Σύμβουλοι Ακεραιότητας στη Δημόσια Διοίκηση: Ενας θεσμός αφημένος στην τύχη του
‘Όταν τον Απρίλιο του 2021 ψηφιζόταν ο νόμος 4795/2021 για το «Σύστημα Εσωτερικού Ελέγχου του Δημόσιου Τομέα» και τον «Σύμβουλο Ακεραιότητας στη δημόσια διοίκηση», πολλοί πίστεψαν ότι έγινε ένα σημαντικό βήμα για τη βελτίωση της εσωτερικής λειτουργίας των δημοσίων υπηρεσιών, καθώς για πρώτη φορά αντιμετωπίζονταν ιδιαίτερα ευαίσθητα θέματα, όπως η σεξουαλική παρενόχληση, ο εργασιακός εκφοβισμός ή η διαφθορά των υπαλλήλων.
Η συνέχεια, ωστόσο, σε καμία περίπτωση δεν φάνηκε να δικαιώνει τις αρχικές υψηλές προσδοκίες για τη συνεισφορά του θεσμού στην αξιακή αναβάθμιση του διοικητικού έργου. Πρώτα απ’ όλα, αρνητικά καταγράφεται η υπέρμετρη καθυστέρηση στις διαδικασίες προκήρυξης, επιλογής, επιμόρφωσης και τελικής τοποθέτησης των πρώτων Συμβούλων Ακεραιότητας. Κατά δεύτερον, ακόμη και μετά την τοποθέτηση των περισσοτέρων από αυτούς στους φορείς υποδοχής η εντύπωση που επικρατεί είναι ότι ο θεσμός έχει αφεθεί στη τύχη του. Έτσι, τις αρχικές διθυραμβικού τύπου ανακοινώσεις διαδέχθηκε η αμήχανη σιωπή, με αποτέλεσμα σήμερα, 4μιση χρόνια μετά τη θεσμοθέτηση των Συμβούλων Ακεραιότητας, να μην υπάρχει καμία αξιόπιστη ενημέρωση ούτε για τις συνθήκες εγκατάστασής τους στις διάφορες υπηρεσίες, ούτε για τον τρόπο αντιμετώπισής τους από τους συναδέλφους τους ή τον βαθμό συνεργασίας τους με την υπαλληλική ιεραρχία και τις πολιτικές ηγεσίες, ούτε βεβαίως, πολύ περισσότερο, για το έργο που παρήγαγαν ή τη συμβολή τους στην καλή λειτουργία των υπηρεσιών. Θα ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρον πχ. να μαθαίναμε εάν ο Σύμβουλος Ακεραιότητας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, ο οποίος είναι κατά νόμο υπεύθυνος (άρθρο 23 παρ.2 του ν. 4795/2021) και για τους εποπτευόμενους φορείς του Υπουργείου, όπως ο ΟΠΕΚΕΠΕ, έγινε ποτέ αποδέκτης κάποιας αναφοράς ή έστω επισήμανσης περί ενδεχόμενης διαφθοράς στη δραστηριότητα των φορέων αυτών.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η Υπουργική Απόφαση για τον αναλυτικό τρόπο δραστηριοποίησης των Συμβούλων Ακεραιότητας εκδόθηκε μόλις τον Απρίλιο 2023 (υπογράφεταιμάλιστα από τον τότε Υπουργό Εσωτερικών και προηγούμενα Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων). Επειδή όμως καμία δραστηριότητα των Συμβούλων αυτών και για κανένα Υπουργείο δεν έχει γίνει γνωστή στο ευρύ κοινό ή στο σώμα των υπαλλήλων, θα ήταν χρήσιμο να γνωρίζουμε το πώς οι ίδιοι οι διορισμένοι Σύμβουλοι αντιλαμβάνονται την εργασία τους: εάν εκτιμούν δηλαδή ότι εκπληρώνονται οι επαγγελματικές προσδοκίες τους ή θεωρούν τους εαυτούς τους ξεχασμένους, χωρίς ουσιαστική υποστήριξη από την ιεραρχία (διοικητική και πολιτική) και σε μεγάλο βαθμό ακυρωμένους από το ίδιο το διοικητικό σύστημα. Ελλείψει στατιστικών στοιχείων ή σχετικών ερωτηματολογίων, το μόνο που μπορεί να αποτυπωθεί είναι η διάχυτη αίσθηση στις τάξεις της δημοσιοϋπαλληλίας για την εγκατάλειψη του θεσμού. Άλλη μια φιλόδοξη ρυθμιστική πρωτοβουλία βυθίζεται στις γνωστές γραφειοκρατικές αδράνειες, ενώ οι πολιτικές ηγεσίες προτιμούν να σφυρίζουν αδιάφορα, αντί να εργαστούν συστηματικά για την εφαρμογή όσων πανηγυρικά εξαγγέλλουν.
