Tag Archives: Γιώργος Σωτηρέλης

Η παραγνωρισμένη Επανάσταση: Το 1862 ως προέκταση και ολοκλήρωση του 1821

Γιώργος Σωτηρέλης, Καθηγητής συνταγματικού δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Έχω βαθύτατη πεποίθηση, εδώ και πολλά χρόνια, ότι για την πλήρη κατανόηση  της σημασίας και του ρόλου της Επανάστασης του 1821, ως προς την διαμόρφωση της συνταγματικής μας πραγματικότητας, απαιτείται  μια συνολικότερη ένταξή της, στο πλαίσιο του ελληνικού δημοκρατικού συνταγματισμού.  Για να γίνει δε αυτό, είναι νομίζω απαραίτητη μια από κοινού θεώρησή της με την… Read More »

Συναθροίσεις, Πανεπιστήμια και Αυτοδιοικητικές Εκλογές Τρία πεδία δοκιμασίας των συνταγματικών δικαιωμάτων

Γιώργος Χ. Σωτηρέλης, Kαθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Το τελευταίο διάστημα διαφαίνεται, ολοένα και ευκρινέστερα, η τάση της κυβέρνησης να εκμεταλλευθεί την συγκυρία της πανδημίας, που είναι αναμφίβολα το μείζον ζήτημα των καιρών, για να εισαγάγει ρυθμίσεις που αποβλέπουν συνειδητά στην συρρίκνωση συγκεκριμένων συνταγματικών δικαιωμάτων. Θα μπορούσε πολλά να πει κανείς αν ήθελε να κάνει δίκη προθέσεων, καθώς στην πολιτική αυτήν έχουν ήδη… Read More »

Η πρώτη ελληνική κοινοβουλευτική παράδοση (1864-1915) και ο μύθος της «απόκλισης» από τα ευρωπαϊκά συνταγματικά δεδομένα

Γιώργος Χ. Σωτηρέλης, Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Προϊστάμενος του Τμήματος Κοινοβουλευτικών Ερευνών της Βουλής των Ελλήνων

Στόχος της παρούσας  εισήγησης είναι να αναδείξει την σημασία της πρώτης ελληνικής κοινοβουλευτικής παράδοσης, η οποία εκκινεί από την ψήφιση του Συντάγματος του 1864 –του πλέον προοδευτικού ευρωπαϊκού Συντάγματος στην εποχή του– και ουσιαστικά τελειώνει με τον πρώτο μεγάλο ελληνικό διχασμό, το 1915.  Η σημασία αυτής της παράδοσης υπήρξε καθοριστική για την εξέλιξη των κοινοβουλευτικών… Read More »

Ο ποινικός κολασμός του ρατσιστικού εκκλησιαστικού λόγου ως απτή προστασία της σεξουαλικής διαφορετικότητας – Σχόλιο στην ΑΠ 858/2020 (ΣΤ΄ Ποινικό Τμήμα)

Γιώργος Χ. Σωτηρέλης, Kαθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

  Η απόφαση 858/2020 του Αρείου Πάγου (Στ΄ Ποινικό Τμήμα) είναι αναμφίβολα μια εξαιρετικά σημαντική απόφαση. Όχι μόνον διότι υιοθετεί μια ορθή και ισορροπημένη ερμηνευτική προσέγγιση του αντιρατσιστικού νόμου (4285/2014), αλλά και διότι χαρακτηρίζεται από έναν διπλό κρίσιμο συμβολισμό: αφ’ενός μεν σηματοδοτώντας μια αξιοσημείωτη αποστασιοποίηση του Αρείου Πάγου –και γενικότερα της πολιτικής δικαιοσύνης– από την… Read More »

Τα πανεπιστήμια σε κρίσιμη καμπή

Γιώργος Χ. Σωτηρέλης, Kαθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Είναι γνωστό ότι η εν εξελίξει νομοθετική πρωτοβουλία για την φύλαξη των Πανεπιστημίων δεν υπήρξε κεραυνός εν αιθρία. Φρόντισαν πρόσφατα οι γνωστοί «μπαχαλάκηδες» να μας υπενθυμίσουν, με τις ανεκδιήγητες αθλιότητές τους σε βάρος του Πρύτανη του Οικονομικού Πανεπιστημίου, ότι σοβεί ένα σοβαρότατο πρόβλημα προστασίας των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας. Το ερώτημα λοιπόν, με βάση τα… Read More »

Από την τοπική απαγόρευση στη γενική αναστολή των δημόσιων υπαίθριων συναθροίσεων: Συνταγματικά προβλήματα και (αχρείαστες) πολιτικές εντάσεις

Του Γ. Χ. Σωτηρέλη, καθηγητή Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Ανήκω σε αυτούς που έχουν επανειλημμένα υποστηρίξει ότι η κρισιμότητα της κατάστασης, λόγω της πανδημίας, επιβάλλει όχι μόνον την μέγιστη δυνατή αυτοσυγκράτηση, ως προς την άσκηση δικαιωμάτων που συνεπάγονται κινδύνους για την δημόσια υγεία, αλλά και την επιβολή δραστικών μέτρων από την Πολιτεία, που να αποτρέπουν ή να περιορίζουν μια τέτοια άσκηση (Βλ. ενδεικτικά «Η… Read More »

Η επόμενη μέρα στην καταπολέμηση του νεοναζισμού: Η αναγκαία θεσμική θωράκιση της Δημοκρατίας μέσω του Εκλογικού Δικαίου

Γιώργος Χ. Σωτηρέλης, καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Με την ιστορικής σημασίας καταδίκη τόσο της ηγεσίας της Χρυσής Αυγής, για διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης, όσο και των εκτελεστικών βραχιόνων της, έκλεισε ένα σημαντικό κεφάλαιο στον αγώνα κατά του νεοναζισμού, το φάντασμα του οποίου επλανάτο εφιαλτικά πάνω από τον ουρανό της χώρας μας μετά το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης. Ωστόσο, όπως ήδη έχω επισημάνει και… Read More »

Η διαρκής πρόκληση της συνταγματικής αναθεώρησης των σχέσεων κράτους-εκκλησίας

Γιώργος Χ. Σωτηρέλης, Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Με την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για την αναθεώρηση του άρθρου 3 του Συντάγματος (αλλά και των άρθρων περί ορκωμοσίας των βουλευτών και του ΠτΔ), τέθηκε για πολλοστή φορά επί τάπητος το ζήτημα του ανακαθορισμού των σχέσεων Κράτους-Εκκλησίας, το οποίο είναι, αναμφισβήτητα, ένα από τα πλέον επίμαχα που έχουν απασχολήσει τις έως τώρα συνταγματικές αναθεωρήσεις (πλην… Read More »

Δικαίωμα του συνέρχεσθαι: Αναγκαία η ρύθμιση, αρκεί να είναι σύμφωνη με το Σύνταγμα…

Γιώργος Χ. Σωτηρέλης, Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Το υπό συζήτηση νομοσχέδιο της κυβέρνησης για το δικαίωμα του συνέρχεσθαι επιβεβαίωσε για μια ακόμη φορά την μόνιμη παθογένεια που χαρακτηρίζει το  πολιτικό μας σκηνικό την τελευταία δεκαετία: την αδυναμία των πολιτικών κομμάτων, και ιδίως των δύο μεγάλων, να βρουν κοινά σημεία ακόμη και σε σημαντικά θεσμικά ζητήματα, η ρύθμιση των οποίων εκκρεμεί εδώ και… Read More »

Ένας χρόνος Νέα Δημοκρατία: Αρνητικό το ισοζύγιο της θεσμικής αξιοπιστίας

Γιώργος Χ. Σωτηρέλης, Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Αν θελήσει κανείς να αποτιμήσει συνολικά και απροκατάληπτα τον πρώτο χρόνο της κυβέρνησης, με κριτήριο την θεσμική αξιοπιστία της, θα διαπιστώσει ευχερώς ότι η εικόνα που έχει επιμελώς καλλιεργηθεί, από ποικίλους προπαγανδιστικούς μηχανισμούς, ελάχιστα ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι δεν υπάρχουν και θετικά σημεία. Ωστόσο, το ισοζύγιο είναι εν τέλει αρνητικό, καθώς… Read More »

Η Ευρωπαϊκή Ένωση απέναντι στην πανδημία

Γιώργος Χ. Σωτηρέλης, καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Έχει γίνει με πολλούς τρόπους φανερό,  ήδη από το ξέσπασμά της,  ότι η δοκιμασία της πανδημίας στον ευρωπαϊκό χώρο δεν αφορά μόνο τα εθνικά κράτη. Αφορά εξ ίσου και την Ευρωπαϊκή Ένωση, (ΕΕ) η οποία για δεύτερη φορά, μέσα σε 10 χρόνια, βρίσκεται αντιμέτωπη με προβλήματα που απειλούν την ίδια την ύπαρξη και την προοπτική… Read More »

Η Δημοκρατία απέναντι στην πανδημία

Γιώργος Σωτηρέλης, Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Το φάντασμα του κορωνοϊού,  που πλανάται πάνω από τον κόσμο, για να παραφράσουμε την γνωστή ρήση του Μαρξ,  αποτελεί αναμφισβήτητα μια άνευ προηγουμένου δοκιμασία για τις σύγχρονες κοινωνίες. Ακόμη μεγαλύτερη, όμως, είναι η δοκιμασία για τις ευρωπαϊκές κοινωνίες, όχι μόνον διότι είχαν τα περισσότερα έως τώρα θύματα αλλά και διότι οι αντιδράσεις τους εκ των… Read More »

Η εκ των υστέρων νομοθετική αλλοίωση του αντιπροσωπευτικού συστήματος των ΟΤΑ υπό το πρίσμα του Συντάγματος, της ΕΣΔΑ και του “Eυρωπαϊκού Χάρτη Tοπικής Αυτονομίας”

Γιώργος Χ. Σωτηρέλης, Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Α. Με τον ν. 4555/2018 καθιερώθηκε, για πρώτη φορά στην περίοδο της μεταπολίτευσης, καθεστώς γνησίως αναλογικής αντιπροσώπευσης στον χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, και μάλιστα χωρίς κατώφλι για την συμμετοχή των συνδυασμών στην κατανομή των εδρών. Η σημαντική αυτή θεσμική αλλαγή δημιούργησε νέα δεδομένα, χωρίς όμως να αποτελέσει συνολικά «αλλαγή παραδείγματος» σε σχέση με τα έως… Read More »

To εκλογικό σύστημα στη δίνη αντισυνταγματικών και αντιδημοκρατικών μεθοδεύσεων.

Γιώργος Χ. Σωτηρέλης, Kαθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Κριτική του κυβερνητικού νομοσχεδίου και εναλλακτικές προτάσεις Παρά τα περί του αντιθέτου θρυλούμενα ή αναμενόμενα, το κυβερνητικό νομοσχέδιο για το εκλογικό σύστημα επιβεβαίωσε δυστυχώς την πάγια μεταπολιτευτική αντιμετώπιση του κρίσιμου αυτού θέματος από την πλευρά του κυβερνώντος κόμματος (για να μην θυμηθούμε και τα καλπονοθευτικά εκλογικά συστήματα της μετεμφυλιακής περιόδου[1]). Πρόκειται, ειδικότερα, για μια (ακόμη)… Read More »

Η άγονη αναθεώρηση

Γιώργος Χ. Σωτηρέλης, Kαθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Μια ακόμη κολοβή και εν πολλοίς ανούσια αναθεώρηση είναι πλέον επί θύραις, για να επιβεβαιώσει, με τον πλέον χαρακτηριστικό τρόπο, ότι τα δύο μεγάλα κόμματα ήταν τελικά όχι μόνον ανέτοιμα αλλά και απρόθυμα για έναν ώριμο, απροκατάληπτο και εποικοδομητικό συνταγματικό αναστοχασμό. Αντί να ξεκινήσουν από τις θεσμικές δυσλειτουργίες που ανέδειξε ή μεγέθυνε η κρίση –παρά… Read More »