Στην Ελλάδα, για λόγους μείζονος ιστορικού συμβολισμού, το Σύνταγμα προσέλαβε ιστορικά οιονεί μεταφυσικές διαστάσεις, είτε ως λαϊκό αίτημα είτε ως τελευταίο καταφύγιο έναντι των αυθαιρεσιών της κρατικής εξουσίας. Αρκεί κάποιος να θυμηθεί την 3η Σεπτεμβρίου 1844, το αίτημα για συντακτική Βουλή το 1911, το σύνθημα «114» το 1965-66 και την αποκατάσταση της δημοκρατίας το 1974… Read More »
Στη μελέτη αυτή επισημαίνονται τα στοιχεία εκείνα, τόσα τα τυπικά όσο και τα ουσιαστικά, που επέτρεψαν στην ελληνική συνταγματική νομιμότητα, να αντέξει στους κραδασμούς, στις πιέσεις και στις εντάσεις της πρωτοφανούς και ατέλειωτης οικονομικής και κοινωνικής κρίσης στην Ελλάδα. Και αυτό παρά την ηθικοπολιτική κατάρρευση του υπάρχοντος πολιτικού και κομματικού συστήματος. Το κύρος και η… Read More »
Ο συνταγματικός λόγος που αρθρώνεται στη χώρα μας, κυρίως η πολιτική «σοφία και σωφροσύνη», οι οποίες αποτυπώνονται στις αναθεωρητικές προτάσεις των πολιτικών δυνάμεων, αντανακλούν τη γενικότερη σοβαρότητα, υπευθυνότητα και το αίσθημα ευθύνης που τις χαρακτηρίζει – ή την έλλειψη αυτών των στοιχείων. Ας δούμε πού βρισκόμαστε σήμερα. Η «συνταγματική σοφία» του ΣΥΡΙΖΑ. Συνδυάζει βερμπαλιστική υπεράσπιση… Read More »
Με ποιο τρόπο οι αντιλήψεις του πρώιμου συνταγματισμού περί θεσμικών αντιβάρων (checks and balances) νοηματοδοτούν μια σειρά προτάσεων αναθεωρητικής πολιτικής που έχουν κατατεθεί στο δημόσιο διάλογο; Η μελέτη καταδεικνύει ότι υπό συνθήκες εντυπωσιακής σύγκλισης στους κόλπους της θεωρίας για την εισαγωγή αντιβάρων στη λειτουργία των θεσμών μας, φαντάζει αδικαιολόγητη τόσο η αρνητική τοποθέτηση απέναντι στην εξαγγελθείσα αναθεώρηση όσο και η μινιμαλιστική… Read More »
Α) Σύμφωνα με το άρθρο 28 της γαλλικής διακήρυξης των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη του 1793, «Ένας λαός έχει πάντα το δικαίωμα να επανεξετάζει, να αναθεωρεί και να αλλάζει το Σύνταγμά του. Μια γενιά δεν μπορεί να δεσμεύσει με τους νόμους της τις μελλοντικές γενιές». Έγκειται στη φύση του Συντάγματος, ως εκφραστή και… Read More »
Η βουλευτική ασυλία στις προτάσεις αναθεώρησης 2006-2017 Επιμέλεια: Aναστάσιος Παυλόπουλος, Υπ.Διδ. Νομική Σχολή ΑΠΘ, Ασπασία Θεοχάρη, ΜΔΕ Νομική Σχολή ΑΠΘ Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Η κατοχύρωση και λειτουργία του αντιπροσωπευτικού συστήματος, ως σύγχρονης πολιτειακής μορφής, στηρίζεται σε δύο βασικούς πυλώνες: στον αντιπροσωπευόμενο (= λαός), που στο πολίτευμα της σύγχρονης Δημοκρατίας είναι και ο φορέας της… Read More »
Με βάση το ισχύον θεσμικό πλαίσιο (άρθρο 110 Συντ.), μια αναθεωρητική πρωτοβουλία είναι ορθολογική σε σχέση με τους σκοπούς που επιδιώκει το πολιτικό υποκείμενο που την αναλαμβάνει, εφόσον συντρέχουν διαζευκτικά δύο πολιτικές προϋποθέσεις. Πρώτον, υπάρχει μια ηγεμονική πολιτική δύναμη, η οποία μόνη της ή σε συνεργασία με άλλες πολιτικές δυνάμεις μπορεί να σχηματίσει στην πρώτη… Read More »
Όπως είναι γνωστό, η πρόσφατη εξαγγελία του πρωθυπουργού για συνταγματική αναθεώρηση περιλαμβάνει ειδικό κεφάλαιο για την "ενίσχυση των θεσμών άμεσης δημοκρατίας". Οι συγκεκριμένες προτάσεις έχουν αρκετά θετικά στοιχεία αλλά η όλη προσέγγιση του θέματος είναι προδήλως προβληματική, τόσο ως προς την χρησιμοποιούμενη ορολογία, η οποία οδηγεί αναπόφευκτα σε παρανοήσεις, όσο και ως προς την ουσία,… Read More »
Το πρώτο ζήτημα που πρέπει νομίζω να συζητηθεί, εν όψει της προοπτικής για συνταγματική αναθεώρηση, είναι το ποιες διατάξεις αναθεωρούνται και ποιες όχι. Και τούτο διότι, παρά την σαφήνεια του άρθρου 110 του Συντάγματος, διατυπώνεται συχνά, από διάφορες πλευρές και με ποικίλες αφετηρίες ή/και σκοπιμότητες, η άποψη ότι υπάρχει δυνατότητα αλλαγής όχι μόνον της διαδικασίας… Read More »
Η πρόσφατη ανακοίνωση του πρωθυπουργού για την συνταγματική αναθεώρηση προβάλλεται από την κυβερνητική πλευρά σαν μείζων πολιτική κίνηση, η οποία συνδυάζει αφ'ενός μεν μια καινοτόμα πρόταση, που θέτει το γενικό περίγραμμα ριζοσπαστικών τροποποιήσεων, αφ'ετέρου δε μια πρωτόγνωρη πρωτοβουλία δημοκρατικού διαλόγου και άμεσης λαϊκής συμμετοχής, που φέρνει τον πολίτη στο επίκεντρο της συζήτησης για τα μείζονα… Read More »
Η ανάληψη πρωτοβουλιών για συνταγματική αναθεώρηση βρίσκεται, όπως φαίνεται, σε τελική ευθεία. Πριν λοιπόν διατυπωθούν οι τελικές προτάσεις, ως προς τις αναθεωρητέες διατάξεις, θα ήταν νομίζω χρήσιμο οι πολιτικές δυνάμεις να σταθμίσουν, για μια ακόμη φορά, την κρίσιμη κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα της χώρας αλλά και τους δυσμενείς ευρωπαϊκούς και διεθνείς συσχετισμούς. Το πρώτο που… Read More »
(Δημοσιεύθηκε στο ηλεκτρονικό περιοδικό Χρόνος, τεύχος 21, Ιανουάριος 2015) Είναι αναμφίβολο ότι οι επικείμενες εκλογές έχουν τεράστια σημασία για το μέλλον του τόπου, ο οποίος έχει βρεθεί, τα τελευταία χρόνια, σε δεινή κατάσταση λόγω σωρευμένων λαθών, παραλείψεων, καθεστωτικών πρακτικών και πελατειακών παρεκτροπών των πολιτικών δυνάμεων που κυριάρχησαν στην πολιτική ζωή μετά την μεταπολίτευση. Ωστόσο, πέρα… Read More »
(Με αφορμή την πρόταση της ΝΔ για αναθεώρηση του Συντάγματος, στηλιτεύεται η καταστρατήγηση της συνταγματικής διαδικασίας της αναθεώρησης με την πολιτική εκμετάλλευση των διαφορετικών πλειοψηφιών στην πρώτη Βουλή που αποφασίζει την αναγκαιότητα της Αναθεώρησης και της Αναθεωρητικής Βουλής που αποφασίζει, αυτή, το περιεχόμενο των αναθεωρητέων διατάξεων. Στην καταστρατήγηση της διαδικασίας έχει συμπράξει άθελά της και… Read More »
Το κείμενο αποδίδει, σε επεξεργασμένη και διευρυμένη μορφή, την κριτική παρουσίαση του βιβλίου του Νίκου Αλιβιζάτου: Ποια δημοκρατία για την Ελλάδα μετά την κρίση, Εκδόσεις Πόλις, Αθήνα 2013, που έγινε στο πλαίσιο σχετικής εκδήλωσης, στις 20.11.2013, στο βιβλιοπωλείο «Ιανός». Δεν είναι η πρώτη φορά που ο (αγαπητός φίλος και συνάδελφος) Νίκος Αλιβιζάτος καταπιάνεται με… Read More »
Το ΙΣΤΑΜΕ, με αφορμή την κυκλοφορία από τις Eκδόσεις Σάκκουλα A.E. των πρακτικών του Συνεδρίου που οργάνωσε στις 25-26.2.2013, με θέμα: Η πρόκληση της Αναθεώρησης του Συντάγματος οργανώνει την Τετάρτη 24 Ιουλίου 2013, ώρα 13:00 στο αμφιθέατρο «Γιάννος Κρανιδιώτης» του Υπουργείου Εξωτερικών (Ακαδημίας 1) εκδήλωση για την παρουσίαση του τόμου από τον Συντονιστή του Συνεδρίου,… Read More »