Πενήντα χρόνια Δημοκρατίας – Μια πρώτη αποτίμηση από τον Όμιλο «Αριστόβουλος Μάνεσης»

Γιώργος Γούλας, Δικηγόρος αρχισυντάκτης του NOMIKI BIBLIOTHIKI Daily

Τι είναι, τελικά, η Μεταπολίτευση και πώς μπορούμε ψύχραιμα να την αποτιμήσουμε; Είναι, άραγε, μια αδιάκοπη επιτυχία σημαντικών επιτευγμάτων ή μήπως ένα αμάλγαμα μεγάλων αντιφάσεων; Ο ιστορικός χρόνος των πέντε δεκαετιών μπορεί εύλογα να μας οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι η Μεταπολίτευση υπήρξε ένα πολιτικό κατόρθωμα, χάρη στο οποίο σήμερα στις συνειδήσεις όλων μας μπορούν να… Read More »

Ίντερσεξ ακτιβισμός και νομική αλλαγή στην Ελλάδα. Άρθρα 17 έως 20 του Νόμου 4958/2022

Νικολέττα Πικραμένου, Δρ Νομικής ΑΠΘ, Ερευνήτρια (senior) – Πανεπιστήμιο Βαρσοβίας, Νομικός – Ελληνική Κοινότητα Ίντερσεξ, Εμπειρογνώμονας για τα ίντερσεξ δικαιώματα– Συμβούλιο της Ευρώπης

Εισαγωγή [1] Τα ίντερσεξ άτομα γεννιούνται με χαρακτηριστικά φύλου που δεν εμπίπτουν στις κανονιστικές νόρμες των «αρσενικών» και «θηλυκών» σωμάτων. Για παράδειγμα, ένα ίντερσεξ παιδί μπορεί να γεννηθεί με ΧΧΥ χρωμόσωμα αντί ΧΧ (θηλυκό) ή ΧΥ (αρσενικό). Σύμφωνα με μία πρόσφατη έρευνα, έως το 2019, 131 εκατομμύρια άνθρωποι είχαν γεννηθεί με ίντερσεξ ποικιλομορφίες (Ghattas 2019,… Read More »

Όψεις της φιλοσοφικής επιρροής του Αρχαίου Ελληνικού Πνεύματος στην διαμόρφωση των θεσμών της Ρωμαϊκής «Res Publica»

Προκόπιος Παυλόπουλος, τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Ακαδημαϊκός, Επίτιμος Καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ

Εισαγωγή*     Η ιστορική έρευνα γενικώς, σε συνδυασμό με την ειδικότερη έκφανσή της στο πεδίο της Ιστορίας του Δικαίου, τεκμηριώνει με σαφήνεια ότι ναι μεν στην Αρχαία Ελλάδα  -και ιδίως στο πλαίσιο των Πόλεων-Κρατών- ο Νόμος ήταν άκρως διαδεδομένος ως μέσο κανονιστικής  ρύθμισης των κοινωνικοοικονομικών σχέσεων, όπως συνάγεται από αρκετά διασωθέντα «σπαράγματα» των Αρχαίων Ελληνικών… Read More »

Όμιλος “Αριστοβουλος Μάνεσης” Επιστημονική Ημερίδα: Πενήντα χρόνια Δημοκρατίας. Μια πρώτη αποτίμηση

ΟΜΙΛΟΣ “ΑΡΙΣΤΟΒΟΥΛΟΣ ΜΑΝΕΣΗΣ”, ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ
ΠΕΝΗΝΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΙΑ ΠΡΩΤΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ
25 Απριλίου 2024, 18.00-21.00, Αίθουσα Τελετών Δ.Σ.Α.
Χαιρετισμός: Δημήτρης Βερβεσός
Εισαγωγή-Προεδρία: Γιώργος Σωτηρέλης
Ομιλητές: Σπύρος Βλαχόπουλος, Κώστας Γιαννακόπουλος, Νέδα Κανελλοπούλου, Κώστας Χρυσόγονος

Οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής ενώπιον του ΕΔΔΑ – με αφορμή την απόφαση επί της υπόθεσης Verein KlimaSeniorinnen Schweiz and Others v. Switzerland

Παναγιώτης Γαλάνης, Δικηγόρος, ΔΝ, Μεταδιδάκτωρ Νομικής ΕΚΠΑ

Οι αρχές της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής στο διεθνές δίκαιο περιβάλλοντος – ιδίως η αρχή της διαγενεακής ισότητας             Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής στο διεθνές δίκαιο στηρίζεται σε ορισμένες βασικές αρχές, που ανιχνεύονται στις διεθνείς συμβάσεις και διακηρύξεις[1]. Η πρώτη θεμελιώδης αρχή που πηγάζει από το γράμμα του άρθρου 3 της Σύμβασης του 1992… Read More »

Το Διεθνές και το Ευρωπαϊκό Δίκαιο για την Κλιματική Κρίση. Μια ιδιαίτερα θετική εξέλιξη της πρόσφατης νομολογίας του ΕΔΔΑ

Προκόπιος Παυλόπουλος, τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Ακαδημαϊκός, Επίτιμος Καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ

Πρόλογος*  Η Επιστημονική Κοινότητα επισήμανε εγκαίρως ότι πολύμορφες και πολυσύνθετες ανθρωπογενείς παρεμβάσεις, κυρίως κατά τον 20ό αιώνα, έχουν προκαλέσει μιαν, επίσης ανθρωπογενούς προέλευσης, ανεξέλεγκτη αποσταθεροποίηση του Κλίματος, σηματοδοτώντας  ταυτοχρόνως την επικίνδυνη μετάβαση από την Κλιματική Αλλαγή στην Κλιματική Κρίση. Συγκεκριμένα, «προφητικά» ο Svante Arrhenius[1] υπολόγισε, περί τα τέλη του 19ου αιώνα, ότι τυχόν διπλασιασμός του διοξειδίου του… Read More »

Ιδιωτικά Α.Ε.Ι.: Μια διευκρίνιση και κάποια ερωτήματα

Ακρίτας Καϊδατζής, Αν. καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου Α.Π.Θ.

Σε πρόσφατο άρθρο του ο καθηγητής Βασίλης Σκουρής προσάπτει όψιμο και επιλεκτικό συνταγματικό πατριωτισμό σε όσους θεωρούν ότι ο νόμος 5094/2024, κατά το μέρος που επιτρέπει την εγκατάσταση και λειτουργία παραρτημάτων αλλοδαπών πανεπιστημίων μέσω της ίδρυσης ‘νομικών προσώπων πανεπιστημιακής εκπαίδευσης’ (ν.π.π.ε), αντίκειται στο άρθρο 16 του Συντάγματος[1]. Με το παρόν σημείωμα δεν σκοπεύω βεβαίως να… Read More »

Ποινική ευθύνη υπουργών: «Τα του Καίσαρος τω Καίσαρι»

Σπύρος Βλαχόπουλος, Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ

Το κύριο χαρακτηριστικό της ρύθμισης του άρθρου 86 του Συντάγματος για την ποινική ευθύνη των υπουργών, είναι ότι αναθέτει την ποινική τους δίωξη στη Βουλή. Βέβαια, το 1880 ο Ιωάννης Αραβαντινός στην πραγματεία του «περί ευθύνης των ηγεμόνων και των υπουργών» υποστήριζε ότι η ανάθεση της ποινικής κατηγορίας στη Βουλή «είναι απλούν και ιστορικώς ευεξήγητον… Read More »

Το δικαίωμα στην οξεία κριτική

Μιχάλης Πικραμένος, Αντιπρόεδρος Συμβουλίου της Επικρατείας, Καθηγητής Νομικής Σχολής ΑΠΘ

Στη σύγχρονη δημοκρατία τα όργανα των πολιτειακών λειτουργιών υπόκεινται στην αρχή της λογοδοσίας σύμφωνα με την οποία υπέχουν ευθύνη για τη συμπεριφορά, τις πράξεις και εν γένει τον τρόπο άσκησης των από το Σύνταγμα προβλεπόμενων καθηκόντων τους. Ειδικά για τους δικαστές ο συνδυασμός δικαστικής ανεξαρτησίας και λογοδοσίας επιβάλλει να δικάζουν τις διαφορές με γνώμονα το… Read More »

Υπεράσπιση του άρθρου 16 του Συντάγματος: Όψιμος και επιλεκτικός συνταγματικός πατριωτισμός

Βασίλης Σκουρής, ομ. Καθηγητής ΑΠΘ, πρώην Πρόεδρος Δικαστηρίου ΕΕ

Ι. Το πρόβλημα [1] Στη συζήτηση για την (αντι)συνταγματικότητα του νόμου 5094/2024 κατά το μέρος που ρυθμίζει την εγκατάσταση και λειτουργία παραρτημάτων αλλοδαπών πανεπιστημίων μέσω μη κρατικών «Νομικών Προσώπων Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης» εξακολουθούν να πυκνώνουν οι φωνές όσων υποστηρίζουν ότι οποιαδήποτε νομοθετική πρωτοβουλία στον τομέα αυτό προϋποθέτει την αναθεώρηση του αυστηρά διατυπωμένου άρθρου 16 του Συντάγματος… Read More »

Η σύσταση και λειτουργία Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων από Κοινωφελή Ιδρύματα

Μιχαήλ Εμμ.Βροντάκης, επίτιμος Αντιπρόεδρος ΣτΕ

Ι.1. Αποτελεί στη δημόσια συζήτηση «σημείον αντιλεγόμενον» το κατά πόσον είναι συμβατή με το Σύνταγμα η σύσταση και λειτουργία Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων από Κοινωφελή Ιδρύματα. Η εν προκειμένω υποστηριζόμενη θέση είναι ότι το Σύνταγμα δεν την αποκλείει a priori, αλλά την εξαρτά εν πρώτοις εκ του κατά πόσον αυτή θα καταστεί νομοθετικώς επιτρεπτή, και περαιτέρω,… Read More »

Το τέλος του κρατικού μονοπωλίου στα ΑΕΙ

Λίνα Παπαδοπούλου, Καθηγήτρια Νομικής Σχολής ΑΠΘ

Δύο βασικές επιστημονικές απόψεις διατυπώθηκαν σχετικά με το αν και κατά πόσο επιτρέπεται η αναγνώριση ων «ακαδημαϊκών» τίτλων των πτυχίων «ιδιωτικών Πανεπιστημίων», καθώς ως επαγγελματικό προσόν οι τίτλοι αυτοί αναγνωρίζονται ήδη, βάσει της ελευθερίας κυκλοφορίας και εγκατάστασης του εργαζομένων εντός της ΕΕ. Σύμφωνα με την πρώτη άποψη, που τεκμηριώθηκε από τους εγνωσμένου και αναμφισβήτητου κύρους… Read More »

Ο συνταγματικός λόγος του Ηλία Ηλιού: από τις προτάσεις «για ένα λαϊκοδημοκρατικό Σύνταγμα» στα Ιουλιανά και τη Μεταπολίτευση

Παναγιώτης Μαντζούφας, καθηγητής Νομικής Σχολής ΑΠΘ, Χαράλαμπος Κουρουνδής, Διδάκτωρ Νομικής ΑΠΘ, ΣΕΠ ΕΑΠ

[1]  Ο Ηλίας Ηλίου υπήρξε αναμφίβολα μια από τις εξέχουσες προσωπικότητες του νομικού και πολιτικού κόσμου της χώρας. Σ’ αυτό το άρθρο δεν έχουμε τη φιλοδοξία να επεκταθούμε σε όλες τις πτυχές της πολύπλευρης συνεισφοράς του στη μεταπολεμική πολιτική σκηνή του τόπου μας[2]. Έχουμε ως στόχο μας να αναδείξουμε τη συμβολή του Ηλιού στη διαμόρφωση… Read More »

Πρόσφατες εξελίξεις της Μεταναστευτικής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Προκόπιος Παυλόπουλος, τέως  Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Ακαδημαϊκός, Επίτιμος Καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ

Πρόλογος * Αποτελεί πια κοινή πεποίθηση ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει χρέος, ιδίως στους, παγκοσμίως, ταραγμένους καιρούς μας ν’ αντιμετωπίσει αποτελεσματικά, συνδυάζοντας αρμονικά πρωτίστως τις κατά την Ιστορία της και τον Πολιτισμό της αρχές του Ανθρωπισμού και της Δικαιοσύνης και την ανάγκη διασφάλισης  των συνόρων της  -και, άρα, των συνόρων των Κρατών-Μελών της-  και το… Read More »

Ενάμισι εκατομμύριο υπογραφές δείχνουν τον δρόμο της συνταγματικής αναθεώρησης

Γιώργος Χ. Σωτηρέλης, καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Α. Το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών είναι αναμφίβολα ένα εξαιρετικά πολυσήμαντο γεγονός. Και αυτό δεν αφορά μόνο την τεράστια συγκίνηση που προκάλεσε, λόγω του τρόπου που συνέβη, των παραλείψεων που το προκάλεσαν και του πρωτοφανούς αριθμού των θυμάτων. Εξ ίσου εντυπωσιακές είναι και οι πολλαπλές   αναταράξεις που προκάλεσε στο πολιτικό επίπεδο και ιδίως στην σημερινή… Read More »