Category Archives: ΜΕΛΕΤΕΣ – ΑΡΘΡΑ

Συνταγματική αποτίμηση και θεσμικές προεκτάσεις της ομόθυμης καταδίκης της γνωμοδότησης Ντογιάκου

Γιώργος Χ. Σωτηρέλης, καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Α. Η γνωμοδότηση Ντογιάκου αποτελεί αναμφισβήτητα μια από τις πλέον προβληματικές πλευρές της λειτουργίας των θεσμών μας απέναντι στο σκάνδαλο των υποκλοπών. Όχι μόνο διότι πάσχει πολλαπλώς από νομική άποψη αλλά και διότι εντάσσεται  εκ του αποτελέσματος στην προσπάθεια για  συγκάλυψη του σκανδάλου, στην οποία πρωτοστατεί ο φέρων ακέραιη –αλλά μη αναλαβών- την πολιτική ευθύνη… Read More »

Οι αρμοδιότητες της ΑΔΑΕ και το κράτος δικαίου

Του Νίκου Παπασπύρου, αναπλ. Καθηγητή στη Νομική Σχολή (ΕΚΠΑ)

Με τη γνωμοδότηση 1/2023 του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου παρέχεται ερμηνεία διατάξεων του νέου νόμου για την άρση του απορρήτου των επικοινωνιών (ν. 5002/2022). Η γνωμοδότηση λαμβάνει θέση ιδίως επί δύο ζητημάτων. Πρώτον, κρίνει ότι η ΑΔΑΕ μόνη δεν επιτρέπεται να επιληφθεί αιτήματος γνωστοποίησης τυχόν παρακολούθησης προσώπου για λόγους εθνικής ασφάλειας, ακόμη κι αν αυτό… Read More »

Η διάβρωση των θεσμικών αντιβάρων

Κωνσταντίνος Γιαννακόπουλος, Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ

Η αντισυνταγματική γνωμοδότηση 1/2023 του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου αποτελεί σοβαρό πλήγμα για το κράτος δικαίου στη Χώρα μας. Όπως κατέδειξε, με τον πλέον εύστοχο τρόπο από την πρώτη στιγμή, ο Πρόεδρος της Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ), Χρ. Ράμμος, πρόκειται για ανεπίτρεπτη μορφή προληπτικής εποπτείας, η οποία υιοθετεί αβάσιμες ερμηνείες που συρρικνώνουν… Read More »

Συνταγματολόγοι και πολιτική εξουσία

Σπύρος Βλαχόπουλος, Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ

Οι σχέσεις μεταξύ συνταγματολόγων και πολιτικής εξουσίας είναι συνήθως σχέσεις έντασης, αφού καθήκον του συνταγματολόγου είναι να εντοπίζει και να  προβάλλει τις, κατά την άποψή του, αντισυνταγματικότητες. Θα μπορούσε μάλιστα να ισχυριστεί κανείς ότι ο συνταγματολόγος είναι «καταδικασμένος» να εμφανίζεται μονίμως ως αντιπολιτευόμενος, ανεξαρτήτως των προσώπων και της εναλλαγής των κομμάτων στην εξουσία. Ήδη το… Read More »

ΑΔΑΕ: Ο Εισαγγελέας επιχειρεί να τη θέσει υπό την κηδεμονία του

Ιφιγένεια Καμτσίδου, αναπληρώτρια καθηγήτρια Συνταγματικού δικαίου, Α.Π.Θ.

Η Γνωμοδότηση 1/2023 του κ. Εισαγγελέα του Α.Π. δημιούργησε πολιτική και θεσμική αναταραχή. Καταρχάς, η παρέμβαση του ανώτατου Εισαγγελικού λειτουργού θέτει ερωτήματα για την έκταση των αρμοδιοτήτων του και για τις σχέσεις της Εισαγγελίας με τις ανεξάρτητες αρχές, αλλά και με την εκτελεστική εξουσία. Κυρίως, όμως, η Γνωμοδότηση προκαλεί ανησυχία, επειδή με αυτή επιχειρείται να… Read More »

Ο καθορισμός της σύνθεσης των δικαστηρίων και η ανάθεση των υποθέσεων σε συγκεκριμένους δικαστές ως πεδίο έντασης μεταξύ αμεροληψίας και οργανωτικής αποτελεσματικότητας

Κωνσταντίνος Κουσούλης, Αντιπρόεδρος του Συμβουλίου Επικρατείας

Α. Εισαγωγή Το ζήτημα της οργάνωσης και λειτουργίας της Δικαιοσύνης έχει τεθεί, ιδιαίτερα τις τελευταίες δεκαετίες, στο επίκεντρο της προσοχής τόσο στα κατ’ ιδίαν κράτη όσο και διεθνώς, ως αμέσως συναπτόμενο με την ποιότητα του κράτους δικαίου. Ο σχετικός προβληματισμός εστιάζεται στην επιδίωξη να επιτευχθεί ένας διπλός στόχος: από τη μια πλευρά να διαφυλαχθεί το… Read More »

Τα πολλαπλά ατοπήματα της γνωμοδότησης του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου σχετικά με τις αρμοδιότητες της ΑΔΑΕ

Ξενοφών Κοντιάδης, καθηγητής Δημοσίου Δικαίου στο Πάντειο Πανεπιστήμιο - Γιώργος Σωτηρέλης, καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Η γνωμοδότηση του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου ως προς τις αρμοδιότητες της ΑΔΑΕ, η οποία δυστυχώς είχε προεξαγγελθεί εδώ και πολύ καιρό, προκαλεί εύλογους προβληματισμούς τόσο ως προς την σκοπιμότητά της όσο και ως την νομική ορθότητά της. Πολύ δε περισσότερο όταν είναι φανερό ότι εντάσσεται σε μια γενικότερη  προβληματική στάση των εισαγγελικών αρχών απέναντι… Read More »

Η σχέση εισαγγελικών αρχών και ανεξάρτητων αρχών – Σεβασμός ή παραβίαση των εγγυήσεων του κράτους δικαίου; Σχόλιο στην 1/2023 Γνωμοδότηση του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου

Ευάγγελος Βενιζέλος, Καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου στη Νομική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης - Γενικός εισηγητής της Αναθεώρησης του Συντάγματος του 2001 - Πρώην εισηγητής της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την εκτέλεση των αποφάσεων του ΕΔΔΑ.

Τέσσερα βασικά ζητήματα θέτει η 1/2023 Γνωμοδότηση του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου. Πρώτον, το ζήτημα του σεβασμού των ορίων της γνωμοδοτικής αρμοδιότητας του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου με κριτήριο τη σχετική νομοθετική ρύθμιση και τη σχετική πάγια πρακτική της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου. Δεύτερον, το ζήτημα της ερμηνείας του Συντάγματος με σεβασμό όχι μόνο προς… Read More »

Ευθεία βολή στο Σύνταγμα, στην Δικαιοσύνη και την Δημοκρατία

Γιώργος Κατρούγκαλος, καθηγητής Δημοσίου Δικαίου Πανεπιστημίου Θράκης, βουλευτής

Σε ακαδημαϊκή του παρέμβαση πριν από λίγο καιρό, ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Π. Παυλόπουλος, έγραφε με τη συνταγματολογική του ιδιότητα, τα εξής για τον πρόσφατο νόμο της κυβέρνησης για τις υποκλοπές: «Κατά την νομοθετική αυτή παρέμβαση επιχειρήθηκε -και εξακολουθεί να επιχειρείται- μια προσπάθεια της Εκτελεστικής Εξουσίας να ερμηνεύσει τις διατάξεις του άρθρου 19 του… Read More »

Ανομία στα Σύνορα και Κράτος Δικαίου

Παύλος Ελευθεριάδης, καθηγητής Δημοσίου Δικαίου στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης

Τον Μάιο του 2021 η Επίτροπος για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του Συμβουλίου της Ευρώπης, Dunja Mijatović, εξέφρασε με επιστολή της προς την ελληνική κυβέρνηση τις βαθύτατες ανησυχίες της για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ελλάδα, με αφορμή τις συχνές αναφορές για παράνομες και βίαιες επαναπρωθήσεις στα σύνορα και τα μέτρα εναντίον της δράσης μη… Read More »

Παρατηρήσεις ως προς την συνταγματική κατοχύρωση των αρμοδιοτήτων της Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών

Προκόπιος Παυλόπουλος, τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Τακτικό Μέλος της Ακαδημίας Αθηνών Επίτιμου Καθηγητή της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ

Πρόλογος * Τα όσα προηγήθηκαν αλλά και τα όσα έπονται της ψήφισης και της έναρξης ισχύος των διατάξεων του ν.5002/2022, «Διαδικασία άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών, κυβερνοασφάλεια και προστασία προσωπικών δεδομένων πολιτών», καθιστούν αναγκαία την ανάλυση ορισμένων πτυχών της συνταγματικής κατοχύρωσης των αρμοδιοτήτων της Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ), ιδίως με βάση τις… Read More »

Το απόρρητο της επικοινωνίας και το πρόβλημα της δημοκρατικής ποιότητας του πολιτεύματος

Κώστας Χρυσόγονος, Καθηγητής Νομικής Σχολής ΑΠΘ

Ι. Ένα πρωτίστως πολιτειακό ζήτημα Οι συνταγματικοί κανόνες δεν αποτελούν ποτέ και πουθενά νομοτελειακά δεδομένα, αντίστοιχα ή έστω συγκρίσιμα με τους «νόμους» των φυσικών επιστημών. Ακόμη και σε πλήρως λειτουργικά συνταγματικά κράτη (όπως π.χ. η Σουηδία, η Φινλανδία και η Νορβηγία, οι οποίες επί σειρά ετών πρωτεύουν στις εκτιμήσεις οργανώσεων και φορέων- παρατηρητών της κατάστασης… Read More »

Κανονιστικές διαστάσεις της συνταγματικής κατοχύρωσης του θεσμού της αστικής ευθύνης του δημοσίου. Οι διακυμάνσεις του «διαλόγου» μεταξύ Θεωρίας και Νομολογίας.

Προκόπιος Παυλόπουλος, τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Τακτικό Μέλος της Ακαδημίας Αθηνών Επίτιμου Καθηγητή της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ

Πρόλογος * Η ολοκληρωμένη εφαρμογή των ισχυουσών διατάξεων περί αστικής ευθύνης του νομικού προσώπου του Δημοσίου, των λοιπών νομικών προσώπων δημόσιου δικαίου και των νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου του ευρύτερου δημόσιου τομέα, ιδίως κατά την άσκηση δημόσιας εξουσίας -εφεξής, και για λόγους συντομίας στο πλαίσιο της ανάλυσης που ακολουθεί, των ισχυουσών διατάξεων περί «αστικής ευθύνης… Read More »

Ο αγώνας για το Σύνταγμα

Τάκης Βιδάλης, Δρ. Ν., Μέλος της Επιτροπής Ηθικής της Επιστήμης της ΕΕ (EGE/European Commission)

Εκατό χρόνια από τη γέννηση του Α. Μάνεση, ο ελληνικός συνταγματισμός περνά τη χειρότερη κρίση του στην περίοδο της μεταπολίτευσης. Αν κάτι χαρακτηρίζει το έργο του μεγάλου θεωρητικού ήταν η επιμονή του να θεωρεί το Σύνταγμα νόμο. Αυτή η απλή αντίληψη θα έπρεπε να είναι αυτονόητη σε οποιαδήποτε δημοκρατική κοινωνία. Στην Ελλάδα δεν ήταν ποτέ… Read More »

Κράτος, τοπική αυτοδιοίκηση και νομιμότητα

Μιχάλης Ν. Πικραμένος, Αντιπρόεδρος ΣτΕ, Καθηγητής Νομικής Σχολής ΑΠΘ

Το Σύνταγμα ορίζει ότι η διοίκηση των τοπικών υποθέσεων ανήκει στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης ( ΟΤΑ) στους οποίους μπορεί να ανατίθενται με νόμο και κρατικές υποθέσεις, οι δε αρχές τους εκλέγονται από το λαό. Το Σύνταγμα ορίζει επίσης ότι το κράτος ασκεί στους ΟΤΑ εποπτεία που συνίσταται αποκλειστικά σε έλεγχο νομιμότητας. Ο συνταγματικός νομοθέτης αναθέτει… Read More »