Category Archives: Θεμελιώδη δικαιώματα

Η έμφυλη διάσταση στον συνταγματισμό του μεσοπολέμου: Η υπόθεση της Αγνής Ρουσοπούλου ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας

Ευαγγελία Αγγέλκου, Ασκούμενη Δικηγόρος,Φοιτήτρια του ΠΜΣ Δημοσίου Δικαίου και Πολιτικής Επιστήμης Νομικής Σχολής ΑΠΘ

Κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου (1919-1939) η βασική τομή που συντελέστηκε σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο (1887-1920) είναι η συνειδητοποίηση από πλευράς των γυναικών ότι για την επίτευξη των στόχων του φεμινιστικού κινήματος είναι απαραίτητος ένας συλλογικός αγώνας. Για τον λόγο αυτό, οι φεμινίστριες του Μεσοπολέμου προσπαθούν μέσα από την οργάνωσή τους σε σωματεία,… Read More »

Περιορισμοί στο δικαίωμα της ελεύθερης, απόρρητης επικοινωνίας: επίκαιρες σκέψεις για ένα διαχρονικό δίλημμα

Αικατερίνα Α. Παπανικολάου, Δρ.Ν. Δικηγόρος, Μέλος στην Αρχή Διασφάλισης Απορρήτου των Επικοινωνιών

Η παντοδυναμία της πληροφορίας εγγυάται τη διαχρονική της αξία και εξηγεί την οργανωμένη και επίμονη διεκδίκησή της από κάθε σύστημα εξουσίας που ενδιαφέρεται στοιχειωδώς για την αυτοσυντήρηση και μακροημέρευσή του. Στις μέρες μας, πλέον η πρόσβαση στις πληροφορίες εκ μέρους της κρατικής εξουσίας, δεν μπορεί και δεν πρέπει να νοείται παρά μόνο υπό τις εγγυήσεις… Read More »

Αγία Σοφία: Γιατί παραβιάζεται η ΕΣΔΑ

Σπύρος Βλαχόπουλος, Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ

Η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τέμενος δεν προσβάλλει μόνον την παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά. Παραβιάζει και το διεθνές δίκαιο. Πέρα από τις συμβάσεις της UNESCO για την προστασία των μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς που απαγορεύουν τις μονομερείς εθνικές ενέργειες, η κατάργηση του καθεστώτος της Αγίας Σοφίας ως μουσείου έρχεται σε αντίθεση και με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση… Read More »

Υποχρέωση γνωστοποίησης και δυνατότητα διάλυσης των συναθροίσεων

Χαράλαμπος Ανθόπουλος, Καθηγητής Δικαίου και Διοίκησης ΕΑΠ

Είναι θετικό το γεγονός ότι ο Υπουργός Προστασίας του Πολίτη Μιχ. Χρυσοχοΐδης απέσυρε από το νομοσχέδιο για τις συναθροίσεις τη διάταξη που καθιστούσε ποινικό αδίκημα την απλή συμμετοχή σε απαγορευθείσα συνάθροιση. Η ρύθμιση αυτή επανέφερε ουσιαστικά σε ισχύ το πρόσφατα καταργηθέν (ν. 4619/2019) άρθρο 171 ΠΚ για το αδίκημα της «θρασύτητας κατά της αρχής», αυξάνοντας… Read More »

Διαδηλώσεις: τι ισχύει στην Ευρώπη;

Γιάννης Κτιστάκις, Αναπ. Καθηγητής Νομικής Σχολής Δ.Π.Θ., μέλος (αναπ.) Επιτροπής της Βενετίας του Συμβουλίου της Ευρώπης, μέλος της Επιτροπής «Βροντάκη» για ένα σύγχρονο νομοθέτημα για τις διαδηλώσεις (2011)

Στα τέλη του 2001 ο τ. υπουργός Θ. Δρίτσας, επικεφαλής ομάδας 46 προσφευγόντων (ανάμεσα στους οποίους και ο τ. πρωθυπουργός Α. Τσίπρας) προσέφυγαν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου κατά της Ιταλίας (συνήγορός τους η τ. υπουργός Α. Χριστοδουλοπούλου). Επικαλέστηκαν, μεταξύ άλλων, παραβίαση του δικαιώματος του συνέρχεσθαι διότι οι Ιταλικές αρχές τους είχαν απαγορεύσει,… Read More »

Η ελευθερία της συνάθροισης στο στόχαστρο

Xαράλαμπος Κουρουνδής, Δρ.Ν., Δικηγόρος, Μεταδιδακτορικός ερευνητής, υπότροφος ΙΚΥ

Το νομοσχέδιο «Δημόσιες υπαίθριες συναθροίσεις και άλλες διατάξεις», που συζητείται στη Βουλή αυτές τις μέρες, φιλοδοξεί σύμφωνα τουλάχιστον με την αιτιολογική του έκθεση, να καλύψει ένα κενό «στην προστασία των ατομικών και κοινωνικών ελευθεριών υπό το ισχύον Σύνταγμα». Όπως σημειώνεται στο ίδιο κείμενο, η επιφύλαξη υπέρ του νόμου της παρ. 2 του άρθρου 11 του… Read More »

Δικαίωμα του συνέρχεσθαι: η ώρα της αλήθειας

Νίκος Κ. Αλιβιζάτος, Ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών

Είχε χρόνια το θερμόμετρο της όξυνσης να εκτοξευθεί τόσο ψηλά, εντός και εκτός Βουλής, όσο αυτές τις μέρες, με αφορμή το υπό συζήτηση νομοσχέδιο της κυβέρνησης για το δικαίωμα του συνέρχεσθαι. Αντί να προκαλέσει στοιχειώδη αυτοσυγκράτηση, η σκιά των νεκρών της Marfin λες και τροφοδότησε την ένταση. Είναι όμως δικαιολογημένες οι έντονες αντιδράσεις της αντιπολίτευσης;… Read More »

Το δικαίωμα των διαδηλωτών και τα δικαιώματα των άλλων

Αντώνης Μανιτάκης, Ομότιμος καθηγητής ΑΠΘ

Περάσαμε πενήντα χρόνια, ολόκληρη την περίοδο της Μεταπολίτευσης, χωρίς εκτελεστικό του Συντάγματος νόμο, που να ρυθμίζει την άσκηση του δικαιώματος της συνάθροισης. Με νόμο χουντικό του 1971, που ίσχυε μεν τυπικά χωρίς όμως να εφαρμόζεται. Μέσα σε ένα καθεστώς άτακτης ευταξίας ή άνομης δυσανεξίας, ειδικά σε ό, τι αφορά το κέντρο της Αθήνας. Καμία κυβέρνηση… Read More »

Η ελευθερία της συνάθροισης και οι δυνατοί περιορισμοί της

Χ. Ανθόπουλος, Καθηγητής Δικαίου και Διοίκησης ΕΑΠ

Ο ειδικός νόμος που προβλέπει το άρθρο 11 παρ. 2 Συντ. για τη ρύθμιση των δημόσιων υπαίθριων συναθροίσεων έρχεται με καθυστέρηση 45 ετών. Όπως συνέβη και με άλλα συνταγματικά άρθρα (π.χ. άρθρο 25 παρ. 3 Συντ., άρθρο 5 παρ. 4 εδ. β΄ και γ΄ Συντ., άρθρο 15 παρ. 1 Συντ., άρθρο 29 παρ. 3 Συντ.… Read More »

«Κοινωνικά δικαιώματα και χρέος αλληλεγγύης σε εποχές πανδημίας». Μια κριτική προσέγγιση της κρατούσας ερμηνείας

Απόστολος Ι. Παπατόλιας, Δρ. Συνταγματικού Δικαίου (Paris X), Μέλος ΑΣΕΠ

Οι συνταγματικές ερμηνείες που προβλήθηκαν στη συγκυρία της πανδημίας παρουσιάζουν ορισμένα βασικά χαρακτηριστικά, που απηχούν ευδιάκριτες ερμηνευτικές τάσεις και προδιαθέσεις, οι οποίες παγιώνονται στο περιβάλλον της κρίσης και προσδίδουν στα ποικίλα εγχειρήματα μια διακριτή μεθοδολογική ταυτότητα. Δεδομένου ότι υπερβαίνει τις επιδιώξεις της παρούσας συμβολής, η ταξινόμηση και κατηγοριοποίηση των επιχειρηματολογιών σχετικά με την τήρηση ή… Read More »

Θα έχει η προστασία της υγείας την ίδια τύχη με την προστασία του περιβάλλοντος;

Κωνσταντίνος Γιαννακόπουλος, Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ

Εξαιτίας της πανδημίας του Covid-19, η υγεία έχει δικαιολογημένα αναχθεί «σε απόλυτη κοινωνική και συνταγματική προτεραιότητα». Καθώς, λοιπόν, η προστασία της υγείας γίνεται το νέο… viral και του νομικού κόσμου, ευλόγως μπορεί κανείς να αναρωτηθεί ποιο θα είναι το πραγματικό μέλλον της στη Χώρα μας. Η προστασία αυτή έχει περιβληθεί σταδιακώς με ισχυρές συνταγματικές εγγυήσεις,… Read More »

Περιορισμοί της θρησκευτικής λατρείας και των συναθροίσεων για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Οι αποφάσεις του Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου της Γερμανίας.

Κυριάκος Π. Παπανικολάου, Λέκτωρ Δημοσίου Δικαίου της Νομικής Σχολής του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης

Ι. Το βασικό χαρακτηριστικό της ενσκήψασας πανδημίας είναι η ραγδαία εξάπλωσή της λόγω της υψηλής μεταδοτικότητάς της. Η υγειονομική κρίση κατέστη παγκόσμια εντός χρονικού διαστήματος που υπερβαίνει ζοφερά τις παραστάσεις μας για τις ταχύτητες μετάδοσης στο πεδίο της φυσικής ζωής, στο οποίο εθεωρείτο ότι εκ των πραγμάτων υστερεί η δυναμική σε σύγκριση με το ψηφιακό… Read More »

Επανεπίσκεψη της αδύναμης κανονιστικής δεσμευτικότητας των κοινωνικών δικαιωμάτων διά μέσου του σταθμιστικού συλλογισμού. Υπό καθεστώς μιας ευρωπαϊκής και παγκοσμιοποιημένης οικονομίας της αγοράς

Αντώνης Μανιτάκης, Ομότιμος καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου του Α.Π.Θ.

Ο συγγραφέας επανεπισκέπτεται και ξανασκέφτεται το κλασσικό και πάντα επίκαιρο ζήτημα της κανονιστικής δεσμευτικότητας των κοινωνικών δικαιωμάτων και ειδικά της αρχής του κοινωνικού κράτους δικαίου. Επανεξετάζει την επικρατήσασα άποψη ότι τα κοινωνικά δικαιώματα δεν γεννούν (υποκειμενικές) αξιώσεις και ότι η κανονιστικότητά τους είναι ελλιπής και εξαρτημένη. Εξαρτημένη από τη βούληση του νομοθέτη και από τη… Read More »

Αρχή προστασίας της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης

Νικόλαος Μαυροβουνιώτης, Αντιπλοίαρχος Πολεμικού Ναυτικού

Η αρχή της δικαιολογημένης ή προστατευόμενης εμπιστοσύνης ανήκει στις γενικές αρχές του Δημοσίου Δικαίου, με κύρια χαρακτηριστικά της αφενός ότι στοχεύει στην αποτροπή του αιφνιδιασμού των πολιτών από την επέλευση απρόσμενης ανατροπής μιας ήδη διαμορφωμένης έννομης κατάστασης, αφετέρου ότι αποσκοπεί στην κατά το δυνατόν ανάσχεση της ζημίας, που η ανατροπή αυτή πρόκειται να προκαλέσει στα… Read More »