I. Τα σημεία επαφής του ελληνικού κράτους και της ορθόδοξης εκκλησίας είναι πολλαπλά και διαφορετικής έντασης και ποιότητας. Ένα από τα κρίσιμα πεδία τέτοιας επαφής είναι το σχολείο. Στον χώρο του σχολείου και στην εκπαιδευτική διαδικασία μπορεί κανείς να διαπιστώσει τις εξής περιπτώσεις που το θρησκευτικό φαινόμενο γίνεται ορατό: πρωινή προσευχή, εκκλησιασμός, μάθημα των θρησκευτικών,… Read More »
Για να διαβάσετε το κείμενο, που δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα Διοικητικού Δικαίου, τεύχος 4/2019, πατήστε στο pdf
Στο άρθρο 38 του ν. 4640/2019 ορίζονται τα εξής: «1. Από την 1η Νοεμβρίου του 2019 οι οργανικές θέσεις: α) των Προέδρων Εφετών αυξάνονται κατά ογδόντα έξι (86) και ο συνολικός τους αριθμός ορίζεται σε διακόσιους έναν (201), β) των Εφετών μειώνονται κατά ογδόντα έξι (86) και ο συνολικός τους αριθμός ορίζεται σε τριακόσιους εβδομήντα… Read More »
Το Σύνταγμα του 1975 επικρίθηκε ως προς τις αρμοδιότητες που παρείχε στον ΠτΔ («υπερεξουσίες»), οι οποίες δεν ήταν απλά ρυθμιστικές/συμβολικές/ διαιτητικές, αλλά δυνητικά θα μπορούσαν να στραφούν κατά της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας. Η αναθεώρηση του 1986, αφαιρώντας τις «υπερεξουσίες» από τον ΠτΔ, κατέληξε στην ισχυροποίηση της θέσης του Πρωθυπουργού, η οποία ναι μεν συνάδει με τον… Read More »
Στην παράγραφο 3 του άρθρου 14 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (εφεξής “Χάρτης”) ορίζονται τα εξής: «Η ελευθερία ίδρυσης εκπαιδευτικών ιδρυμάτων με σεβασμό των δημοκρατικών αρχών καθώς και το δικαίωμα των γονέων να εξασφαλίζουν την εκπαίδευση και τη μόρφωση των τέκνων τους σύμφωνα με τις θρησκευτικές, φιλοσοφικές και παιδαγωγικές πεποιθήσεις τους γίνονται… Read More »
Κατά τον Αριστόβουλο Μάνεση η πολιτική δημοκρατία δεν μπορεί να επιβιώσει παρά μόνον εάν προωθηθεί σε κοινωνική δημοκρατία. Στην κοινωνική δημοκρατία παύει όχι μόνο η πολιτική αλλά και η οικονομικοκοινωνική κυριαρχία των λίγων έναντι των πολλών και ο λαός καθίσταται ουσιαστικά κυρίαρχος. Η δε κοινωνική δημοκρατία, διευκρινίζει «δεν έρχεται καταλύσαι, αλλά πληρώσαι» την πολιτική δημοκρατία: δεν αποτελεί δηλαδή άρνηση, αλλά διαλεκτική «υπέρβαση» του διλήμματος «ελευθερία ή ισότητα» και εν τέλει σύνθεση των δύο αυτών αξιών. Η παρούσα μελέτη αποσκοπεί στη σταχυολόγηση και ανάλυση των κυριότερων θέσεων του Μάνεση για τα κοινωνικά δικαιώματα και την κοινωνική δημοκρατία, με απώτερο στόχο την εξέταση των σημερινών προκλήσεων που αντιμετωπίζουν τα κοινωνικά δικαιώματα υπό την οπτική της σκέψης του κορυφαίου αυτού συνταγματολόγου.
Η παρούσα μελέτη επιδιώκει να αναδείξει τη διαχρονική αξία της σκέψης του Αριστόβουλου Μάνεση στον διάλογο περί προστασίας των ατομικών δικαιωμάτων. Ορισμένες κεντρικές ιδέες στο έργο του Μάνεση, όπως η υποχρέωση του κράτους να προστατεύει θετικά τα ατομικά δικαιώματα, τα θεσμικά στοιχεία και ο πολιτικός χαρακτήρας συγκεκριμένων δικαιωμάτων, η σχετικότητα της προστασίας των ατομικών δικαιωμάτων, η πολυφωνία στην εκπαίδευση, οι διδασκόμενοι ως αυτοτελείς φορείς της εκπαιδευτικής ελευθερίας και το αίτημα σεβασμού της θρησκευτικής συνείδησης στην εκπαιδευτική διαδικασία, είναι επίκαιρες όσο ποτέ. Ο Αριστόβουλος Μάνεσης, υιοθετώντας έναν νομικό θετικισμό εμπλουτισμένο με κοινωνιολογικό στοχασμό, προτάσσοντας τον διαρκή αναπροσδιορισμό των ατομικών δικαιωμάτων και υποστηρίζοντας ότι η «πολιτική ελευθερία» προϋποθέτει τη σύνθεση ελευθερίας και ισότητας, επιτυγχάνει να τροφοδοτεί, με τη σκέψη του, τα σύγχρονα ρεύματα της θεωρίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου.
Η προσέγγιση του αντιπροσωπευτικού συστήματος από τον Αριστόβουλο Μάνεση δεν αποτελεί απλώς μια ιστορική συμβολή στο Συνταγματικό Δίκαιο. Η μέριμνά του για την κατά το δυνατόν ουσιαστικότερη και γνησιότερη αντιπροσώπευση των αντιπροσωπευομένων από τους αντιπροσώπους τους με κριτήριο τη μέγιστη δυνατή κατοχύρωση της λαϊκής κυριαρχίας, διατηρεί την προωθητική της δύναμη και στις μέρες μας. Το παρόν κείμενο εντάσσει τη σκέψη του Μάνεση στο ιστορικό, πολιτικό και νομικό περιβάλλον στο οποίο αναπτύχθηκε για να αναδείξει τη διαχρονική σημασία της και να τη συνδέσει με τη σύγχρονη συζήτηση για τη δημοκρατική.
Η βουλησιοκρατική πρόσληψη του Συντάγματος προϋποθέτει τη συγκρότηση του λαού ως συλλογικού υποκειμένου. Η προϋποτιθέμενη πολιτική ενότητα έχει διέλθει διάφορες φάσεις εντός της συνταγματικής θεωρίας (καταγωγικές και πολιτισμικές θεωρήσεις) και, στην ωριμότερη εκδοχή της, βασίζεται στην ίδια τη βούληση ενότητας, που προβάλλεται στο κοινώς πρακτέο για όλους. Διακρίνεται η ενδοστρεφής βούληση της πολιτικής ενότητας ως… Read More »
Τα κοινωνικά δικαιώματα εντάχθηκαν κάπως αργά στον κατάλογο των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Προηγήθηκε εύλογα η προστασία των αμυντικής φύσης ατομικών δικαιωμάτων έναντι των κρατικών προσβολών όπως και η κατοχύρωση, βέβαια, των πολιτικών δικαιωμάτων που είναι αναγκαία για τη λειτουργία των δημοκρατικών πολιτευμάτων. Τα κοινωνικά όμως δικαιώματα είναι εξίσου σημαντικά, καθώς αποβλέπουν στην προστασία κυρίως των… Read More »