Οι ιερόσυλοι του ασύλου και οι μωροί υποστηρικτές τους

Είναι άχαρο και παράταιρο  να υπεραμύνεται κανείς σήμερα του πανεπιστημιακού  ασύλου, την ώρα που βομβαρδίζεται ανηλεώς και απάνθρωπα η Ουκρανία. Όταν όμως σκέφτεται κανείς την αιματηρή ιστορία του πανεπιστημιακού ασύλου στη χώρα μας, την εποχή της στρατιωτικής δικτατορίας, δεν μπορεί να μην παραλληλίσει  την σκηνή της εισβολής του τεθωρακισμένου άρματος μάχης  στο Πολυτεχνείο με τα «τάνκς» της εγκληματικής εισβολής του  καθεστώτος Πούτιν.

Πενήντα χρόνια, ωστόσο, μετά από εκείνη την συγκλονιστική ανάμνηση, το νόημα και η σημασία του πανεπιστημιακού ασύλου μοιάζουν σήμερα στη χώρα μας να είναι αντεστραμμένα ή καλύτερα  διεστραμμένα.  Το επικαλούνται, ως πρόσχημα, αυτοί που το βιάζουν και το καταλύουν ξεδιάντροπα και ατιμώρητα με την θλιβερή, δυστυχώς,  πολιτική κάλυψη πρώην υπουργών παιδείας, χρεοκοπημένων ιδεολογικά πολιτικών οργανώσεων και ιδεοληπτικών ατόμων.

Τότε και τα προηγούμενα χρόνια το ακαδημαϊκό άσυλο έπρεπε να προστατευτεί από αυταρχικά καθεστώτα, από την αστυνόμευση των ιδεών από την μεριά της εξουσίας, πολιτικής και κρατικής. Σήμερα η ακαδημαϊκή ελευθερία διαταράσσεται, παρακωλύεται και απειλείται με αξιόποινες πράξεις από ιδιώτες, από τρίτους ή από ασήμαντες φοιτητικές ομάδες, στο όνομα διεκδικήσεων και διαμαρτυριών, που μόνον οι ίδιοι συμμερίζονται και γνωρίζουν. Με πρόσχημα την ελευθερία τους μετέτρεψαν το  άσυλο των ιδεών σε άσυλο βιαιοπραγιών και παράνομων καταλήψεων.

Απέναντι σε αυτές τις εξελίξεις, το ακαδημαϊκό άσυλο μένει ουσιαστικά απροστάτευτο, αφού οι πανεπιστημιακές αρχές παρακολουθούν τα όσα  συμβαίνουν  ανήμπορες  να προστατεύσουν εαυτούς και  να εγγυηθούν με δικά τους μέσα την ανεμπόδιστη  άσκηση των πανεπιστημιακών ελευθεριών, που είναι και το προστατευόμενο έννομο αγαθό.

Ποιος έχει ωστόσο την ευθύνη διαφύλαξης των συνόρων της ακαδημαϊκής ελευθερίας; Κανείς; Και όμως το Σύνταγμα είναι σε αυτό το θέμα σαφές και απαντά στο  ερώτημα με τρόπο   αναντίρρητο. Η ίδια η Πολιτεία:  «Όλα τα κρατικά όργανα υποχρεούνται να διασφαλίζουν την ανεμπόδιστη και αποτελεσματική άσκηση των δικαιωμάτων και ελευθεριών»( άρθρο 25 παρ. 1 εδ. 2Σ). Από ποιους; Μα φυσικά απέναντι σε αυτούς που τις προσβάλλουν, δηλαδή τους τρίτους. Στην προκειμένη περίπτωση, η κρατική εξουσία οφείλει να διασφαλίζει την ακώλυτη  άσκηση της ελευθερίας της  διδασκαλίας, της έρευνας και της επιστήμης. Η νομοθετική εξουσία επιβαρύνεται, αυτή πρώτη,  με την υποχρέωση να προστατεύσει το άσυλο απέναντι σε όσους επιδίδονται σε αδικοπραξίες και βιαιοπραγίες,  παραβιάζοντάς το.  Οφείλει να λάβει ακόμη και θετικά μέτρα, εφόσον το κρίνει σκόπιμο και αναγκαίο, προκειμένου να προστατεύσει την ασφαλή  άσκηση της ακαδημαϊκής ελευθερίας, όπως απαιτεί το Σύνταγμα.

Δικάζεται αυτές τις  μέρες στο ΣτΕ, η νομοθετική  ρύθμιση, που έχει ως σκοπό της  την τήρηση της ακαδημαϊκής τάξης και ασφάλειας και τη λήψη των αναγκαίων μέτρων για «την προστασία της ζωής και της σωματικής ακεραιότητας του προσωπικού, φοιτητών και τρίτων φυσικών προσώπων και φύλαξης της ακίνητης και κινητής περιουσίας των Α.Ε.Ι., κ.ά». Το νέο που εισάγεται ως προς την προστασία του ασύλου, είναι η διάκριση που γίνεται μεταξύ της προστασίας και διασφάλισης της «ακαδημαϊκής  τάξης και ασφάλειας»  από την  «προστασία της δημόσιας τάξης και ασφάλειας».

Για την προστασία της ακαδημαϊκής τάξης και ασφάλειας αρμόδιες  είναι οι πανεπιστημιακές   αρχές: ο Πρύτανης, το Πρυτανικό συμβούλιο μαζί με τη Επιτροπή Ασφάλειας και Προστασία των ΑΕΙ.

Ενώ, η προστασία της δημόσιας τάξης και ασφάλειας,  γενικά, εντός και εκτός πανεπιστημίου καθώς και  η  πρόληψη, αποτροπή  και πάταξη αξιόποινων πράξεων στους πανεπιστημιακούς χώρους, ανήκει στις αστυνομικές αρχές, στο πλαίσιο της σχετικής γενικής αρμοδιότητας που έχουν για όλους τους χώρους και για όλες τις δημόσιες υπηρεσίες.

Δημιουργήθηκε μάλιστα για τον σκοπό αυτό και ένα ειδικό σώμα αστυνομικών, μια Ομάδα Προστασίας Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων, ειδικά  και κατάλληλα εκπαιδευμένων.  Παρεμβαίνουν χωρίς εξοπλισμό, άοπλοι, σε συνεννόηση και στενή συνεργασία με τις πρυτανικές αρχές  και την Επιτροπή ασφάλειας του Πανεπιστημίου. Δραστηριοποιούνται, όταν και εφόσον και αν χρειαστεί και όπου χρειαστεί. Στην πράξη, σε δύο ή τρία πανεπιστήμια από τα τόσα που διαθέτουμε. Πολύ καυγάς δηλαδή για το τίποτε.

Η δημιουργία αυτού του σώματος κρίθηκε αναγκαία, διότι τα καθήκοντα αστυνόμευσης δεν είναι δυνατό σύμφωνα με την νομολογία του ΣτΕ να εκχωρηθούν και να ασκούνται από ιδιωτική αστυνομία. Αυτός είναι ο λόγος που   αποκλείστηκε, και σωστά, η δημιουργία από τα ΑΕΙ ιδιωτικής αστυνομίας, όπως ισχύει σε άλλες χώρες.

Όσο και αν έψαξα, δεν μπόρεσα να βρώ ψεγάδι αντισυνταγματικότητας. Η ακαδημαϊκή ελευθερία όχι μόνον δεν θίγεται αλλά και προστατεύεται, όσο ποτέ. Το ίδιο και το αυτοδιοίκητο, αφού η εσωτερική τάξη και ασφάλεια   διασφαλίζεται αποκλειστικά από το ίδιο το ΑΕΙ. Και τέλος η ίδρυση ειδικού σώματος αστυνόμευσης, έτσι όμως οργανώθηκε και καλείται να λειτουργήσει, δεν μπορεί να χαρακτηριστεί μέτρο μη αναγκαίο ή  ακατάλληλο ούτε υπέρμετρο και δυσανάλογα αυστηρό σε σχέση με τον επιδιωκόμενο  συνταγματικά σκοπό: την προστασία της ακαδημαϊκής ελευθερίας. Όλες οι  προβλέψεις αστυνόμευσης είναι εξάλλου οι ηπιότερες δυνατές. Η αρχή της αναλογικότητας  δεν φαίνεται  να κλονίστηκε.

Ενόψει όλων αυτών, μόνο μωρές  πολιτικές παρθένες μπορούν να κλαίνε και να οδύρονται για την χαμένη αξιοπιστία τους.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην «Καθημερινή της Κυριακής» στις 5  Μαρτίου 2022.