Category Archives: Συνταγματική Αναθεώρηση

Οι εκλογές και ο πλειοψηφικός κοινοβουλευτισμός ως στοιχεία της νεοελληνικής νεωτερικότητας (Παρουσίαση του βιβλίου του Γιάννη Βούλγαρη: Ελλάδα, μια χώρα παραδόξως νεωτερική)

Νίκος Κ. Αλιβιζάτος, Oμ. Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου, ΕΚΠΑ

Το κείμενο που ακολουθεί είναι η παρουσίαση του τελευταίου βιβλίου του Γιάννη Βούλγαρη, ομότιμου καθηγητή του Παντείου Πανεπιστημίου, από τον Ν.Κ. Αλιβιζάτο, στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε  στο Κτήμα Μερκούρη, στο Κορακοχώρι Ηλείας,  στις 8 Σεπτεμβρίου 2019. Εκτός από τον συγγραφέα, συμμετείχαν επίσης οι κκ. Κ. Σημίτης και ο Ευ. Βενιζέλος. Την συζήτηση συντόνιζε ο δημοσιογράφος… Read More »

Brexit: Η αναστολή των εργασιών της Βουλής, το δημοψήφισμα και η λήψη αποφάσεων για ζητήματα εθνικής στρατηγικής

Τασόπουλος Γιάννης, Kαθηγητής Δημοσίου Δικαίου, ΕΚΠΑ

Ο θεσμός της αναστολής των εργασιών της Βουλής, μπορεί μεν να υφίσταται, αλλά βυθίζει τη Βρετανία σε μία σοβαρότατη συνταγματική κρίση, η οποία θα δούμε πώς θα εξελιχθεί. Είναι και παραμένει ανοικτό το ερώτημα αν συμφέρει ή όχι το Brexit με ή χωρίς συμφωνία. Η πρωτοβουλία για αναστολή των εργασιών της Βουλής σκοπεύει να εμποδίσει… Read More »

Η σκοπιμότητα, οι δυνατότητες και τα όρια ανακατανομής των ρόλων μεταξύ των πόλων της εκτελεστικής λειτουργίας

Δημήτρης Μ. Ζακαλκάς (Δ.Ν. ΑΠΘ - Δικηγόρος)

Το Σύνταγμα του 1975 επικρίθηκε ως προς τις αρμοδιότητες  που παρείχε στον ΠτΔ («υπερεξουσίες»), οι οποίες δεν ήταν απλά ρυθμιστικές/συμβολικές/ διαιτητικές, αλλά δυνητικά θα μπορούσαν να στραφούν κατά της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας. Η αναθεώρηση του 1986, αφαιρώντας τις «υπερεξουσίες» από τον ΠτΔ, κατέληξε στην ισχυροποίηση της θέσης του Πρωθυπουργού, η οποία ναι μεν συνάδει με τον… Read More »

Η ελευθερία ίδρυσης ιδιωτικών πανεπιστημίων ως ενωσιακό θεμελιώδες δικαίωμα

Ιωάννης Σαρμάς, Αντιπρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Στην παράγραφο 3 του άρθρου 14 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (εφεξής “Χάρτης”) ορίζονται τα εξής: «Η ελευθερία ίδρυσης εκπαιδευτικών ιδρυμάτων με σεβασμό των δημοκρατικών αρχών καθώς και το δικαίωμα των γονέων να εξασφαλίζουν την εκπαίδευση και τη μόρφωση των τέκνων τους σύμφωνα με τις θρησκευτικές, φιλοσοφικές και παιδαγωγικές πεποιθήσεις τους γίνονται… Read More »

Δεν χρειάζονται 200 ψήφοι για τον εκλογικό νόμο

Νίκος Κ. Αλιβιζάτος, Ομότιμος καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Αν την περασμένη Κυριακή ίσχυε ο εκλογικός νόμος του ΣΥΡΙΖΑ, ακόμη θα περιμέναμε να δούμε αν θα μπορούσε να σχηματιστεί βιώσιμη κυβέρνηση στη νέα Βουλή. Γιατί, καθώς δεν θα αρκούσαν στη Ν.Δ. ούτε οι ψήφοι της κ. Γεννηματά, η όποια λύση θα εξαρτιόταν από τις απίθανες αξιώσεις του κ. Βελόπουλου… Είμαι πεπεισμένος ότι στην Ελλάδα… Read More »

Αναθεώρηση και άρθρο 54

Του Χαράλαμπου Ανθόπουλου, Καθηγητή Δικαίου και Διοίκησης ΕΑΠ

Μεταξύ των συνταγματικών διατάξεων που κρίθηκαν αναθεωρητέες από την προηγούμενη Βουλή περιλαμβάνεται και το άρθρο 54 παρ. 1 Συντ., το οποίο προβλέπει (α) ότι το εκλογικό σύστημα και οι εκλογικές περιφέρειες ορίζονται με (τυπικό) νόμο,  που (β) ισχύει κατ’ αρχήν από τις μεθεπόμενες εκλογές, εκτός αν προβλέπεται η ισχύς του άμεσα από τις επόμενες εκλογές… Read More »

Οι εξουσίες του Προέδρου μετά τη συνταγματική αναθεώρηση

Σπύρος Βλαχόπουλος, Γιάννης Τασόπουλος, καθηγητές Συνταγματικού Δικαίου ΕΚΠΑ.

Η παρούσα Βουλή ολοκλήρωσε τη φάση καθορισμού των αναθεωρητέων διατάξεων του Συντάγματος, χωρίς να συμπεριλάβει μεταξύ τους εκείνες που αφορούν τις εξουσίες του Προέδρου της Δημοκρατίας. Ισως αυτό να οφείλεται και στις συνθήκες πόλωσης που δυστυχώς επικρατούν στη χώρα μας. Χάνεται λοιπόν ακόμη μία ευκαιρία για τη λελογισμένη ενίσχυση του ρόλου του Προέδρου της Δημοκρατίας,… Read More »

Ασυλίες και πολιτικό σύστημα

Νίκος Παπασπύρου, Επίκουρος Καθηγητής, Νομική Σχολή, ΕΚΠΑ.

Το Σύνταγμα ορίζει ότι μόνο η Βουλή έχει την αρμοδιότητα να ασκεί δίωξη κατά Υπουργών για αδικήματα «που τέλεσαν κατά την άσκηση των καθηκόντων τους» (86 παρ. 1). Είναι αδιαμφισβήτητο ότι η διάταξη αφορά μόνο στα αδικήματα που φέρεται ότι τελέστηκαν κατά την άσκηση υπουργικών καθηκόντων. Έτσι, για παράδειγμα, έχει κριθεί ότι η νομιμοποίηση εσόδων… Read More »

Η αναθεώρηση του Συντάγματος ως ανάχωμα στην άνοδο του φασισμού

Ιφιγένεια Καμτσίδου, Αναπληρώτρια καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου του ΑΠΘ

Η αναθεώρηση του Συντάγματος ξεκίνησε με αφορμή τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης στην λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών  στην χώρα μας και εξελίσσεται σε κλίμα έντονης πολιτικής ανησυχίας που γεννά η άνοδος της ακροδεξιάς στην Ευρώπη. Τούτη η συνθήκη υπογραμμίζει την ευθύνη των πρωταγωνιστών της αναθεωρητικής διαδικασίας, καθώς με αυτή αναμένεται να εξαλειφθούν οι δυσλειτουργίες του… Read More »

Πού βαδίζει η συνταγματική αναθεώρηση;

Γιώργος Χ. Σωτηρέληςκαθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Τα αποτελέσματα της δεύτερης ψηφοφορίας για την συνταγματική αναθεώρηση δεν έκρυβαν τελικά εκπλήξεις. Επιβεβαίωσαν απλώς ότι η επόμενη Βουλή θα κληθεί να διεκπεραιώσει μια αναθεώρηση μειωμένων προσδοκιών, η οποία κάθε άλλο παρά δικαίωσε τις πομπώδεις διακηρύξεις για μια «ριζική» και «τολμηρή» αναθεώρηση με «προοδευτικό» πρόσημο. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι εξ ορισμού δεν νοείται μια… Read More »

Η μελαγχολική ελαφρότητα της Αναθεώρησης

Αντώνης Μανιτάκης, ομότιμος καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Στραβά ξεκίνησε, στρεβλά βαδίζει, ανόρεχτα πορεύεται προς άγνωστες κατευθύνσεις. Οι αναθεωρητέες διατάξεις που εγκρίθηκαν στην πρώτη ψηφοφορία της Βουλής, οι περισσότερες δεν προοιωνίζονται αίσια έκβαση, είτε διότι έχουν συγκεντρώσει ισχνή μονοκομματική πλειοψηφία είτε διότι δεν θίγουν, ούτε κατ’ ελάχιστον, τα κακώς συνταγματικά κείμενα και πολύ περισσότερο, τα πολιτικά. Με το εναρκτήριο λάκτισμα η Αναθεώρηση χάθηκε… Read More »

Αναθεώρηση του Συντάγματος: συναινέσεις και δεσμεύσεις

Νίκος Ι. Παπασπύρου, Επ. Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ

Ι. Στην εξελισσόμενη διαδικασία αναθεώρησης του Συντάγματος έχει διαμορφωθεί ευρεία συναίνεση για ορισμένα θεσμικής φύσης ζητήματα (εκλογή ΠτΔ, ποινική ευθύνη Υπουργών, βουλευτικές ασυλίες). Από την άλλη πλευρά, οι εμβληματικές προτάσεις των μεγάλων κομμάτων (θρησκευτική ουδετερότητα, ανώτατη εκπαίδευση) δεν έτυχαν αντίστοιχης αμοιβαίας αποδοχής. Έτσι, καθίσταται εφικτή μία περιορισμένης έκτασης αναθεώρηση για την αλλαγή οργανωτικών διατάξεων που… Read More »

Αναθεώρηση “χαμηλής πτήσης”

Λίνα Παπαδοπούλου, Αν. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου, Νομική Σχολή ΑΠΘ

  [Τι σημαίνει σύνταγμα] Μιλούμε για την αναθεώρηση του τυπικού Συντάγματος. Πλέον όμως έχει πρωτόγνωρα διευρυνθεί η ύλη του μη τυπικού, ουσιαστικού συντάγματος, και δη του «εξωγενούς», ορθότερα υπερεθνικού, αυτού δηλαδή που εμπεριέχεται και απορρέει ιδίως από τις συνταγματικού χαρακτήρα διατάξεις του ευρωπαϊκού ενωσιακού δικαίου καθώς και από τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων… Read More »

Ο υπερκομματικός ρόλος του ΠτΔ και η αλλαγή του τρόπου εκλογής του από τη Βουλή με απλή πλειοψηφία

Αντώνης Μανιτάκης, Ομ. Καθηγητής ΑΠΘ

Στο άρθρο, που γράφτηκε το 2006, επικρίνεται η πρόταση αναθεώρησης της εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας με απλή πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών, προκειμένου να αποφεύγεται η αναγκαστική προσφυγή στις κάλπες στην περίπτωση μη επίτευξης πλειοψηφίας των 2/3. Η ενδεχόμενη αποδοχή της πρότασης θα οδηγήσει σε ταύτιση της προεδρικής πλειοψηφίας με την κοινοβουλευτική και… Read More »

Η Αναθεώρηση των μειωμένων προσδοκιών

Γιώργος Χ. Σωτηρέλης, Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Αυτό που παρακολουθήσαμε να διαδραματίζεται στην πρώτη από τις δύο προβλεπόμενες κοινοβουλευτικές διαδικασίες για την συνταγματική αναθεώρηση, δεν ήταν τίποτε άλλο από το χρονικό μιας προεξαγγελθείσας αποτυχίας. Το όλο εγχείρημα ξεκίνησε με λάθος τρόπο, εξελίχθηκε σε λάθος κατεύθυνση και κατέληξε σε φτωχά αποτελέσματα, τα οποία πλέον ελάχιστες πιθανότητες έχουν να βελτιωθούν στην επόμενη (αναθεωρητική) Βουλή.… Read More »