αναφορές στο σύγχρονο διεθνές, αλλά και εγχώριο κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον, ενώ εξετάζεται η θεμελίωση και καθιέρωση του φιλελευθερισμού στην Ελλάδα.
Σκοπός, βέβαια, αυτής της εργασίας είναι όχι, αποκλειστικά, μόνο η μελέτη των βασικών χαρακτηριστικών γνωρισμάτων του Συντάγματος του 1975 και των συνταγματικών αναθεωρήσεων του, που συνιστά, βέβαια, θεσμικό ζήτημα, αλλά σε συνάρτηση με το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας (ΝΔ) και τη θέση της ως θεσμικού φορέα της Μεταπολίτευσης. Η παρούσα ερευνά την αλληλεπίδραση μεταξύ των συνταγματικών θεσμών και της πολιτικής δύναμης της ΝΔ στη Μεταπολίτευση με σκοπό την ανάδειξη της ευρύτερης ιδεολογικής και πολιτικής της κατεύθυνσης. Καταβάλλεται, ιδίως, προσπάθεια στην παρούσα μελέτη να διερευνηθούν οι ιστορικές, οικονομικές και πολιτικές συνθήκες, που επίδρασαν στη διαμόρφωση της πολιτικής φυσιογνωμίας και ιδεολογικής ταυτότητας του κόμματος της Νέας Δημοκρατίας στη Μεταπολίτευση, όπως αυτή εκφράσθηκε από την κυρίαρχη κάθε φορά ηγετική ομάδα. Προσεγγίζεται, δηλαδή, η υφιστάμενη διαλεκτική σχέση της Νέας Δημοκρατίας με τον θεμελιώδη καταστατικό χάρτη της χώρας, δηλ. το Σύνταγμα με απώτερο σκοπό την εξακρίβωση της ιδεολογικής ταυτότητας και εξέλιξης του κόμματος μέσα από την ερμηνεία των πολιτικών θέσεων του, που αποτυπώθηκαν κατά τη διαδικασία θέσπισης και αναθεώρησης του Συντάγματος καθόλου τη διάρκεια της Μεταπολίτευσης. Εξετάζονται, εν ολίγοις, οι πολιτικοκοινωνικοί εκείνοι συσχετισμοί, που επίδρασαν στην ιδεολογική ταυτότητα και πολιτική φυσιογνωμία της ΝΔ από την ίδρυση της έως σήμερα, αναφορικά με τις προτάσεις, που κατέθεσε επί της κοινοβουλευτικής διαδικασίας, τόσο κατά τη διαδικασία ψήφισης του Συντάγματος το 1975, όσο και στις μετέπειτα Αναθεωρήσεις του στη Μεταπολίτευση. Στο δια ταύτα επιχειρείται συνολικά μια ερμηνευτική κριτική θεώρηση αυτών με ζητούμενο την προσέγγιση της ιδεολογικής ταυτότητας της Νέας Δημοκρατίας, όπως αποτυπώθηκε εκείνη κατά τη διάρκεια των κοινοβουλευτικών διαδικασιών και την τυχόν ενδεχόμενη απόκλιση από τις ιδεολογικές αρχές της πολιτικής της αφετηρίας.
Περαιτέρω, επιχειρείται στην παρούσα εργασία μια απόπειρα διερεύνησης των προκλήσεων, που αντιμετωπίζει το Σύνταγμα σήμερα, αναφορικά με την νεοφιλελεύθερη κατεύθυνση της οικονομίας και της διαφαινόμενης κρίσης του καπιταλιστικού συστήματος σε σύγκριση πάντα με την πολιτική διαδρομή του κόμματος της Νέας Δημοκρατίας στο ιστορικό και πολιτικό περιβάλλον της Μεταπολίτευσης. Αφού εξετάζονται οι ραγδαίες αλλαγές στο κοινωνικό και οικονομικό γίγνεσθαι μέσα σε μια βαθύτατη ομολογουμένως κρίση, διερευνάται στη συνέχεια αν και σε ποιο βαθμό έχει καταστρατηγηθεί το ισχύον Σύνταγμα σήμερα στην εποχή των Μνημονίων και επιχειρείται η ανίχνευση του ρόλου της ΝΔ ως κοινοβουλευτικού κόμματος εξουσίας καθόλου την διάρκεια της Μεταπολίτευσης στην νέα διαμορφωθείσα τάξη πραγμάτων. Προς τούτο μέσα από ενδελεχή διερεύνηση των ιστορικών και πολιτικών συνθηκών και επισκόπηση της θεωρίας, αλλά και της νομολογίας προκύπτουν χρήσιμα συμπεράσματα αναφορικά με την ερμηνεία και εφαρμογή του Συντάγματος στην Ελλάδα την εποχή των μνημονίων, ενώ εξάγονται ορισμένες διαπιστώσεις για το εγγύτερο μέλλον.
Παρά τις αρχικές «μεγαλόπνοες» επιδιώξεις κατά την εκπόνηση της παρούσας, να επισημανθεί, πως η συγγραφή αυτής της μελέτης, πέρα από τις όποιες υποκειμενικές αδυναμίες του γράφοντος, είχε να αντιμετωπίσει ορισμένες δυσκολίες, όπως της έλλειψης σε αρκετά ζητήματα σχετικής βιβλιογραφίας και της μικρής σχετικά χρονικής απόστασης από τα γεγονότα.
Η παρούσα εργασία μπορεί και ευελπιστεί ο συγγραφέας της να φανεί χρήσιμη στο ευρύτερο κοινό, αλλά και στον καθένα που ασχολείται με την μελέτη των πολιτικών κομμάτων και ιδίως σε εκείνον που θέλει να εντρυφήσει στο κόμμα της Νέας Δημοκρατίας και να ερευνήσει την πολιτική του φυσιογνωμία και την ιδεολογική του ταυτότητα. Περαιτέρω, παρέχεται η δυνατότητα στον αναγνώστη της παρούσας να μελετήσει το συνταγματικό πλαίσιο στη χώρα μας, το ρόλο και τη λειτουργία του στη διάρκεια της Μεταπολίτευσης, επιχειρείται εκτενής ανάλυση της καθεστηκυίας λόγω των Μνημονίων τάξης στη χώρα μας, ενώ προκύπτουν κάποιοι βάσιμοι προβληματισμοί προς την κατεύθυνση βελτίωσης της υφιστάμενης κατάστασης. Πρωταρχική, ωστόσο, επιδίωξη του συγγραφέα συνιστά να αποτελέσει η παρούσα μελέτη το εφαλτήριο, που θα συμβάλει παραγωγικά στον σχετικό δημόσιο και επιστημονικό διάλογο. Εναπόκειται σε κάθε περίπτωση στον αναγνώστη της παρούσας να κρίνει το βαθμό, που εκπληρώθηκαν οι αρχικοί στόχοι του, αλλά και να εξακριβώσει τις όποιες τυχόν αδυναμίες μεθοδολογικού ή εμπειρικού χαρακτήρα.
