Eισαγωγικά, μια διευκρίνηση:    Το έργο του Αριστοτέλη έχει μια ευρύτερη αναγνώριση ως κοσμοθεωρητική βάση του σύγχρονου πολιτισμού γενικά, επειδή έχει καλύψει με αξιοπιστία, εύρος και αντοχή εξίσου τα μεγάλα θεμέλια της ανθρώπινης σκέψης και δράσης: Τόσο τις Επιστήμες και τη Λογική, όσο και την Ηθική.  Ο τίτλος ωστόσο της ομιλίας μου[1] δεν υπονοεί μια ιεραρχική… Read More »

Πληρωμή του αναδόχου εκπόνησης μελέτης ή εκτέλεσης δημοσίου έργου. Η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας, ανατρέποντας την πάγια νομολογία του αρμόδιου ΣΤ’ Τμήματος έκρινε, με την απόφαση 2494/2013, ότι μετά την σιωπηρή έγκριση του λογαριασμού η Διοίκηση διατηρεί την εξουσία να επανέλθει και να αρνηθεί, «ρητώς ή σιωπηρώς», την πληρωμή του εφ’ όσον είναι μη… Read More »

Προεισαγωγικά. Το ζήτημα της  «εγκατάστασης»   πανεπιστημιακών Σχολών στη χώρα μας από κράτη-μέλη της ΕΕ και τρίτων χωρών, που έχουν υπογράψει τη συμφωνία GATS, (Γενική Συμφωνία για τις συναλλαγές στον τομέα των υπηρεσιών, που περιλαμβάνεται στο παράρτημα της Συμφωνίας για την ίδρυση του Παγκοσμίου Οργανισμού Εμπορίου) έφθασε στα δικαστήρια,  εκδικάστηκε πρόσφατα στο Συμβούλιο της Επικρατείας και … Read More »

Δικτατορία: Η κορύφωση της κρίσης των θεσμών  Ο τρόπος με τον οποίο προσλαμβάνουμε την μεταπολίτευση και η προσπάθεια να την ορίσουμε, νομίζω, προϋποθέτει μια συνοπτική αποτίμηση της δικτατορίας. Συνοψίζω τηλεγραφικά όσα στοιχεία έχουν αποδώσει στο δημόσιο λόγο τα πορίσματα της ιστορικής έρευνας για την δικτατορία:     Η δικτατορία[1] ήταν ένα αυταρχικό, εν πολλοίς προσωποπαγές αλλά… Read More »

Το τελευταίο διάστημα υπήρξαν ορισμένες νομικοπολιτικές εξελίξεις, οι οποίες ξανάφεραν στο προσκήνιο μία υπόθεση που όχι μόνον αποτέλεσε  κόλαφο για την ελληνική Δικαιοσύνη αλλά και τραυμάτισε  ανεπανόρθωτα, ακόμη μία φορά, την αξιοπιστία των θεσμών και την δημόσια εικόνα της χώρας. Πρόκειται για την υπόθεση των ιδιωτικών –και κερδοσκοπικών παρά τα περί του αντιθέτου θρυλούμενα– «Πανεπιστημίων».… Read More »

Επιστροφή στα βασικά: Η δημοκρατία δεν είναι απλώς η επικράτηση της πλειοψηφίας, με βάση την οποία αναδεικνύεται η Κυβέρνηση, δεν είναι δηλαδή μια τυραννία της πλειοψηφίας· είναι και ο έλεγχος των κυβερνόντων, που έχουν λάβει την πλειοψηφία από δικαστήρια, ανεξάρτητες αρχές, τον τύπο, τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, κάθε πολίτη και κάτοικο της χώρας.… Read More »

Διάγραμμα Εισαγωγικά: Το ευρωπαϊκό και εθνικό περίγραμμα της ελληνικής μεταπολιτευτικής δημοκρατίας Ι. Η καθιέρωση του θεσμού της λαϊκής νομοθετικής πρωτοβουλίας Ι.1. Προτάσεις και προθέσεις, από τη μεριά του ελληνικού πολιτικού προσωπικού Ι.2. Η χαμηλή απήχηση του θεσμού της λαϊκής νομοθετικής πρωτοβουλίας στην Ευρώπη ΙΙ. Η πολιτική συναίνεση ως θεσμός συσπείρωσης των πολιτών εντός της δημοκρατίας… Read More »

Η δεύτερη εκλογή του Τραμπ ως προέδρου των ΗΠΑ και τα όσα βιώνει ο κόσμος μετά από αυτήν αποτέλεσαν το αποκορύφωμα μιας μακρόχρονης παρακμιακής πορείας της Δύσης, που έχει δρομολογηθεί εδώ και πολλά χρόνια και ιδίως αφ’ότου απέτυχε πλήρως η προσπάθειά της να εντάξει την πρώην Σοβιετική Ένωση και άλλες περιφερειακές δυνάμεις σε μία νέα… Read More »

Η απόφαση του ΑΕΔ: λάμψεις και σκιές Χαράλαμπος Ανθόπουλος, Καθηγητής Δημοσίου Δικαίου, ΕΑΠ   Η απόφαση του ΑΕΔ για τους «Σπαρτιάτες» έχει θετικά και αρνητικά στοιχεία. Τα θετικά αφορούν την ερμηνεία του άρθρου 29§1 Συντ., τα αρνητικά τον τρόπο εφαρμογής του Κώδικα του ΑΕΔ (ΚΑΕΔ) στη συγκεκριμένη περίπτωση. Στις όμοιες μεταξύ τους αποφάσεις 9/10 του… Read More »

Πρόλογος Κατά την σημερινή κορυφαία εκδήλωση αποτίουμε τον οφειλόμενο φόρο τιμής στον εμβληματικό Ναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη εδώ, στην Ύδρα, την γενέτειρά του αλλά και τον τόπο όπου έχει ταφεί και πορεύεται προς την αιωνιότητα που του αναλογεί. Ο Ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης, όπως πλέον έχει καταστεί κοινή ιστορική συνείδηση, προσέθεσε τις δικές του λαμπρές σελίδες στην… Read More »

Με τις δίδυμες, ιστορικής σημασίας, αποφάσεις 9-10/2025 του Ανώτατου Ειδικού Δικαστηρίου (ΑΕΔ) τρεις βουλευτές του κόμματος «Σπαρτιάτες» εκπίπτουν από τις έδρες τους και αυτές παραμένουν, προς το παρόν, κενές εν αναμονή τυχόν αναπληρωματικών εκλογών. Το Δικαστήριο είναι καταρχάς αξιέπαινο, διότι τόλμησε το αναγκαίο ερμηνευτικό βήμα και αποφάνθηκε επί της ουσίας, παρά τις αντίθετες νομικές φωνές… Read More »

Αποχαιρετιστήριος λόγος που δημοσιεύτηκε στον “Αρμενόπουλο” λίγους μήνες μετά τον θάνατό του, στις 2 Αυγούστου 2000.
Με την συμπλήρωση 25 χρόνων από τότε, ας θυμηθούμε την προσωπικότητα του ανθρώπου που ανέδειξε, όσο λίγοι, την επιστημονική αξία και την πολιτική σημασία του κλάδου του Συνταγματικού Δικαίου, τίμησε υποδειγματικά την ιδιότητα του πανεπιστημιακού δασκάλου, και υπηρέτησε, θεωρητικά και έμπρακτα, με συνέπεια το δημοκρατικό πολίτευμα.
Για την ιστορία και μόνο: την επόμενη χρονιά του θανάτου του ιδρύθηκε από τους μαθητές του ο επιστημονικός ‘Όμιλος Αριστόβουλος Μάνεσης’, που ήταν ιδέα του Δ. Τσάτσου και δέκα χρόνια μετά στήθηκε το site constitutionalism.gr.

Αποτιμώντας το έργο και την «ηρωϊκή και μαρτυρική μοίρα» του Αλέξανδρου Σβώλου ο Αριστόβουλος Μάνεσης έδειξε με οξύ και γλαφυρό τρόπο την δημοκρατική αποστολή των συνταγματολόγων και τις δεσμεύσεις που αυτή επιβάλλει : “Πραγματικά, εἶναι ἠθικὰ ἀπαράδεκτο γιὰ ἕνα ἐπιστήμονα καὶ ἰδίως γιὰ ἕνα συνταγματολόγο νὰ μὴ λέῃ ὑπεύθυνα τὴ γνώμη του, τὴν ἐπιστημονικὴ γνώμη… Read More »

Πρόλογος Αποτελεί γεγονός ιστορικώς αναμφισβήτητο, και μάλιστα με αδιάσειστα τεκμήρια, ότι ο Ελευθέριος Βενιζέλος συνέβαλε, μεταξύ άλλων, καθοριστικώς και στην εμπέδωση του Κράτους Δικαίου στην Ελληνική Έννομη Τάξη ιδίως μέσω των θεσμών τους οποίους θέσπισε το Σύνταγμα του 1911, θέτοντας ταυτοχρόνως τις εν γένει βάσεις της σύγχρονης Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας μας. Η ίδια η ιστορική πραγματικότητα… Read More »

Στο κείμενο αυτό με τον όρο «ηλεκτρονική ψήφος» αναφερόμαστε μόνο στην ηλεκτρονική ψήφο από απόσταση, από το σπίτι ή από άλλο ιδιωτικό χώρο, μέσω του Internet, με χρήση προσωπικού υπολογιστή,  tablet ή smartphone (εν γένει «home vote»), διότι ειδικά αυτή η μορφή ηλεκτρονικής ψήφου παρουσιάζει προβλήματα συνταγματικότητας σε σχέση με τις αρχές της ελευθερίας και… Read More »