Category Archives: Πολίτευμα

Το νέο εκλογικό σύστημα

Χαράλαμπος Ανθόπουλος, Καθηγητής Δικαίου και Διοίκησης ΕΑΠ

Το νέο εκλογικό σύστημα που προτείνει η Κυβέρνηση αποτελεί μια παραλλαγή των εκλογικών συστημάτων του 2004 («νόμος Σκανδαλίδη») και του 2008 («νόμος Παυλόπουλου»). Πρόκειται για ένα σύστημα με bonus –είδος υπό εξαφάνιση μεταξύ των ευρωπαϊκών εκλογικών συστημάτων– που αποβλέπει στη διασφάλιση του νικητή των εκλογών κατά του κινδύνου να μην επιτύχει απόλυτη κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Όλα… Read More »

Η κριτική στο «Επιτελικό Κράτος»   

Απόστολος Ι. Παπατόλιας, Διδάκτωρ Συνταγματικού Δικαίου (Paris X), Μέλος του ΑΣΕΠ

Το νομοθέτημα για το Επιτελικό Κράτος (Ε.Κ.) δέχθηκε έντονη κριτική από τους εκπροσώπους των κομμάτων της αντιπολίτευσης και της επιστημονικής κοινότητας. Η κριτική αυτή μπορεί να συστηματοποιηθεί γύρω από επτά διαφορετικούς άξονες με κριτήριο την αδυναμία που κάθε φορά αναδεικνύεται. Θα επιχειρήσουμε μια πρώτη αξιολόγηση της ασκηθείσας κριτικής, αποτιμώντας την πειστικότητα των επιχειρημάτων που προβλήθηκαν,… Read More »

Για έναν συναινετικό εκλογικό νόμο

Χαράλαμπος Ανθόπουλος, Καθηγητής Δικαίου και Διοίκησης ΕΑΠ

Ο εκλογικός νόμος αποτελεί τον σπουδαιότερο μετά το Σύνταγμα νόμο του Κράτους και εκείνον που συνδέεται πιο στενά με το Σύνταγμα από οποιονδήποτε άλλον κοινό νόμο. Πράγματι, όλες οι θεμελιώδεις συνταγματικές αρχές που διέπουν τις πολιτικές σχέσεις, δηλαδή η δημοκρατική αρχή, η αντιπροσωπευτική αρχή, η κοινοβουλευτική αρχή και η αρχή του πολυκομματισμού, πρέπει να επαληθεύονται… Read More »

Τo Σύνταγμα και οι εκτός επικρατείας πολίτες

Γιώργος Χ. Σωτηρέλης, καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Μετά από μια μεγάλη περίοδο αδικαιολόγητης αδράνειας, ο δημόσιος διάλογος για την ψήφο των εκτός επικρατείας Ελλήνων πολιτών έχει αναζωπυρωθεί και ήδη βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή. Αν όμως επιχειρήσουμε μια ψύχραιμη αποτίμηση της έως τώρα πορείας του, είναι φανερό ότι, ακόμα και σήμερα, ένα μεγάλο μέρος αυτού του διαλόγου είτε εκκινεί από εσφαλμένες προϋποθέσεις είτε… Read More »

Απειλείται η δικαστική ανεξαρτησία;

Ιωάννης Σαρμάς, Αντιπρόεδρος Ελεγκτικού Συνεδρίου

Ι Στην απόφασή του επί της υποθέσεως Di Giovanni κατά Ιταλίας (αρ. προσφ. 51160/06, 9 Ιουλίου 2013) το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου συνέστησε στους δικαστικούς λειτουργούς που υφίστανται άδικες προκλήσεις να επιδεικνύουν τη μέγιστη δυνατή διακριτικότητα, εξηγώντας ότι αυτό τους επιβάλλεται από τις ύψιστες επιταγές της δικαιοσύνης και το μεγαλείο του λειτουργήματος που έχουν… Read More »

Η ψήφος των εκτός Ελλάδος ευρισκόμενων συμπολιτών μας

Νίκος Παπασπύρου, Eπίκουρος καθηγητής δημοσίου δικαίου στη Νομική Σχολή του ΕΚΠΑ

Μεταξύ των επικείμενων νομοθετικών πρωτοβουλιών αναμένεται ότι θα είναι η διαμόρφωση πλαισίου για την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος των Ελλήνων και Ελληνίδων που διαμένουν στην αλλοδαπή. Πρόκειται σε επίπεδο αρχής για σημαντική μεταρρύθμιση, με την οποία υλοποιείται η συνταγματική πρόβλεψη του άρθρου 51 παρ. 4 του Συντάγματος. Τι λέει το Σύνταγμα; Ότι με νόμο που… Read More »

Συνταγματική αναθεώρηση και εκλογή του νέου Προέδρου της Δημοκρατίας

Χαράλαμπος Ανθόπουλος, Καθηγητής Δικαίου και Διοίκησης ΕΑΠ

Με την προ-αναθεωρητική απόφαση της προηγούμενης Βουλής άνοιξε προς αναθεώρηση το άρθρο 32 παρ. 4 Συντ. που προβλέπει τη διάλυση της Βουλής σε περίπτωση αποτυχίας εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας στις τρεις ψηφοφορίες που ορίζει το άρθρο 32 παρ. 3 Συντ. Το 32 παρ. 4 Συντ. κρίθηκε αναθεωρητέο με πλειοψηφία μεγαλύτερη των 180 βουλευτών, συνεπώς η… Read More »

Πρόεδρος και Κυβέρνηση κατά την προαγωγή στις θέσεις του άρθρου 90 παρ. 5 Σ σε προεκλογική περίοδο

Νίκος Παπασπύρου, Επίκουρος Καθηγητής στη Νομική Σχολή του ΕΚΠΑ

Ι. Η φύση της συνταγματικής δέσμευσης Α. Το ζήτημα της προαγωγής στις κορυφαίες θέσεις της Δικαιοσύνης μετά τη διάλυση της Βουλής και πριν τη διενέργεια γενικών βουλευτικών εκλογών τράβηξε την προσοχή της ακαδημαϊκής μας κοινότητας. O προβληματισμός ανάγεται στη βασική αρχή ότι στο κοινοβουλευτικό μας πολίτευμα, η Κυβέρνηση οφείλει να έχει την εμπιστοσύνη της Βουλής… Read More »

Η σχέση μεταξύ Πρωθυπουργού και Υπουργών

Χαράλαμπος Ανθόπουλος, Καθηγητής Δικαίου και Διοίκησης ΕΑΠ

Μολονότι η θέση του Πρωθυπουργού στο τρίγωνο των σχέσεων μεταξύ Προέδρου της Δημοκρατίας, Κυβέρνησης και Βουλής, ενδυναμώθηκε σημαντικά μετά τη συνταγματική αναθεώρηση του 1986, εν τούτοις, τουλάχιστον από τυπικο-συνταγματική άποψη, το ελληνικό κοινοβουλευτικό σύστημα δεν έχει αποκτήσει τα χαρακτηριστικά του γερμανικού η βρετανικού κοινοβουλευτικού συστήματος, όπου ο Πρωθυπουργός έχει μια απόλυτα κυριαρχική θέση στην Κυβέρνηση… Read More »

Ο θεσμός της προσυπογραφής και η σχέση μεταξύ Προέδρου της Δημοκρατίας και Κυβέρνησης

Γιάννης Τασόπουλος, Καθηγητής Δημοσίου Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο ανώτατος άρχοντας, είναι «πολιτικά ανεύθυνος» με την έννοια ότι για τις πράξεις του την πολιτική ευθύνη φέρει η κυβέρνηση. Αυτό επιτυγχάνεται με τον θεσμό της προσυπογραφής. Στο πλαίσιο αυτό, ένα κρίσιμο ερώτημα που τίθεται αναφορικά με την απόφαση της προηγούμενης κυβέρνησης για το διορισμό της δικαστικής ηγεσίας είναι το εξής:… Read More »

Ψήφος των εκτός Επικρατείας Πολιτών: Ένα χρόνιο αίτημα περιμένει την λύση του

Παναγιώτης Μαντζούφας, Αν. Καθηγητής Νομικής ΑΠΘ

Σύμφωνα με σχετική ανάρτηση στην προσωπική του σελίδα στο fb ο νέος Υπουργός Εσωτερικών Τ.Θεοδωρικάκος θεωρεί ότι μια βασική προτεραιότητα του Υπουργείου του είναι ένας νέος εκλογικός νόμος που  «..να υλοποιήσει και την ψήφο των Ελλήνων του εξωτερικού». Το ζήτημα επανέρχεται σταθερά, συχνά ενόψει εκλογικών αναμετρήσεων, και αποτελεί πάγιο αίτημα τόσο των απόδημων Ελλήνων και… Read More »

Ο Άρειος Πάγος ενώπιον του «Συμβουλίου της Δημοκρατίας»

Κυριάκος Π. Παπανικολάου, Λέκτωρ Δημοσίου Δικαίου της Νομικής Σχολής του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω

Για το ζήτημα της πλήρωσης ανώτατων δικαστικών θέσεων, οι οποίες ακόμη δεν έχουν κενωθεί, ακούστηκαν προσφάτως πολλά επιχειρήματα, νομικά και πολιτικά, υπέρ και κατά. Ωστόσο, εκτός των παραμέτρων της συνταγματικής νομιμότητας, δεν πρέπει να παροράται ότι σε ένα βαθύτερο επίπεδο η προκληθείσα διχοστασία αφορά την ίδια τη λειτουργία του πολιτεύματος. Η εφαρμογή του Συντάγματος, και… Read More »

Διάλογος: Είναι συνταγματικά θεμιτή η επιλογή νέας ηγεσίας της Δικαιοσύνης;

Ανταλλαγή απόψεων σχετικά με την επιλογή νέας ηγεσίας της Δικαιοσύνης (Πρόεδρος και Εισαγγελέας Αρείου Πάγου) από την Κυβέρνηση, δεδομένης της επικείμενης προκήρυξης εκλογών και η σχετική με αυτή αρμοδιότητα του Προέδρου της Δημοκρατίας. Επιτρέπεται συνταγματικά ο διορισμός; Είναι δικαιοπολιτικά θεμιτός; Μπορεί ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας να αρνηθεί την υπογραφή του σχετικού προεδρικού διατάγματος; Μπορεί να… Read More »

Κυβέρνηση τρεχουσών υποθέσεων

Χαράλαμπος Ανθόπουλος, Καθηγητής Δικαίου και Διοίκησης ΕΑΠ

Η δήλωση του Πρωθυπουργού το βράδυ της 26ης Μαΐου, μετά την ήττα του κυβερνώντος κόμματος στις ευρωεκλογές, ότι θα ζητήσει από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας «την άμεση προκήρυξη εθνικών εκλογών», δεν είναι ένα γεγονός χωρίς νομική σημασία. Διότι, με τη δήλωση αυτή του Πρωθυπουργού, η χώρα εισήλθε ατύπως σε προεκλογική περίοδο, η οποία επισήμως θα… Read More »

Η κυβέρνηση διενέργειας των πρόωρων εκλογών

Θανάσης Γ. Ξηρός, Δ.Ν.-Δικηγόρος, Διδάσκων ΕΑΠ

 Ι. Μετά τον δεύτερο γύρο των αυτοδιοικητικών εκλογών ο πρωθυπουργός θα επισκεφθεί τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για να ζητήσει την άμεση προσφυγή στη λαϊκή ετυμηγορία. Έτσι, για ακόμη φορά, δέκατη κατά τη μεταπολιτευτική περίοδο, πρόωρες εκλογές θα προκηρυχθούν με κυβερνητική πρωτοβουλία. Η διάλυση της Βουλής, όταν την προκαλεί η κυβέρνηση, είναι αιτιώδης ή αναιτιώδης, ερείδεται,… Read More »