Δικτατορία: Η κορύφωση της κρίσης των θεσμών  Ο τρόπος με τον οποίο προσλαμβάνουμε την μεταπολίτευση και η προσπάθεια να την ορίσουμε, νομίζω, προϋποθέτει μια συνοπτική αποτίμηση της δικτατορίας. Συνοψίζω τηλεγραφικά όσα στοιχεία έχουν αποδώσει στο δημόσιο λόγο τα πορίσματα της ιστορικής έρευνας για την δικτατορία:     Η δικτατορία[1] ήταν ένα αυταρχικό, εν πολλοίς προσωποπαγές αλλά… Read More »

Δική μου είναι η ζωή και ό,τι θέλω την κάνω. Εγώ την ορίζω, την διαφεντεύω  και την ζώ, όπως επιθυμώ και μου επιβάλλει η συνείδησή μου. Είμαι ελεύθερος να την καταστρέψω χρησιμοποιώντας ναρκωτικά και άλλες επιβλαβείς ουσίες, ακόμη και να αυτοκτονήσω. Ως κύριος της ζωής και της υγείας μου, δικαιούμαι   να αρνούμαι τη θεραπεία που… Read More »

Ι. Το μέτρο του  υποχρεωτικού εμβολιασμού στην ηλικιακή κατηγορία των άνω των εξήντα ετών έχει εγείρει, ευλόγως, πολλά ζητήματα, σε όλα τα πεδία που συνδέονται, άμεσα ή έμμεσα, με την πανδημία. Αναμφισβήτητα, όμως, τα πλέον ακανθώδη είναι αυτά που αφορούν την συνταγματικότητά του (βλ. ενδεικτικά τα –εν εξελίξει– αφιερώματα των ιστοσελίδων Constitutionalism.gr και Syntagma Watch,… Read More »

Με τον κόμπο να έχει φτάσει στο χτένι («ελιγμοί, ελιγμοί, σύντροφοι, στο τέλος γινήκαμε κόμπος», κατά φράση που αποδίδεται στον Νίκο Ζαχαριάδη), το ζήτημα της υποχρεωτικής επιβολής του εμβολιασμού κατά της Covid-19 απέκτησε οδυνηρή, για κάποιους ίσως και δραματική αμεσότητα. Πέραν των ειδικών γιατρών, απασχολεί κυβερνήσεις, πολιτικές δυνάμεις, φυσικά πρόσωπα και δικαστήρια. Σε όλον τον… Read More »

Τι ωραία που θα ήταν αν αρκούσαν οι συστάσεις για τον εμβολιασμό! Ώστε να φτάσουμε διά της πειθούς σε ένα ποσοστό εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού γύρω στο 90% προκειμένου να γίνει ενδημική η πανδημία της COVID-19, αφού όπως φαίνεται δεν θα εξαφανιστεί ποτέ πλήρως. Ο στόχος αυτός δεν επιτεύχθηκε πουθενά ούτε μέσω του ψηφιακού πιστοποιητικού… Read More »

Στη βιοηθική είναι γνωστό και δημοφιλές το επιχείρημα της λεγόμενης «ολισθηρής πλαγιάς» (slippery slope)[1]. Σύμφωνα με αυτό, δεν αρκεί να εξετάζουμε το αν μια τεχνολογική εφαρμογή είναι θεμιτή με βάση τις αξίες μας, πρέπει να αξιολογούμε ηθικά και τις μελλοντικές της συνέπειες. Αν διαπιστώνουμε ότι τεχνολογίες που θα βασιστούν στην αρχική εφαρμογή, παραβιάζουν θεμελιώδεις αρχές… Read More »

Στην πανδημία, οι μεταλλάξεις του ιού μπορεί να πληθαίνουν και τα επιδημιολογικά δεδομένα να μεταβάλλονται, αλλά οι νομικές αρχές παραμένουν σταθερές. Οπως έχει ήδη υποστηριχθεί στη θεωρία και τη νομολογία (βλ. ΣτΕ 2387/2020, ΕΔΔΑ, Vavricka και λοιποί κατά Τσέχικης Δημοκρατίας, 8/4/2021), η επιβολή υποχρεωτικού εμβολιασμού (βλ. ν. 4675/2020), είναι σύμφωνη με το Σύνταγμα, εφόσον τεκμηριώνεται… Read More »

Η πράξη του εμβολιασμού συνιστά παρέμβαση στο ανθρώπινο σώμα. Ήδη για το λόγο αυτόν, όταν το κράτος επιβάλλει σε κάποιον την υποχρέωση εμβολιασμού, περιορίζει συνταγματικό δικαίωμά του: την αυτοδιάθεση του προσώπου με την πιο κυριολεκτική έννοια, πάνω στο ίδιο του το σώμα. Παρόλα αυτά, πρόκειται για μια σχετικά ήπια παρέμβαση. Και, το σημαντικότερο, σκοπός της… Read More »

Ύστερα από αρκετά χρόνια μάταιων προσπαθειών (ιδίως σε σχέση με τους εμβολιασμούς για το σχολείο), οι οπαδοί της υποχρεωτικότητας των εμβολίων κατάφεραν επιτέλους στη χώρα μας μια μεγάλη νίκη: έπεισαν το κράτος να καθιερώσει νομοθετικά τον καταναγκασμό για τα εμβόλια του κορωνοιού. Στο εξής, για ορισμένες κατηγορίες συμπολιτών μας το δικαίωμα να ελέγχουν το σώμα… Read More »

Α. Η πανδημία του Covid-19 έθεσε μια σειρά από σημαντικά συνταγματικά ζητήματα, κυρίως όσον αφορά τη συμφωνία των περιοριστικών μέτρων με τα ατομικά δικαιώματα της ελευθερίας της κίνησης, της θρησκευτικής ελευθερίας, της οικονομικής ελευθερίας και της ελευθερίας της συνάθροισης. Ύστερα από την άρση των περισσότερων από τα περιοριστικά μέτρα, η προβληματική μετατοπίσθηκε στο ζήτημα της… Read More »

Τυχόν θέσπιση υποχρεωτικού εμβολιασμού συγκεκριμένων κατηγοριών επαγγελματιών (π.χ. στον τομέα της υγείας) είναι σύμφωνη με το σύνταγμα. Δύο προϋποθέσεις τίθενται: Πρώτον, βάσει τεκμηριωμένων επιστημονικών δεδομένων ο εμβολιασμός να είναι αναγκαίος για την ασφαλή επιτέλεση της οικείας υπηρεσίας ή έργου, ιδίως προς αποτροπή μετάδοσης επικίνδυνης νόσου. Δεύτερον, το εμβόλιο να είναι αντικειμενικά ασφαλές, δηλαδή να μην… Read More »

Πρόλογος: Με την απόφασή του 622/2021, το Συμβούλιο της Επικρατείας (Τμ.Α΄) αναδεικνύει, με τρόπο εξαιρετικά επίκαιρο λόγω και της πανδημίας του Covid-19, τις έννομες συνέπειες της συνταγματικής κατοχύρωσης της αστικής ευθύνης του Δημοσίου στο ειδικότερο πεδίο της ευθύνης του Δημοσίου γι’ αποζημίωση λόγω βλάβης στην υγεία, η οποία επέρχεται εξαιτίας εμβολιασμού που προβλέπεται από ειδικές… Read More »

Η αιφνίδια και ριζική αναδιάταξη του τρόπου ζωής, που προκάλεσε η πανδημία, έφερε στο προσκήνιο τη διοικητική λειτουργία, την επιτελεστική χείρα του κράτους, που καλείται να επιβλέψει και να εφαρμόσει τα νέα μέτρα. Θα προσπαθήσω να συνοψίσω σε τρία σημεία το πως επαναπροσδιορίστηκε η σχέση πολίτη και διοίκησης την εποχή της πανδημίας. Πρώτον, διευρύνθηκε και… Read More »