Κλασικός συγγραφέας μπορεί να γίνει κανείς και μόνο με ένα βιβλίο. Ο Τζοβάνι Σαρτόρι, ο οποίος απεβίωσε την Τρίτη 4 Απριλίου 2017, λίγο πριν συμπληρώσει τα 93 του χρόνια, έγραψε τέσσερα μεγάλα βιβλία, με τα οποία αναδείχθηκε σε έναν από τους κορυφαίους σε παγκόσμια κλίμακα πολιτικούς επιστήμονες της εποχής μας, σίγουρα εκείνος που απέκτησε τη μεγαλύτερη φήμη από όλους και επηρέασε περισσότερο από κάθε άλλον τις νεότερες γενιές των πολιτικών επιστημόνων σε όλο τον κόσμο.
Το βιβλίο του «Δημοκρατία και ορισμοί» (1957) αποτελεί 60 χρόνια μετά την πρώτη έκδοσή του υποχρεωτικό σημείο αναφοράς για την κατανόηση της λειτουργίας της πλουραλιστικής δημοκρατίας (μια εκλαϊκευμένη συμπύκνωσή του αποτελεί το «Η δημοκρατία σε 30 μαθήματα, μετάφραση Σ. Τριανταφύλλου, εκδ. Μελάνι, 2015). Δεν είναι τυχαίο ότι το λήμμα «Δημοκρατία» στην International Encyclopedia of the Social Sciences έχει την υπογραφή του (1968).
Αξεπέραστο παραμένει και το βιβλίο του για τη μέθοδο της συγκρότησης των εννοιών στην πολιτική επιστήμη (βλ. Σημασιολογία, έννοιες, συγκριτική μέθοδος, επιμ. Σ. Σεφεριάδη, εκδόσεις Παπαζήση, 2004). Κανείς δεν μπορεί να κάνει ανάλυση των σύγχρονων πολιτικών συστημάτων χωρίς να λάβει υπόψη το «Parties and party systems» (πρώτη έκδοση, 1976), δυστυχώς αμετάφραστο ακόμη στα ελληνικά.
Το τελευταίο κλασικό έργο του Σαρτόρι ήταν η «Συγκριτική συνταγματική μηχανική» (επιμ. Θ. Πελαγίδη, μετάφραση Τ. Πλυτά, εκδόσεις Παπαζήση, 2007), το οποίο, μπορεί, μεταξύ άλλων, να βοηθήσει στην κατανόηση των κατασκευαστικών αστοχιών του ισχύοντος ελληνικού Συντάγματος και στη μη επανάληψή τους (βλ. Ξ. Κοντιάδη, Το ανορθολογικό μας Σύνταγμα, εκδόσεις Παπαζήση, 2015).
Ο Σαρτόρι ήταν ένας τυπικός φλωρεντίνος: αλαζών, σαρκαστικός, χιουμορίστας, είρων, ορθολογικός και αντικληρικαλιστής. Επιπροσθέτως, και αντικομμουνιστής, όσο υπήρχε ο κομμουνισμός. Εγκατέλειψε τη Φλωρεντία το 1976 και έγινε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια στη Νέα Υόρκη, επειδή πίστευε ότι οι κομμουνιστές βρίσκονταν ante portas. Ακόμη και οι μεγάλοι πολιτικοί επιστήμονες κάνουν λάθος πολιτικές εκτιμήσεις.