Category Archives: Πολίτευμα

Γιατί δεν μπορεί να γίνει η επιλογή διαδόχων

Νίκος Αλιβιζάτος, Ομότιμος καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

“Μετά την αναγγελία από τον πρωθυπουργό, το βράδυ των ευρωεκλογών, της πρόθεσής του να ζητήσει από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας την επίσπευση των προσεχών βουλευτικών εκλογών, πιστεύω ότι η σημερινή κυβέρνηση δεν μπορεί να ασκήσει την ανωτέρω αρμοδιότητα” Μπορεί κατά το Σύνταγμα η σημερινή κυβέρνηση να επισπεύσει την επιλογή των διαδόχων του κ. Βασιλείου Πέππα… Read More »

Οι εξουσίες του Προέδρου μετά τη συνταγματική αναθεώρηση

Σπύρος Βλαχόπουλος, Γιάννης Τασόπουλος, καθηγητές Συνταγματικού Δικαίου ΕΚΠΑ.

Η παρούσα Βουλή ολοκλήρωσε τη φάση καθορισμού των αναθεωρητέων διατάξεων του Συντάγματος, χωρίς να συμπεριλάβει μεταξύ τους εκείνες που αφορούν τις εξουσίες του Προέδρου της Δημοκρατίας. Ισως αυτό να οφείλεται και στις συνθήκες πόλωσης που δυστυχώς επικρατούν στη χώρα μας. Χάνεται λοιπόν ακόμη μία ευκαιρία για τη λελογισμένη ενίσχυση του ρόλου του Προέδρου της Δημοκρατίας,… Read More »

Πρόταση εμπιστοσύνης εναντίον πρότασης ατομικής δυσπιστίας

Χαράλαμπος Ανθόπουλος, Καθηγητής Δικαίου και Διοίκησης ΕΑΠ

Το ισχύον ελληνικό Σύνταγμα προβλέπει ρητά τη δυνατότητα υποβολής πρότασης δυσπιστίας από τη Βουλή όχι μόνο κατά της Κυβέρνησης στο σύνολό της αλλά και κατά μεμονωμένου Υπουργού για πράξεις ή παραλείψεις της αρμοδιότητάς του ή τον εν γένει τρόπο διαχείρισης του λειτουργήματός του (άρθρο 84 § 2 Συντ.). Τυχόν αποδοχή της από τη Βουλή συνεπάγεται… Read More »

Συνταγματική Δημοκρατία και Λαϊκισμός

Χαράλαμπος Ανθόπουλος, Καθηγητής Δικαίου και Διοίκησης ΕΑΠ

Ολοένα και πληθαίνουν, διεθνώς αλλά και στην Ελλάδα, τα βιβλία, τα άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά, τα σεμινάρια και τα συνέδρια, γύρω από το φαινόμενο του λαϊκισμού. Η πολιτική επιστήμη, με σημαντική και διεθνώς αναγνωρισμένη τη συνεισφορά των θεραπόντων της στην Ελλάδα, έχει εμβαθύνει πολύ στο θέμα αυτό. Αντιθέτως, δεν έχει ακόμα διερευνηθεί επαρκώς η θεσμική… Read More »

Αλλοίωση του κοινοβουλευτικού συστήματος

Λίνα Παπαδοπούλου, Αν. Καθηγήτρια Νομικής Σχολής ΑΠΘ

Το κοινοβουλευτικό σύστημα, δηλαδή κυρίως η ανάδειξη της Κυβέρνησης και η λειτουργία της Βουλής, στηρίζεται στη λεγόμενη “αρχή της δεδηλωμένης”. Πρόκειται για ένα (μαχητό) τεκμήριο που προϋποθέτει τη λειτουργία οργανωμένων κομμάτων και την -καταρχήν- πειθαρχία των μελών της κοινοβουλευτικής τους ομάδας (Κ.Ο.) και επιτρέπει να «προβλέψουμε» ευλόγως και θεμιτά την πολιτική συμπεριφορά των βουλευτών, με… Read More »

Θεσμική διολίσθηση χωρίς τέλος

Γιώργος Γεραπετρίτης, Καθηγητής ΕΚΠΑ

Η επιστολή προς τον Πρόεδρο της Βουλής των έξι βουλευτών που υπερψήφισαν την πρόταση εμπιστοσύνης της Κυβέρνησης, χωρίς να ανήκουν στην κοινοβουλευτική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ, σύμφωνα με την οποία καθένας δηλώνει «επιθυμώ εφεξής σε κάθε νομοσχέδιο που ψηφίζεται χωρίς ονομαστική ψηφοφορία η ψήφος μου να προσμετράται μαζί με αυτή των βουλευτών της συμπολίτευσης» δημιουργεί ένα… Read More »

Ψήφος εμπιστοσύνης και βουλευτική κινητικότητα

Χαράλαμπος Ανθόπουλος, Καθηγητής Δικαίου και Διοίκησης ΕΑΠ

Στην ομιλία του το βράδυ της Τετάρτης στη Βουλή ο Πρωθυπουργός αναφέρθηκε σε δύο κρίσιμα συνταγματικά ζητήματα, πάνω στα οποία αξίζει να γίνει μια περαιτέρω συζήτηση. Το πρώτο ζήτημα είναι εάν η Κυβέρνηση ήταν ή όχι υποχρεωμένη να ζητήσει την εμπιστοσύνη της Βουλής μετά τη διάλυση του κυβερνητικού συνασπισμού. Ο Πρωθυπουργός εξέφρασε την άποψη, που… Read More »

Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία: Η περίπτωση της Ελληνικής Δημοκρατίας

Το κείμενο αυτό αποτελεί επεξεργασμένη μορφή ομιλίας στο Συνέδριο «Προεδρική Δημοκρατία versus Προεδρευόμενης Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας» που διεξήχθη στην Λευκωσία, στις 16.10.2018

Η ανεξαρτησία της φορολογικής διοίκησης: Δοκιμάζοντας τα όρια της κοινοβουλευτικής αρχής

Στυλιανού-Ιωάννη Γ. Κουτνατζή Λέκτορα Νομικής Σχολής Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, Δικηγόρου Δ.Ν. (FU-Berlin), LL.M. (Harvard)

Στην εποχή της οικονομικής κρίσης και των «μνημονίων», ζητήματα φορολογίας συχνά κυριάρχησαν στην ελληνική πολιτική και νομική πραγματικότητα. Το κέντρο βάρους της σχετικής συζήτησης επικεντρώθηκε όμως από μεν πολιτική σκοπιά στην έκταση και το μείγμα των φορολογικών επιβαρύνσεων, από δε νομική σκοπιά στα ζητήματα συνταγματικότητας που αυτές οι επιβαρύνσεις εγείρουν με έμφαση ιδίως στη συνταγματικότητα… Read More »

Ποιο εκλογικό σύστημα για την τοπική αυτοδιοίκηση;

Γιώργος Χ. Σωτηρέλης, Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Το νομοσχέδιο με τον βαρύγδουπο τίτλο «Κλεισθένης» επιβεβαίωσε αυτό που ήταν εδώ και πολύ καιρό φανερό στους παροικούντες την Ιερουσαλήμ. Αυτή η κυβέρνηση δεν έχει ούτε άποψη ούτε συγκροτημένο σχέδιο για την αντιμετώπιση του μεγάλου ασθενή, δηλαδή του ελληνικού κράτους. Έτσι, αντί να επεξεργασθεί μια ολοκληρωμένη μεταρρυθμιστική πρόταση για την καθιέρωση επιτελικών υπουργείων –με μόνες… Read More »

Μεταρρυθμιστικές πολιτικές στη Δημόσια Διοίκηση με τις εγγυήσεις του ΑΣΕΠ. Ο στόχος της «απο-πολιτικοποίησης» και η θέσπιση Μητρώου Επιτελικών Στελεχών

Στόχος της παρούσας μελέτης είναι να παρουσιάσει τις εναλλακτικές εκδοχές της απο-πολιτικοποίησης αποδίδοντας έμφαση σε εκείνες που συνέχουν –με έναν ομολογημένο ή υπόρρητο τρόπο– το μεταρρυθμιστικό εγχείρημα της σύστασης Εθνικού Μητρώου Επιτελικών Στελεχών της Δημόσιας Διοίκησης, που δρομολογήθηκε με την ψήφιση του ν. 4369/2016 (του λεγόμενου «Νόμου Βερναδάκη» για τη διαφάνεια – αξιοκρατία και αποτελεσματικότητα… Read More »

Το πεδίο εφαρμογής του άρθρου 86 Συντ.

Χρήστος Μυλωνόπουλος – Φίλιππος Κ. Σπυρόπουλος, Kαθητές Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ

Σύμφωνα με την ισχύουσα διάταξη του άρθρου 86 παρ. 1 του Συντάγματος, όπως διαμορφώθηκε με συντριπτική πλειοψηφία 268 ψήφων στην Ζ´ Αναθεωρητική Βουλή το 2001: «Μόνο η Βουλή έχει την αρμοδιότητα να ασκεί δίωξη κατά όσων διατελούν ή διετέλεσαν μέλη της Κυβέρνησης ή Υφυπουργοί για ποινικά αδικήματα που τέλεσαν κατά την άσκηση των καθηκόντων τους,… Read More »

Οι διαδικασίες προπαρασκευής, ψήφισης και παρακολούθησης της υλοποίησης των νόμων κατά το Σύνταγμα και τον Κανονισμό της Βουλής. Βασικά χαρακτηριστικά και ελλείμματα

Σπύρος Βλαχόπουλος Καθηγητής Νομικής Σχολής Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Παρότι το Σύνταγμα δεν κάνει ρητή αναφορά στην «καλή νομοθέτηση», είναι προφανές ότι η ορθολογική νομοπαραγωγική διαδικασία αποτελεί σκοπό συνταγματικού επιπέδου. Συνδέεται  με την αρχή του κράτους δικαίου (άρθρο 25 παρ. 1 Συντ) υπό την ειδικότερη έκφανση της ασφάλειας του δικαίου, όπως επίσης και με τη συνταγματική αρχή της διαφάνειας[1]. Πέραν δε τούτου, μια σειρά… Read More »

Η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης: 30 χρόνια μετά.

Βασίλειος Σκουρής, πρ. Πρόεδρος Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ομ. Καθηγητής Νομικής Σχολής ΑΠΘ

Είναι ασφαλώς λυπηρό το γεγονός ότι παρά την πάροδο 30 ετών από την πρώτη δημόσια εκδήλωση της ΕΝΟΒΕ το θέμα που είχε επιλεγεί το 1987 παραμένει δυστυχώς επίκαιρο. Τότε την αφορμή για τον ορισμό του είχαν δώσει προβλήματα μάλλον τοπικά, καθώς είχαν παρατηρηθεί φαινόμενα που έθεταν σε κίνδυνο την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης στην πόλη μας.… Read More »

Περί του τρόπου εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας: Σκέψεις προς τον αναθεωρητικό συντακτικό νομοθέτη

Φερενίκης Παναγοπούλου-Κουτνατζή, Δ.Ν. (Ηumboldt), M.Δ.Ε. (Παν. Αθηνών), Μ.P.H. (Harvard)

Η πρόσφατη εμπειρία από την δυστοκία εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας και την προσφυγή σε πρόωρες εκλογές έθεσε επί τάπητος το πρόβλημα μιας «ελλαττωματικής συνταγματικής μηχανικής», η οποία μπορεί να οδηγήσει σε άσκοπα αδιέξοδα. Στο πλαίσιο της παρούσης εισηγήσεως αναζητείται η ανεύρεση προτάσεων προς τον αναθεωρητικό νομοθέτη, προκειμένου να μην οδηγούμαστε σε εργαλειακή χρήση μίας διαδικασίας… Read More »