Tag Archives: συνταγματική αναθεώρηση

Η συναίνεση και η πρόσφατη συνταγματική αναθεώρηση

Βασιλική Χρήστου, Eπίκουρη καθηγήτρια συνταγματικού δικαίου, Νομική Σχολή ΕΚΠΑ

Ένα από τα κύρια ζητήματα του ελληνικού πολιτικού συστήματος, το οποίο επανέρχεται στο προσκήνιο, οπωσδήποτε και με αφορμή τις συνταγματικές αναθεωρήσεις, είναι ο πλειοψηφικός του χαρακτήρας. Η εκάστοτε πλειοψηφία διαθέτει πολύ μεγάλη ελευθερία κινήσεων και περιορίζεται από όργανα κατά βάση μη πολιτικά, όπως είναι τα δικαστήρια και οι ανεξάρτητες αρχές. Δεν υπάρχει δηλαδή ένα πολιτικό… Read More »

Εισαγωγή, σε: Η τέταρτη αναθεώρηση του Συντάγματος του 1975 (2014-2019)

Γιώργος Σωτηρέλης, Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Η αναθεώρηση του 2019 αποτέλεσε, δυστυχώς, μια ακόμη χαμένη ευκαιρία για μια γενναία και νομικοπολιτικά πρόσφορη ανανέωση των συνταγματικών μας θεσμών. Στην πραγματικότητα, αυτό που παρακολουθήσαμε στις δύο Βουλές (προτείνουσα και αναθεωρητική), που διεκπεραίωσαν την όλη διαδικασία, δεν ήταν τίποτε άλλο από το χρονικό μιας προεξαγγελθείσας  αποτυχίας: το όλο εγχείρημα ξεκίνησε σε λάθος κατεύθυνση, εξελίχθηκε… Read More »

Γρηγόρης Αυδίκος, Παθογένειες του Συντάγματος και αναθεώρηση, Αθήνα: Στοχαστής 2020

Δ. Καλτσώνης, Καθηγητής Θεωρίας Κράτους και Δικαίο, Πάντειο Πανεπιστήμιο

Το παρόν βιβλίο του Γρηγόρη Αυδίκου αποτελεί καρπό της τρίχρονης μεταδιδακτορικής του έρευνας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, την οποία είχα την ικανοποίηση να επιβλέψω. Ο συγγραφέας με τρόπο συνεκτικό, διεισδυτικό, αυστηρά επιστημονικό αντιμετωπίζει τρία ζητήματα. Πρώτο, αναδεικνύει τις παθογένειες του ισχύοντος Συντάγματος στο φως των ιστορικά δεδομένων χρόνιων προβλημάτων που αναδείχθηκαν στην ελληνική συνταγματική ιστορία. Δεύτερο,… Read More »

Η άγονη αναθεώρηση

Γιώργος Χ. Σωτηρέλης, Kαθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Μια ακόμη κολοβή και εν πολλοίς ανούσια αναθεώρηση είναι πλέον επί θύραις, για να επιβεβαιώσει, με τον πλέον χαρακτηριστικό τρόπο, ότι τα δύο μεγάλα κόμματα ήταν τελικά όχι μόνον ανέτοιμα αλλά και απρόθυμα για έναν ώριμο, απροκατάληπτο και εποικοδομητικό συνταγματικό αναστοχασμό. Αντί να ξεκινήσουν από τις θεσμικές δυσλειτουργίες που ανέδειξε ή μεγέθυνε η κρίση –παρά… Read More »

Το εκλογικό σύστημα και το ύψος των αναθεωρητικών περιστάσεων

Γιώργος Πινακίδης, Δρ. Συνταγματικού Δικαίου ΑΠΘ, Δικηγόρος

Η πρόθεση της κυβέρνησης να αλλάξει το εκλογικό σύστημα αποκτά μια κρίσιμη συνταγματική πτυχή, επειδή διασταυρώνεται με την εν εξελίξει διαδικασία αναθεώρησης του Συντάγματος. Η προηγούμενη Βουλή διαπίστωσε την ανάγκη αναθεώρησης του άρθρου 54 παρ. 1 του Συντάγματος, «προς την κατεύθυνση», σύμφωνα με τη σχετική πρόταση της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, «καθιέρωσης αναλογικού εκλογικού συστήματος».… Read More »

Η μελαγχολική ελαφρότητα της Αναθεώρησης

Αντώνης Μανιτάκης, ομότιμος καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Στραβά ξεκίνησε, στρεβλά βαδίζει, ανόρεχτα πορεύεται προς άγνωστες κατευθύνσεις. Οι αναθεωρητέες διατάξεις που εγκρίθηκαν στην πρώτη ψηφοφορία της Βουλής, οι περισσότερες δεν προοιωνίζονται αίσια έκβαση, είτε διότι έχουν συγκεντρώσει ισχνή μονοκομματική πλειοψηφία είτε διότι δεν θίγουν, ούτε κατ’ ελάχιστον, τα κακώς συνταγματικά κείμενα και πολύ περισσότερο, τα πολιτικά. Με το εναρκτήριο λάκτισμα η Αναθεώρηση χάθηκε… Read More »

Αναθεώρηση του Συντάγματος: συναινέσεις και δεσμεύσεις

Νίκος Ι. Παπασπύρου, Επ. Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ

Ι. Στην εξελισσόμενη διαδικασία αναθεώρησης του Συντάγματος έχει διαμορφωθεί ευρεία συναίνεση για ορισμένα θεσμικής φύσης ζητήματα (εκλογή ΠτΔ, ποινική ευθύνη Υπουργών, βουλευτικές ασυλίες). Από την άλλη πλευρά, οι εμβληματικές προτάσεις των μεγάλων κομμάτων (θρησκευτική ουδετερότητα, ανώτατη εκπαίδευση) δεν έτυχαν αντίστοιχης αμοιβαίας αποδοχής. Έτσι, καθίσταται εφικτή μία περιορισμένης έκτασης αναθεώρηση για την αλλαγή οργανωτικών διατάξεων που… Read More »

Αναθεώρηση “χαμηλής πτήσης”

Λίνα Παπαδοπούλου, Αν. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου, Νομική Σχολή ΑΠΘ

  [Τι σημαίνει σύνταγμα] Μιλούμε για την αναθεώρηση του τυπικού Συντάγματος. Πλέον όμως έχει πρωτόγνωρα διευρυνθεί η ύλη του μη τυπικού, ουσιαστικού συντάγματος, και δη του «εξωγενούς», ορθότερα υπερεθνικού, αυτού δηλαδή που εμπεριέχεται και απορρέει ιδίως από τις συνταγματικού χαρακτήρα διατάξεις του ευρωπαϊκού ενωσιακού δικαίου καθώς και από τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων… Read More »

Ο υπερκομματικός ρόλος του ΠτΔ και η αλλαγή του τρόπου εκλογής του από τη Βουλή με απλή πλειοψηφία

Αντώνης Μανιτάκης, Ομ. Καθηγητής ΑΠΘ

Στο άρθρο, που γράφτηκε το 2006, επικρίνεται η πρόταση αναθεώρησης της εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας με απλή πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών, προκειμένου να αποφεύγεται η αναγκαστική προσφυγή στις κάλπες στην περίπτωση μη επίτευξης πλειοψηφίας των 2/3. Η ενδεχόμενη αποδοχή της πρότασης θα οδηγήσει σε ταύτιση της προεδρικής πλειοψηφίας με την κοινοβουλευτική και… Read More »

Αναθεωρητική Βουλή και λαϊκή κυριαρχία

Χαράλαμπος Ανθόπουλος, Καθηγητής Δικαίου και Διοίκησης ΕΑΠ

Κατά τη παρεμπίπτουσα συζήτηση στη Βουλή για το νόημα του άρθρου 110 Συντ. επαληθεύθηκε η νομική ματαιότητα οποιουδήποτε περιορισμού της εξουσίας της Αναθεωρητικής Βουλής ως προς τον προσδιορισμό του περιεχομένου των αναθεωρητέων διατάξεων. Όλοι οι αγορητές της αντιπολίτευσης, αλλά και ο πρώην Υπουργός Δικαιοσύνης της Κυβέρνησης, κ. Σταύρος Κοντονής, στην εμπεριστατωμένη τοποθέτησή του το βράδυ… Read More »

Η συναινετική καταδολίευση της αναθεωρητικής διαδικασίας και η αντιμετώπιση του Συντάγματος σαν έναν κοινό νόμο

Αντώνης Μανιτάκης, Ομ. Καθηγητής ΑΠΘ

Ξαναδιαβάζοντας το άρθρο αυτό (ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ – 29/05/2006) κατέληξα στο συμπέρασμα ότι στο τόπο μας φαίνεται ότι όλα αλλάζουν ή μιλάμε για  αλλαγή των πάντων και όμως κατά βάθος όλα τα ίδια μένουν. Δώδεκα χρόνια μετά ,από τότε που γράφτηκε, και δεν έχει χάσει νομίζω πολλά από την επικαιρότητά του σήμερα.     Ας μιλήσουμε και… Read More »

Η ελευθερία της Αναθεωρητικής Βουλής

Χαράλαμπος Ανθόπουλος, Καθηγητής Δικαίου και Διοίκησης ΕΑΠ

Το ζήτημα της κατανομής των αναθεωρητικών αρμοδιοτήτων μεταξύ των δύο διαδοχικών Βουλών που συμπράττουν στην αναθεώρηση του Συντάγματος κατά το άρθρο 110 Συντ., αποτελεί αντικείμενο ενός εν εξελίξει θεωρητικού, νομικού και πολιτικού διαλόγου. Στη μελέτη του αυτή ο Καθηγητής Χαράλαμπος Ανθόπουλος επιχειρεί μια πολύπλευρη συγκριτική, ιστορική και δογματική έρευνα του εριζόμενου αυτού ζητήματος, υπογραμμίζοντας ειδικότερα… Read More »

Η συνταγματική αναθεώρηση δεν είναι πολιτικό στοίχημα

Κωνσταντίνου Θ. Γιαννακόπουλου, Αν. Καθηγητή Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών

Το άρθρο 110 του Συντάγματος, ρυθμίζοντας τη διαδικασία συνταγματικής αναθεώρησης, απαιτεί συναίνεση που θα παραμείνει σταθερή σε δύο διαδοχικές, ισοδύναμες Βουλές, τόσο ως προς την ανάγκη όσο και ως προς την κατεύθυνση της αναθεώρησης. Αυτή η απαίτηση δικαιολογεί τη δέσμευση της δεύτερης Βουλής από τις κατευθύνσεις τις οποίες η πρώτη Βουλή ενδέχεται να προσδιορίσει ως… Read More »

Η μίνι αναθεώρηση του 2008 και τα διδάγματά της

Αντώνης Μανιτάκης, Ομότιμος Καθηγητής ΑΠΘ

«Ματαιοπονούν ή παραπλανούν την κοινή γνώμη όσοι πολιτικοί ισχυρίζονται ότι θα διορθωθούν τα κακώς κείμενα του πολιτικού μας συστήματος ή οι δυσπραγίες της διοίκησης και της δικαιοσύνης με μια νέα συνταγματική αναθεώρηση. Δεν φταίει το Σύνταγμα –γι΄αυτό και δεν  διορθώνονται με το Σύνταγμα- αλλά ούτε και το Πολίτευμα  για ‘τα σκάνδαλα’ και τη ‘διαφθορά’, για… Read More »

Οι εξουσίες της Αναθεωρητικής Βουλής

Αντώνης Μανιτάκης, Ομότιμος Καθηγητής Α.Π.Θ.

(Η σημασία της παρεμβολής των εκλογών, η αδυναμία δικαστικού ελέγχου της Αναθεώρησης, το αίτημα της συνταγματικής συναίνεσης και οι σχέσεις μειοψηφίας-μειοψηφίας) Θα ήθελα να παρέμβω στο διάλογο, που άνοιξε, προσθέτοντας ή συμπληρώνοντας ερμηνευτικά επιχειρήματα σε όσα έχουν διατυπωθεί ήδη από συναδέλφους. Θα υπερασπιστώ την άποψη, ότι η Αναθεωρητική Βουλή, αυτή που θα προέλθει από εκλογές,… Read More »